تاریخ خلیج فارس - طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

kodiak · 29-06-2011, 10:19 AM

تاریخ خلیج فارس یا دریای پارس

تقریباً هفت هزار سال پیش اقوامی که ظاهراً در آسیای مرکزی سکونت داشتند، و دارای سر های طویل بودند، به فلات ایران و اراضی بین النهرین و سواحل خلیج فارس مهاجرت کردند. از آثار باقی مانده مانند، ظروف گلی و اسلحه و طریقه زندگی آنها پیداست، که تمدن خیلی قدیمی تری از آثار و بقایای دیگری که در این نقاط پیدا شده است داشته اند.

گرچه دلیلی در دست نیست که این طایفه آشنایی درستی به کاشتن نخل داشتند، ولی نقوشی از نخل در ظروف آنها پیداست. نکته مهم در باره این اقوام و جانشینان ایشان به نظر می رسد، که از همان اوان علاقه به دریا نوردی و استفاده از ثروت های حیوانی دریاها داشتند. با کشتی هایی که از بستن سه تنه درخت به یک دیگر بود، و یا توده ای از چوب های خرما که با الیاف نخل و نارگیل بهم می بستند، به صید ماهی می پرداختند. این نوع کرجی ها را به اصطلاح خودشان راماس و شاسه می خواندند، یک نوع کشتی دیگر که از تنه درختان میان تهی و مجوف تشکیل می یافت داشتند، که بیشتر از سایر کرجی ها بکار می رفته.

عکس شماره 2112 ، طرحی از کتیبه حجر الرشید داریوش بزرگ در کانال سوئز، که در حفریات باستانی مصر بدست آمده، و مدرک مهم تاریخی است. این کتیبه مثل بسیاری از کتیبه ‌های ایران باستان سه‌ زبانه است، متن عیلامی کتیبه آسیب دیده، و متن بابلی آن کاملا از بین رفته، متن فارسی باستان به خط میخی هخامنشی سالم مانده است. ترجمه شش خط آخر کتیبه داریوش بزرگ در کانال سوئز:

داریوش شاه می گوید: من به مصر لشکر کشیده آن جا را مسخر کردم، و فرمان دادم که آبراهی از نیل بکنند، و آب را به دریای سرخ که به دریای ارب و خلیج پارس وصل می شود برسانند، و به فرمان من کشتیها از مصر به دریا ها بروند و به ایران زمین برسند، و این کار چنان که فرمان داده بودم انجام پذیرفت. من پارسی ام. از پارس مصر را تسخیر کردم. امر کردم این کانال را بکنند از پی رود (یعنی نیل) که در مصر جاری است، تا دریایی که در پارس بدان روند این کانال کنده شده، چنان که امر کردم و کشتی ها روانه شدند چنان که اراده من بود.

داستان نویس های تاریخی یونانی که از اسکندر مقدونی دروغی نوشته اند، نام خلیج فارس را خیلی بکار برده اند، این دلیل محکمی است که در گذشته نام این خلیج مهم فقط خلیج فارس یا خلیج همیشه فارس بوده است.

کهن‌ترین نام خلیج فارس، در کتیبه ‌های آشوری آمده است، نارمرتو (Nar-Merratu) به معنای دریای تلخ است، که به شوری بسیار زیاد آب این دریا اشاره دارد. در تنگه‌ی هرمز کتیبه ‌ای از داریوش اول (داریوش بزرگ) به دست آمده است که در آن به زبان پارسی باستان چنین مفهومی نوشته شده است: "دریایی که از پارس می‌رود". این خلیج را از زمان ساسانیان دریای پارس می‌گفتند.

فلاویوس آریانوس، تاریخ ‌نگار یونانی که در سده‌ی دوم پس از میلاد زندگی می‌کرده است، در آثار خود از این خلیج با نام پرسیکوس (persikon Karitas) یاد کرده که به معنای خلیج پارس است. استرابن، جغرافی‌دان یونانی، که در سده‌ی اول پس از میلاد می‌زیست، همین نام را به کار برده است. در کتاب‌های لاتین سده‌های میانه (قرون وسطی)، نام پرسیکوس سینوس (persicus sinus) یا پرسیکوم ماره (persicus mare) به کار رفته است بطلیموس منجم، ریاضی دان و جغرافی دان معروف حوزه اسکندریه قرن دوم میلادی، نیز در اثر معروف خود به نام مجسطی از خلیج فارس به نام پرسیکوس سینوس یاد کرده است.

