قدیمی 01-05-2011, 10:02 AM   #1
Magnum
(کاربر طلایی)
 
Magnum آواتار ها
 
تاریخ عضویت: Mar 2011
نوشته ها: 512
Mezo گذری بر جای پای محمل سواران لوت


گذری بر جای پای محمل سواران لوت

لوت جایی است که با واژه های شکوفه ، شبنم ، ژاله ، عشق و عاشقی ، گشت و گذار و خورد و خواب ، بیگانه است . پهنه باز و گسترده ای که زینت بخش آن سنگ ریزه ، ماسه ، طوفان شن ، سوز و سرما و تف و گرماست ...

نه آب شیرینی هست که گلو را تازه کند و نه سایه ای که به رهگذران پناهی عرضه دارد .

اینجا جدال میان مرگ و زندگی جدی است و تنها آنان که مصمم به عبورند ، قادر خواهند بود از این طول و عرض بسته به سلامت بگذرند . هنوز یک قرن کامل ار رونق محمل سواران کویر لوت نگذشته و تجربه و مرارت های مسافرینی که برای سیر و سیاحت ، زیارت و تجارت از این پهنه پر ماجرا عبور کرده اند در خاک مدفون نگردیده است ، لیکن لهیب افسار گسیخته ماشین و جایگزینی ابزار ، چنان برق آسا عمل نموده که انسان تصور می نماید صدها قرن از این ماجرا میگذرد . چه تلخ است قبول فراموشی تمامی ان تجربه ها و انسانهای والائی که در سخت ترین شرایط و کمترین امکانات با به جان خریدن تمامی خطرات وجب به وجب این خاک را به منظور ارتباط و برقراری روابط انسانی ، اجتماعی و فرهنگی در مینوردیدند .

آنچه اکنون به یادگار مانده ، در لابه لای کتابهای کهن در قفسه هاست و هیچ علاقه ای به مرور آن باقی نمانده است و این بی تفاوتی چیزی نیست جز بی اعتنائی به فرهنگ ، آداب وسنن و در نهایت باختن هویت ها...

من دشت کویر، چاله ساغند، کویر سیاهکوه ، ریگ زرین ، اله آباد ، خارتوران و اکثر این نقاط را بنا به اقتضای شغلی دیده ام و در جای جای آن ساعت ها به این جمله نویسنده که "کویر ، بخش پر رمز و راز طبیعت است " اندیشیده ام . پیش از اینکه روزی بتوانم حاشیه لوت را ببینم ، این امر برایم یک خواسته درونی و شوق انگیز بود و فرا رسیدن زمان آن برایم فراموش نشدنی .

زمزمه حرکت کاروان شناسائی حاشیه لوت مدت ها بود که به گوش می رسید ؛ اما به علت پاره ای از مسائل امنیتی تحقق نیافته و به مرحله اجرا در نیامده بود ؛ ولی اینبار مسئله جدی بود و دعوت نامه ای از دفتر امور سیاسی استانداری رسید و از پی آن رأس موعد مقرر جلسه ای در استانداری تشکیل شد و مسائل مختلفی در آن مطرح شد .



به نظر میرسید همه کارشناسان از این حرکت راضی نبوده و در روز موعود تعدادی از آنها به هر عنوان حضور نخواهند یافت .

به هر حال یک روز قبل از حرکت برای اطمینان خاطر از اجرای برنامه ، تلفنی تماس گرفتم و پس از اطمینان کامل از اجرای سفر رأس ساعت شش صبح مورخ سوم اسفند هفتاد و چهار عنان آهن پاره ای را که بر تمامی احساسات انسانی تاخته و آدمی را در بند خود کشیده است ، در دست گرفته و به سوی شهداد راهی شدم ؛ مکانی که بر اثر قهر طبیعت و پیشروی شنهای روان شاید بارها جابه جا شده است .

