پراكندگي بيابانهاي دنيا - طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

Magnum · 18-05-2011, 04:49 PM

پراكندگي بيابانهاي دنيا

با توجه ساده به نقشه پرا كندگي بيابانها مي توان دريافت كه تقريباً بين مدارات ۲۰ تا ۴۰ درجه در نيمكره شمالي بيابانهاي : صحراي آفريقا – عربستان – ايران – آسياي مركزي – و آمريكاي شمالي و در نيمكره جنوبي بيابانهاي : شيلي – پرو – آرژانتين – آفريقاي جنوب غربي و استراليا گسترده شده اند . اين نوارها مجاور حاره اي شمالي و جنوبي همه بيابانهاي كره زمين را در بر نمي گيرد .

به عبارت ديگر بيابانها به سواحل اقيانوسها ختم نمي شود بلكه دنباله آنها از نظر ويژگي هاي اقليمي به داخل دريا ها و اقيانوس ها نيز كشيده مي شوند.در واقع شرايط يياباني در صحراي غربي موريتاني – ناميبيا – آتا كاما – استرالياي غربي – كاليفرنيا و ... تا فواصل زيادي بر روي اقيانوس ها ادامه دارد. امتداد ونظم اين كمربند نسبي است و شرايط هماهنگي ندارد مثلاً عين الصلاح در مركز الجزاير با بارندگي صفر تا ۱۴ميليمتر در سال دقيقاً در همان عرضي قرار دارد كه چراپونچي با ۱۲ متر بارندگي سالانه قرار دارد .

اين دو كمربند كم آب وخشك زمين نه با استوا و نه با يكديگر موازي نيستند .بلكه به صورت نوار موربي از جنوب غربي به شمال شرقي در نيمكره شمالي واز شمال غربي به جنوب شرقي در نيمكره جنوبي كشيده شده اند و خصوصيات اين دو كمربند نيز يكسان نيست .

مثلاً در كمربند شمالي در يك انتها بيابان گرم صحرا ودر انتهاي ديگر بيابان سرد گبي قرار دارد . ودر واقع محل بيابانهاي مهم دنيا بر يك نوار يا بهتر بر رديف هايي از توده هاي پر فشار جنب حاره اي منطبق است كه دور تا دور كره زمين را در بر گرفته و از طرفين به وسيله دو مركز كم فشار حلقوي محدود شده اند . بنابراين بر فراز بيابانها زنجيره اي از سلو لهاي متوالي پر فشار گسترش يافته كه در جهت حركت عقربه هاي ساعت مي چرخند و محور مياني آنها تقريباًدر حدود ۳۰ درجه است .

عوامل موثر در پيدايش بيابانهاي دنيا

۱- گرم شدن زياد منطقه به دليل تابش شديد خورشيد : نقاط مختلف كره زمين يكسان از نور خورشيد گرم نمي شوند زيرا اولاً جنس مين و جهت ناهمواري ها در مقدار انعكاس انرژي گرمايي خورشيد موثر است .ثانياً علت اصلي نامساوي گرم شدن زمين اختلاف در زاويه تابش خورشيد در نقاط مختلف به دليل كروي بودن زمين است . زاويه اشعه هاي خورشيد در مناطق استوايي عمودي وبه عبارت ديگر۹۰ درجه است .و منطقه بين المدارين يعني بين مدار مدار راس السرطان و راس الجدي به علت اينكه سالي دو بار خورشيد عمود مي تابد بيشترين گرما را دريافت مي كنند واين از مهمترين دلايل واقع شدن بيابانهاي بزرگ كره زمين در منطقه بين المدارين است.مانند صحراي آفريقا – بيابان عربستان- دشت لوت ايران و بيابان كالاهاري

۲- اثر مراكز پر فشار مجاور حاره اي و وزش بادهاي آليزه: علت اصلي پيدايش بيابان ها استقرار دائم سلول هاي پر فشار در حوالي عرض هاي ۴۰-۲۰درجه بر فراز اين مناطق است . هر جا كه اين سلول ها ثابت مستقر شوند حاكميت كم آبي بر قرار مي گردد .در واقع هوايي كه استعداد متراكم شدن و بنابراين فرونشيني را ندارد بر اثر فشار گرم شده و رطوبت را در خود جذب مي نمايد لذا با آسماني صاف وتقريباً بدون ابر روبرو خواهيم بود .از طرف ديگر بادهاي آليزه كه از منشاء پرفشار مجاور حاره اي تقويت شده و به سمت منطقه استوايي مي وزند بادهاي خشكي هستند كه با دخالت تابش شديد آفتاب تبخير را باز افزايش مي دهند .