در کتاب هایی که به زبان لاتینی تالیف شده اند اصطلاح مذکور را غالبا سینوس پرسیکوس یا ماره پرسیکوم: یعنی دریای پارس نوشته اند، در دیگر زبان ‌های زنده‌ دنیا نیز واژه‌ پرسیکوس با دگرگونی اندک به کار رفته است. در دوران استعمار همه نام خلیج فارس را نوشته اند و اسناد زیادی از آنها باقی مانده، دلیل گفتن این نام در سابقه تاریخی و ذهنی اشان از خلیج فارس بوده است.

دانشمندان مسلمان، چه عرب و چه ایرانی و ترک، در همه‌ کتاب ‌های جغرافیایی و تاریخی، از خلیج فارس با نام بحر فارس، البحر الفارسی یا خلیج‌ فارس یاد کرده‌اند از جمله ابن فقیه همدانی، ابن خردادبه، استخری، مسعودی، ابن حوقل، ابن بلخی، شریف ادریسی، یاقوت حموی، زکریای قزوینی، حمدا... مستوفی، ابن بطوطه، حاج خلیفه، مقدسی و ابوریحان بیرونی.

مسعودی، تاریخ ‌نگار و جغرافی ‌دان عرب که در سده‌ی چهارم هجری می ‌زیسته و طی سفری از بغداد به خلیج ‌فارس و سپس کرمان، ورارود (ماوراءالنهر) و چین رفته است، می‌گوید که: دریای عمان دنباله‌ بحر فارس است. اصطخری، جغرافی‌دان ایرانی سده‌ی چهارم هجری و ابن‌حوقل بغدادی نیز چنین نظری داشته‌اند، و در آثار خود همواره از بحرفارس یاد کرده‌‌اند.

ابن‌فقیه در کتاب البلدان (تالیف 279 قمری )، با نام بحر فارس، ابن‌رسته در کتاب الاعلام النفیسه (تالیف 290 قمری)، خلیج الفارسی، ابن‌خردادبه در کتاب المسالک و الممالک (سده‌ی سوم هجری)، بحر فارس، سهراب در کتاب عجایب‌ الاقالیم‌ السبعه (سده‌ی سوم هجری)، بحر فارس، بزرگ‌ بن ‌شهریار در کتاب عجایب الهند (تالیف 342 قمری)، بحر فارس، اصطخری در کتاب المسالک الممالک و در کتاب الاقالیم (سده‌ی چهارم هجری)، بحر فارس، ابن‌مطهر در کتاب البدء و التاریخ (تالیف 355 قمری)، خلیج الفارس، ابن‌حوقل در کتاب صوره ‌الارض (تالیف 367 قمری)، بحر فارس، مسعودی در کتاب مروج‌ الذهب و در کتاب التنبیه و الاشراف (سده‌ی چهارم هجری)، بحر فارس، ابوریحان بیرونی (درگذشته به 440 قمری) در کتاب التفهیم، خلیج پارس و دریای پارس، در کتاب قانون مسعودی، دریای فارس و در کتاب تحدید نهایات الامانی، بحر فارس، نویسنده‌ی ناشناخته‌ در حدود العالم من المشرق الی المغرب (تالیف 372 قمری)، خلیج فارس و دریای پارس، مقدسی در کتاب احسن ‌التقاسیم فی معرفه ‌ال ا قالیم (تالیف 375 قمری)، بحر فارس، محمد‌ بن ‌نجیب در کتاب جهان‌ نامه (سده‌ی چهارم هجری)، بحر پارس، ابن ‌بلخی در کتاب فارسنامه (تالیف 500 قمری)، بحر فارس، طاهر مروزی در کتاب طبایع ‌الحیوان (تالیف 514 قمری)، الخلیج‌الفارس، شریف ادریسی در کتاب نزهه ‌المشتاق (سده‌ی ششم هجری)، بحر فارس، یاقوت حموی در کتاب معجم البلدان (سده‌ی ششم هجری)، بحر فارس، زکریای قزوینی در کتاب آثار البلاد (سده‌ی ششم هجری)، بحر فارس، انصاری‌ الدمشقی در کتاب نخبه ‌الدهر (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، ابوالفداء در کتاب تقویم البلدان (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، شهاب‌ الدین احمد نویری در کتاب نهایه ‌الادب (سده‌ی هشتم هجری)، خلیج فارس، حمدالله مستوفی قزوینی در کتاب نزهه ‌القلوب (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، ابوحفض ‌ابن ‌الوردی در کتاب، خریده العجایب (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، ابن ‌بطوطه در کتاب رحله (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، قلقشندی در کتاب صبح‌الاعشی(سده‌ی نهم هجری)، بحر فارس، حاجی ‌خلیفه در کتاب جهان ‌نما(سده‌ی یازدهم هجری) شمس‌الدین محمد سامی در کتاب قاموس الاعلام(سده‌ی سیزدهم هجری)، خلیج بصره البستانی در دایره ‌المعارف البستانی (سده‌ی نوزدهم میلادی)، الخلیج العجمی.