یک لحظه این تصور که اگر می بایست این مسیر را بر روی کوهان شتر، این کشتی بی نظیر کویر طی می کردم ، فکرم را به اندازه یک قرن به عقب کشاند . چهره های سوخته ساربانان را تصور کردم که افسار قافله ها را در دست دارند و لبهای آویزان شترها که صبورانه با صرف پائین ترین معاش ، با حمل گران ترین بارها ، سخت ترین راهها را در می نوردند و با انسانها چنان انیس اند که گوئی این روابط به دوستی های کهن مبدل شده است و هیچ کدام راضی به نگرانی و ناراحتی یکدیکر نیستند .

انسان به این نتیجه می رسد که این روابط اصیل موهبتی است الهی که هیچ گاه بین انسان و ماشین برقرار نشده و نخواهد شد . صدای آهنگ دلنواز ملایم زنگهایی که حکایت از حرکت آرام و مستمر قافله دارد و آواز دلنشین ساربانی که از سوز دل ترانه زیبای "ای کاروان آهسته ران" را زمزمه می نماید و بالاخره منزل هایی کاروانیان آنجا اطراق می نمایند و سور و ساط و بساط چای و غذا را همراه با پراکنده کردن دود مطبوع بوته های خشک کویر به راه می اندازند ، برای چند لحظه مرا از یاران همراهم جدا ساخت و بالاخره صدای راهنمای کاروان که فرمان حرکت را محترمانه با و با صدای بلندی ادا می کرد ، مرا به خود آورد .

بر مرکب آهنین سوار و در ستونی مرتب پشت سر یکدیگر حرکت کردیم . پس از عبور از روستای شفیع آباد و ده سیف و دیدن قلعه زیبای خشت و گلینی که چهار برج آن با هنر معماری سنتی تزیین شده و حدود یک قرن از بنای آن می گذشت ، مسیر را به سمت پیر صبا ، ملجا حاجتمندان این دیار که اهالی برای تجدید روحیه و قوت قلب و استواری اراده بدان روی می آورند ادامه دادیم . متأسفانه پیر مردی از اهالی آن خطه گفت ، پیر صبا را نبش قبر نموده اند و ارامگاه تخریب شده است .

"سرقت نامها و نشانها و اثار انسانهای قدیم ، به دست پلیدان و ناکسانی که هیچ اصلی را باور ندارند ، قصه تلخ دوران اخیر است که در حقیقت فروختن اصالت و فرهنگ قومی است "و متأسفانه این اتفاق بر سر مقبره پیر صبا نیز افتاده بود .

حدود سی کیلومتر از شهداد دور شده بودیم و این آخرین اثر به جا مانده در این خطه بود و پس از آن کویر چهره خود را به تمام معنی ظاهر ساخت . هرچه پیشروی به سمت شمال بیشتر و مسافت از شهداد زیادتر میشد ، بوته های گز حاشیه رودخانه نیز محو میشدند و به جز شن و ماسه و سنگریزه همراه با طوفان شدید و سیاهی ناشی از حرکت شنها چیز دیگری به چشم نمیخورد .

به همرام ما تیپ مرصاد نیروی انتظامی ناحیه کرمان حرکت میکرد و از هوا نیز یک فروند هلیکوپتر تأمین امنیت این منطقه را بر عهده داشت . از اینکه در قلب کشور خود با همراهی نیروی انظامی صرفاً برای تأمین امنیت جان انسانها حرکت میکردم متأثر شدم و از اینکه یک انسان با تمامی احساسات و عواطف ، قادر است چهره ای از خود بسازد که توده انسانها از او وحشت نموده و حاضر به مقابله با او نباشند ، موجب حیرت گردید . اینان همان خودباختگانی هستند که با انسانیت ، شرف ، صداقت ، اعتماد ، تلاش ، ابتکار و تمامی خصایل نیکوی انسانی اعلام مخالفت نموده و سرنوشت میلیونها جوان را که هر کدام می توانند سرنوشت آیندگان را رقم بزنند ، به مشخره گرفته اند و آنان را از دایره هستی منتزع و از حیز انتفاع ساقط می سازند. ترس موجودات چنین خطر آفرین آدم نما نیاز به چنین تجهیزات نظامی منسجمی داشت تا بتوان از این خطه با اطمینان عبور کرد .