۳- اثر جريانهاي سرد ساحلي اقيانوسها : چنانچه جريانهاي سرد اقيانوسي به موازات ساحل در حركت باشد امكان داردكه سواحل نيز در نتيجه تاثير ان داراي شرايط آب و هوايي خشك باشد اين وضعيت در سواحل غربي مناطق جنب حاره اي ديده مي شود. در اين مناطق هواي گرمي كه از وسط اقيانوس به سمت ساحل جريان دارد مجبور است از روي آب هاي سرد عبور كند وضمن عبور سرد شده و مه غليظي را به وجود مي آورد اين هوا كه رطوبت خود را از دست داده در حين عبور از روي خشكي ها گرماي سطح زمين را مي گيرد وگرم مي شود و رطوبت نسبي آن كاهش يافته وديگر نمي تواند مقدار زيادي رطوبت جذب كند از اين رو اين مناطق كه جريانهاي سرد مذكور از كنار آنها مي گذرد حتي آنها كه در منطقه حاره قرار دارند خشك وبيابان هستند مثل بيابانهاي آتاكاما و اريكا در سواحل غربي آمريكاي جنوبي و صحراي ناميب در سواحل غربي افريقاي جنوبي از بهترين نمونه هاي اين نوع بيابانها هستند .

۴- اثر كوههاي مرتفع در ايجاد بارندگي در يك جبهه وخشكي (بيابان ) در جبهه ديگر :

بعضي بيابانها در پشت سلسله كوههاي ويا روي فلات هاي مرتفعي كه ابرهاي باراني نمي تواند به آنجا برسد به وجود مي آيند زيرا ابرهاي باراني ضمن بالا رفتن از ارتفاعات سرد مي شوند و رطوبت خود را به صورت بارش در سمت خارجي كوهستان يا فلات مرتفع از دست مي دهند و هواي مرطوب از ارتفاعات بالا رفته و به دليل سرما كم كم رطوبت خود را به شكل بارندگي از دست داده و خشك مي شود و از آن سوي جبهه كوهستان كه باران پناه گفته مي شود پائين مي آيد ودرجه حرارت آن بالا مي رود بنابراين رطوبت نسبي كاهش يافته و وزش باد گرم وخشك دراين جبهه كو هستان سبب پيدايش بيابان مي شود كه از وسيع ترين اين گونه بيابانها به عامل ارتفاعات مركزي آسيا مي توان به بيابانهاي تكله مغان در چين غربي و گبي در مغولستان و ... نام برد .

۵- دور بودن از تاثير درياها واقيانوسها : فاصله زياد برخي مناطق از منابع رطوبتي دريا ها و اقيانوسها نيز در بعضي موارد سبب پيدايش بيابان مي گردد . هواي مرطوب هر قدر مسافت بيشتري را در روي خشكي ها ي زمين طي كند و يا ارتفاعات بيشتري بر سر راه آن قرار داشته باشد به همان اندازه رطوبت خود را از دست مي دهد مثلاً در بعضي موارد بيابانهاي آسيا ي مركزي فاصله آنها تا اقيانوس به ۳۰۰۰ كيلومتر مي رسد . اين تيپ مناطق خشك در قلب خشكي ها ي وسيع قرار دارند مانند بيابان گبي مغولستان .

۶- عدم صعود هواي وآشوب هاي هوايي : عدم صعود هوا حتي در هواي مرطوب ، يا آشوب هاي هوايي نيز مي تواند از علل خشكي هوا باشد اين موضوع در مورد دشتهاي وسيع ايالات متحده آمريكا ويا در تابستان در نواحي درياي محيط كه دور از جبهه قطبي واقع شده صدق مي كند .

۷- بيابانهاي سرد قطبي : اين بيابانها حاصل تسلط پر فشارهاي عظيم و يكپارچه جنب قطبي مي باشند بر اين مناطق به وجود آمده اند مانند بيابانهاي قطبي سيبري در كشور روسيه .