29-06-2011, 10:19 AM	#1
kodiak (کاربر طلایی) تاریخ عضویت: Feb 2011 نوشته ها: 501	تاریخ خلیج فارس تاریخ خلیج فارس یا دریای پارس تقریباً هفت هزار سال پیش اقوامی که ظاهراً در آسیای مرکزی سکونت داشتند، و دارای سر های طویل بودند، به فلات ایران و اراضی بین النهرین و سواحل خلیج فارس مهاجرت کردند. از آثار باقی مانده مانند، ظروف گلی و اسلحه و طریقه زندگی آنها پیداست، که تمدن خیلی قدیمی تری از آثار و بقایای دیگری که در این نقاط پیدا شده است داشته اند. گرچه دلیلی در دست نیست که این طایفه آشنایی درستی به کاشتن نخل داشتند، ولی نقوشی از نخل در ظروف آنها پیداست. نکته مهم در باره این اقوام و جانشینان ایشان به نظر می رسد، که از همان اوان علاقه به دریا نوردی و استفاده از ثروت های حیوانی دریاها داشتند. با کشتی هایی که از بستن سه تنه درخت به یک دیگر بود، و یا توده ای از چوب های خرما که با الیاف نخل و نارگیل بهم می بستند، به صید ماهی می پرداختند. این نوع کرجی ها را به اصطلاح خودشان راماس و شاسه می خواندند، یک نوع کشتی دیگر که از تنه درختان میان تهی و مجوف تشکیل می یافت داشتند، که بیشتر از سایر کرجی ها بکار می رفته. عکس شماره 2112 ، طرحی از کتیبه حجر الرشید داریوش بزرگ در کانال سوئز، که در حفریات باستانی مصر بدست آمده، و مدرک مهم تاریخی است. این کتیبه مثل بسیاری از کتیبه ‌های ایران باستان سه‌ زبانه است، متن عیلامی کتیبه آسیب دیده، و متن بابلی آن کاملا از بین رفته، متن فارسی باستان به خط میخی هخامنشی سالم مانده است. ترجمه شش خط آخر کتیبه داریوش بزرگ در کانال سوئز: داریوش شاه می گوید: من به مصر لشکر کشیده آن جا را مسخر کردم، و فرمان دادم که آبراهی از نیل بکنند، و آب را به دریای سرخ که به دریای ارب و خلیج پارس وصل می شود برسانند، و به فرمان من کشتیها از مصر به دریا ها بروند و به ایران زمین برسند، و این کار چنان که فرمان داده بودم انجام پذیرفت. من پارسی ام. از پارس مصر را تسخیر کردم. امر کردم این کانال را بکنند از پی رود (یعنی نیل) که در مصر جاری است، تا دریایی که در پارس بدان روند این کانال کنده شده، چنان که امر کردم و کشتی ها روانه شدند چنان که اراده من بود. داستان نویس های تاریخی یونانی که از اسکندر مقدونی دروغی نوشته اند، نام خلیج فارس را خیلی بکار برده اند، این دلیل محکمی است که در گذشته نام این خلیج مهم فقط خلیج فارس یا خلیج همیشه فارس بوده است. کهن‌ترین نام خلیج فارس، در کتیبه ‌های آشوری آمده است، نارمرتو (Nar-Merratu) به معنای دریای تلخ است، که به شوری بسیار زیاد آب این دریا اشاره دارد. در تنگه‌ی هرمز کتیبه ‌ای از داریوش اول (داریوش بزرگ) به دست آمده است که در آن به زبان پارسی باستان چنین مفهومی نوشته شده است: "دریایی که از پارس می‌رود". این خلیج را از زمان ساسانیان دریای پارس می‌گفتند. فلاویوس آریانوس، تاریخ ‌نگار یونانی که در سده‌ی دوم پس از میلاد زندگی می‌کرده است، در آثار خود از این خلیج با نام پرسیکوس (persikon Karitas) یاد کرده که به معنای خلیج پارس است. استرابن، جغرافی‌دان یونانی، که در سده‌ی اول پس از میلاد می‌زیست، همین نام را به کار برده است. در کتاب‌های لاتین سده‌های میانه (قرون وسطی)، نام پرسیکوس سینوس (persicus sinus) یا پرسیکوم ماره (persicus mare) به کار رفته است بطلیموس