شاخصهای مهم جغرافیایی مسیر طی شده

مسیر با راهنمائی راهنما ادامه یافت و او به هر نقطه که از نظر جغرافیائی شاخص بود تکیه می کرد و توضیحات لازم را می داد .

کلات های شهداد آثار بدیع هنر فرسایش بادی است که دور بنای آن به بنای شهری می ماند و هر بیننده در نگاه اول تصورش این است که از کنار شهری عبور می کند ؛ نقطه ای است دیدنی که می تواند بییننده را ساعتها به خود مشغول دارد .

باغ اسد شاخص بعدی است که در فاصله 85 کیلومتری شهداد قرار دارد ، اما در حقیقت نه باغ هست و نه از شیر در آن خبری هست ؛ آثاری است از فرسایش بادی که در گودالی قرار گرفته است .

رودخانه شور تنها رودخانه دائمی است که در قلب کویر جریان دارد . این رودخانه حاصل جریان آبهای سطحی ارتفاعات دور دست منطقه خراسان است که در ابتدای حوزه آبخیز آن ، آبی شیرین دارد که محصول بارندگی های فصول مختلف سال است لیکن به علت عبور از زمین های گچی و نمکی حل شدن املاح در آن شوری آب به اندازه ای افزایش یافته که امکان روئیدن هر گونه گیاه را غیر ممکن ساخته است و هیچ نوع جانوری نیز قادر به شرب آن نیست . در تابستان هم به علت تبخیر شدید ، آب تبدیل به نمک شده و در پهنه لـــــوت انباشته می گردد .

در صورت مهار اینگونه آبها در قسمتهای بالا دست ، این رودخانه خشک می شود و از انتقال نمکها ممانعت می گردد . منطقه پوزه گندم بریان و اول دق (شخ)* بی نام ، ارتفاعات کوه و مشرف به دشت این منطقه ، کلا از سنگهای آذرین بازالتی پوشیده شده است که به علت رنگ سیاه و جذب گرمای خورشید این نقطه گرمای شدیدی دارد به طوری که در گذشته گندمهای حاصل از اطراق کاروانیان در اثر شدت گرما بر روی این سنگها بریان می شد و وجمه تسمیه این مکان به آن زمان مربوط است .

در اینجا ساعت پرواز هلیکوپتر تمام شد و با توجه به نا مساعد بودن هوا و طوفان شدید شب را در همین مکان به سر بردیم و ساعت شش صبح چهارم اسفند هفتاد و چهار مسیر را ادامه دادیم .

پس از عبور از دشت مرغآب و چند چهار راه که محل عبور قاچاقچیان بود و هرکدام به نامی معروف بود به هفت گود رسیدیم که ففت گودال پی در پی داشت و در هر کدام از آنها مقداری آب سطحی روان بود ، که با توجه به جنس زمین ، انباشته از نمک و گچ بود و احتمالا تعداد اندکی از گونه های گیاهی از خانواده شور پسند داشت . در اینجا تقریبا خاک دگرگون شده و قابلیت رشد گیاهان میسر بود و اولین آثار حیات دیده میشد .

با ادامه مسیر و رسیدن به دشت سرخ کوه ، تنوع گونه های گیاهی نیز افزایش پیدا کرده بود و عمده پوشش عبارت بود از تاغ ، قیچ ، اسکمبیل ، گز ، کاروانپش ، درمنه و انواعی از شور. به طبعیت از این پوشش تعدادی شتر در این مکان مشغول چرا بودند و حدود دویست و هشتاد کیلومتر مسیر طی شد . تا این نقطه منطقه به طور کلی عاری از هر موجود زنده بود و با توجه به جنس زمین ، تبدیل اینگونه اراضی به مکانهای قابل زیست غیر ممکن نبود اما هزینه طاقت فرسا و سنگین آن امکان عملیات را در شرایط کنونی از ذهن انسان محو میساخت .