18-05-2011, 04:49 PM	#1
Magnum (کاربر طلایی) تاریخ عضویت: Mar 2011 نوشته ها: 512	پراكندگي بيابانهاي دنيا پراكندگي بيابانهاي دنيا با توجه ساده به نقشه پرا كندگي بيابانها مي توان دريافت كه تقريباً بين مدارات ۲۰ تا ۴۰ درجه در نيمكره شمالي بيابانهاي : صحراي آفريقا – عربستان – ايران – آسياي مركزي – و آمريكاي شمالي و در نيمكره جنوبي بيابانهاي : شيلي – پرو – آرژانتين – آفريقاي جنوب غربي و استراليا گسترده شده اند . اين نوارها مجاور حاره اي شمالي و جنوبي همه بيابانهاي كره زمين را در بر نمي گيرد . به عبارت ديگر بيابانها به سواحل اقيانوسها ختم نمي شود بلكه دنباله آنها از نظر ويژگي هاي اقليمي به داخل دريا ها و اقيانوس ها نيز كشيده مي شوند.در واقع شرايط يياباني در صحراي غربي موريتاني – ناميبيا – آتا كاما – استرالياي غربي – كاليفرنيا و ... تا فواصل زيادي بر روي اقيانوس ها ادامه دارد. امتداد ونظم اين كمربند نسبي است و شرايط هماهنگي ندارد مثلاً عين الصلاح در مركز الجزاير با بارندگي صفر تا ۱۴ميليمتر در سال دقيقاً در همان عرضي قرار دارد كه چراپونچي با ۱۲ متر بارندگي سالانه قرار دارد . اين دو كمربند كم آب وخشك زمين نه با استوا و نه با يكديگر موازي نيستند .بلكه به صورت نوار موربي از جنوب غربي به شمال شرقي در نيمكره شمالي واز شمال غربي به جنوب شرقي در نيمكره جنوبي كشيده شده اند و خصوصيات اين دو كمربند نيز يكسان نيست . مثلاً در كمربند شمالي در يك انتها بيابان گرم صحرا ودر انتهاي ديگر بيابان سرد گبي قرار دارد . ودر واقع محل بيابانهاي مهم دنيا بر يك نوار يا بهتر بر رديف هايي از توده هاي پر فشار جنب حاره اي منطبق است كه دور تا دور كره زمين را در بر گرفته و از طرفين به وسيله دو مركز كم فشار حلقوي محدود شده اند . بنابراين بر فراز بيابانها زنجيره اي از سلو لهاي متوالي پر فشار گسترش يافته كه در جهت حركت عقربه هاي ساعت مي چرخند و محور مياني آنها تقريباًدر حدود ۳۰ درجه است . عوامل موثر در پيدايش بيابانهاي دنيا ۱- گرم شدن زياد منطقه به دليل تابش شديد خورشيد : نقاط مختلف كره زمين يكسان از نور خورشيد گرم نمي شوند زيرا اولاً جنس مين و جهت ناهمواري ها در مقدار انعكاس انرژي گرمايي خورشيد موثر است .ثانياً علت اصلي نامساوي گرم شدن زمين اختلاف در زاويه تابش خورشيد در نقاط مختلف به دليل كروي بودن زمين است . زاويه اشعه هاي خورشيد در مناطق استوايي عمودي وبه عبارت ديگر۹۰ درجه است .و منطقه بين المدارين يعني بين مدار مدار راس السرطان و راس الجدي به علت اينكه سالي دو بار خورشيد عمود مي تابد بيشترين گرما را دريافت مي كنند واين از مهمترين دلايل واقع شدن بيابانهاي بزرگ كره زمين در منطقه بين المدارين است.مانند صحراي آفريقا – بيابان عربستان- دشت لوت ايران و بيابان كالاهاري ۲- اثر مراكز پر فشار مجاور حاره اي و وزش بادهاي آليزه: علت اصلي پيدايش بيابان ها استقرار دائم سلول هاي پر فشار در حوالي عرض هاي ۴۰-۲۰درجه بر فراز اين مناطق است . هر جا كه اين سلول ها ثابت مستقر شوند حاكميت كم آبي بر قرار مي گردد .در واقع هوايي كه استعداد متراكم شدن و بنابراين فرونشيني را ندارد بر اثر فشار گرم شده و رطوبت را در خود جذب مي نمايد لذا با آسماني صاف وتقريباً بدون ابر روبرو خواهيم بود .