ادامه مسیر تا نخستین آثار وجود انسانی یعنی تل خشت و سپس خوسف ادامه یافت و بالاخره ساعت 11:30 شب به بیرجند رسیدیم . دیدن قسمت دیگری از خاک میهن عزیز اسلامی از احساس خستگی راه تا حد قابل توجهی کاسته بود .


وضعیت منطقه از نظر محیط زیست و توریسم


همانطور که در شرح مسیر عنوان شد به علت اینکه نوع خاکها را عمدتاً گچ و نمک ، سیلت ، مارن ، شن و ماسه و مقدار ناچیزی رس تشکیل میدهد و میزان بارندگی اندک و شدت تبخیر فوق العاده زیاد است و به علت خاصیت موئینگی ، روند شور شدن کماکان ادامه ادارد لذه امکان رویش گونه های گیاهی وجود نداشته و به تبع آن هیچگونه جانوری نیز در منطقه مشاهده نمی گردد . هرگونه برنامه ریزی در جهت احیاء منطقه و استفاده از زمین تا زمانی که تمشیت منابع طبیعی در کشور به طریق اصولی انجام نگردد (منظور جنگلها و مراتع موجود ) مقرون به صرفه و صلاح کشور نیست .

طبق آمار و ارقام ارائه شده سطح جنگلهای صنعتی کشور به شدت کاهش یافته است و مراتع نیز ضمن تخریب شدید ، در حال حاضر در حد چهار برابر ظرفیت مراتع کشور برای دام استفاده می گردد . بدیهی است این رقم فزاینده و خطر آفرین و تخریب کننده است و باید در تغییر روش دامداری سنتی تجدید نظر گردد و شدت روند تخریب کنترل شود . از طرفی طبق اعلام سازمانهای زیربط ، سالانه 1/5 میلیون هکتار کویر در حال پیشروی است که این مسئله نیز با نظر به اهمیت منابع طبیعی و نقش آن در دوام و بقای حیات کشور میبایست مورد توجه دولتمردان قرار گیرد .

در مورد استفاده های توریسم باید به این نکته توجه داشت که عامه مردم علاقه ای به دیدن چنین نقاط بایر و لم یزرعی ندارند و دیدن این منطقه خاص تعداد معدودی از افراد است .پیش بینی نیازهای اولیه بین راهی هم از واجبات است ولی به هیچوجه در شرایط حاضر و از دیدگاه صنعت توریسم این منطقه منبع در آمدی برای دولت نخواهد بود مگر با گذشت زمان و اجرای چند برنامه و به دست آوردن تجربه در زمینه تهیه آمار از میزان تقاضاهای ارائه شده.

Magnum آنلاین نیست.   پاسخ با نقل قول
پاسخ

برچسب ها
کویر لوت, گردش, گردشگري, درباره طبيعت, طبيعت, طبيعت و توريسم, طبيعت گردي


کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)
 
ابزارهای موضوع
نحوه نمایش

مجوز های ارسال و ویرایش
شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
شما نمیتوانید فایل پیوست در پست خود ضمیمه کنید
شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید

BB code هست فعال
شکلک ها فعال است
کد [IMG] فعال است
کد HTML غیر فعال است

انتخاب سریع یک انجمن

War Dreams    Super Perfect Body    Scary Nature    Lovers School    Winner Trick    Hi Psychology    Lose Addiction    Survival Acts    The East Travel    Near Future Tech    How Cook Food    Wonderful Search    Discommend

Book Forever    Electronic 1    Science Doors    The Perfect Offers    Trip Roads    Travel Trip Time    Best Games Of    Shop Instrument    Allowedly


All times are GMT. The time now is 12:55 PM.


کپی رایت © 1388 . کلیه حقوق برای وبگاه حرف روز محفوظ است