از طرف ديگر بادهاي آليزه كه از منشاء پرفشار مجاور حاره اي تقويت شده و به سمت منطقه استوايي مي وزند بادهاي خشكي هستند كه با دخالت تابش شديد آفتاب تبخير را باز افزايش مي دهند . ۳- اثر جريانهاي سرد ساحلي اقيانوسها : چنانچه جريانهاي سرد اقيانوسي به موازات ساحل در حركت باشد امكان داردكه سواحل نيز در نتيجه تاثير ان داراي شرايط آب و هوايي خشك باشد اين وضعيت در سواحل غربي مناطق جنب حاره اي ديده مي شود. در اين مناطق هواي گرمي كه از وسط اقيانوس به سمت ساحل جريان دارد مجبور است از روي آب هاي سرد عبور كند وضمن عبور سرد شده و مه غليظي را به وجود مي آورد اين هوا كه رطوبت خود را از دست داده در حين عبور از روي خشكي ها گرماي سطح زمين را مي گيرد وگرم مي شود و رطوبت نسبي آن كاهش يافته وديگر نمي تواند مقدار زيادي رطوبت جذب كند از اين رو اين مناطق كه جريانهاي سرد مذكور از كنار آنها مي گذرد حتي آنها كه در منطقه حاره قرار دارند خشك وبيابان هستند مثل بيابانهاي آتاكاما و اريكا در سواحل غربي آمريكاي جنوبي و صحراي ناميب در سواحل غربي افريقاي جنوبي از بهترين نمونه هاي اين نوع بيابانها هستند . ۴- اثر كوههاي مرتفع در ايجاد بارندگي در يك جبهه وخشكي (بيابان ) در جبهه ديگر : بعضي بيابانها در پشت سلسله كوههاي ويا روي فلات هاي مرتفعي كه ابرهاي باراني نمي تواند به آنجا برسد به وجود مي آيند زيرا ابرهاي باراني ضمن بالا رفتن از ارتفاعات سرد مي شوند و رطوبت خود را به صورت بارش در سمت خارجي كوهستان يا فلات مرتفع از دست مي دهند و هواي مرطوب از ارتفاعات بالا رفته و به دليل سرما كم كم رطوبت خود را به شكل بارندگي از دست داده و خشك مي شود و از آن سوي جبهه كوهستان كه باران پناه گفته مي شود پائين مي آيد ودرجه حرارت آن بالا مي رود بنابراين رطوبت نسبي كاهش يافته و وزش باد گرم وخشك دراين جبهه كو هستان سبب پيدايش بيابان مي شود كه از وسيع ترين اين گونه بيابانها به عامل ارتفاعات مركزي آسيا مي توان به بيابانهاي تكله مغان در چين غربي و گبي در مغولستان و ... نام برد . ۵- دور بودن از تاثير درياها واقيانوسها : فاصله زياد برخي مناطق از منابع رطوبتي دريا ها و اقيانوسها نيز در بعضي موارد سبب پيدايش بيابان مي گردد . هواي مرطوب هر قدر مسافت بيشتري را در روي خشكي ها ي زمين طي كند و يا ارتفاعات بيشتري بر سر راه آن قرار داشته باشد به همان اندازه رطوبت خود را از دست مي دهد مثلاً در بعضي موارد بيابانهاي آسيا ي مركزي فاصله آنها تا اقيانوس به ۳۰۰۰ كيلومتر مي رسد . اين تيپ مناطق خشك در قلب خشكي ها ي وسيع قرار دارند مانند بيابان گبي مغولستان . ۶- عدم صعود هواي وآشوب هاي هوايي : عدم صعود هوا حتي در هواي مرطوب ، يا آشوب هاي هوايي نيز مي تواند از علل خشكي هوا باشد اين موضوع در مورد دشتهاي وسيع ايالات متحده آمريكا ويا در تابستان در نواحي درياي محيط كه دور از جبهه قطبي واقع شده صدق مي كند . ۷- بيابانهاي سرد قطبي : اين بيابانها حاصل تسلط پر فشارهاي عظيم و يكپارچه جنب قطبي مي باشند بر اين مناطق به وجود آمده اند مانند بيابانهاي قطبي سيبري در كشور روسيه .

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)