منجم، ریاضی دان و جغرافی دان معروف حوزه اسکندریه قرن دوم میلادی، نیز در اثر معروف خود به نام مجسطی از خلیج فارس به نام پرسیکوس سینوس یاد کرده است. در کتاب هایی که به زبان لاتینی تالیف شده اند اصطلاح مذکور را غالبا سینوس پرسیکوس یا ماره پرسیکوم: یعنی دریای پارس نوشته اند، در دیگر زبان ‌های زنده‌ دنیا نیز واژه‌ پرسیکوس با دگرگونی اندک به کار رفته است. در دوران استعمار همه نام خلیج فارس را نوشته اند و اسناد زیادی از آنها باقی مانده، دلیل گفتن این نام در سابقه تاریخی و ذهنی اشان از خلیج فارس بوده است. دانشمندان مسلمان، چه عرب و چه ایرانی و ترک، در همه‌ کتاب ‌های جغرافیایی و تاریخی، از خلیج فارس با نام بحر فارس، البحر الفارسی یا خلیج‌ فارس یاد کرده‌اند از جمله ابن فقیه همدانی، ابن خردادبه، استخری، مسعودی، ابن حوقل، ابن بلخی، شریف ادریسی، یاقوت حموی، زکریای قزوینی، حمدا... مستوفی، ابن بطوطه، حاج خلیفه، مقدسی و ابوریحان بیرونی. مسعودی، تاریخ ‌نگار و جغرافی ‌دان عرب که در سده‌ی چهارم هجری می ‌زیسته و طی سفری از بغداد به خلیج ‌فارس و سپس کرمان، ورارود (ماوراءالنهر) و چین رفته است، می‌گوید که: دریای عمان دنباله‌ بحر فارس است. اصطخری، جغرافی‌دان ایرانی سده‌ی چهارم هجری و ابن‌حوقل بغدادی نیز چنین نظری داشته‌اند، و در آثار خود همواره از بحرفارس یاد کرده‌‌اند. ابن‌فقیه در کتاب البلدان (تالیف 279 قمری )، با نام بحر فارس، ابن‌رسته در کتاب الاعلام النفیسه (تالیف 290 قمری)، خلیج الفارسی، ابن‌خردادبه در کتاب المسالک و الممالک (سده‌ی سوم هجری)، بحر فارس، سهراب در کتاب عجایب‌ الاقالیم‌ السبعه (سده‌ی سوم هجری)، بحر فارس، بزرگ‌ بن ‌شهریار در کتاب عجایب الهند (تالیف 342 قمری)، بحر فارس، اصطخری در کتاب المسالک الممالک و در کتاب الاقالیم (سده‌ی چهارم هجری)، بحر فارس، ابن‌مطهر در کتاب البدء و التاریخ (تالیف 355 قمری)، خلیج الفارس، ابن‌حوقل در کتاب صوره ‌الارض (تالیف 367 قمری)، بحر فارس، مسعودی در کتاب مروج‌ الذهب و در کتاب التنبیه و الاشراف (سده‌ی چهارم هجری)، بحر فارس، ابوریحان بیرونی (درگذشته به 440 قمری) در کتاب التفهیم، خلیج پارس و دریای پارس، در کتاب قانون مسعودی، دریای فارس و در کتاب تحدید نهایات الامانی، بحر فارس، نویسنده‌ی ناشناخته‌ در حدود العالم من المشرق الی المغرب (تالیف 372 قمری)، خلیج فارس و دریای پارس، مقدسی در کتاب احسن ‌التقاسیم فی معرفه ‌ال ا قالیم (تالیف 375 قمری)، بحر فارس، محمد‌ بن ‌نجیب در کتاب جهان‌ نامه (سده‌ی چهارم هجری)، بحر پارس، ابن ‌بلخی در کتاب فارسنامه (تالیف 500 قمری)، بحر فارس، طاهر مروزی در کتاب طبایع ‌الحیوان (تالیف 514 قمری)، الخلیج‌الفارس، شریف ادریسی در کتاب نزهه ‌المشتاق (سده‌ی ششم هجری)، بحر فارس، یاقوت حموی در کتاب معجم البلدان (سده‌ی ششم هجری)، بحر فارس، زکریای قزوینی در کتاب آثار البلاد (سده‌ی ششم هجری)، بحر فارس، انصاری‌ الدمشقی در کتاب نخبه ‌الدهر (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، ابوالفداء در کتاب تقویم البلدان (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، شهاب‌ الدین احمد نویری در کتاب نهایه ‌الادب (سده‌ی هشتم هجری)، خلیج فارس، حمدالله مستوفی قزوینی در کتاب نزهه ‌القلوب (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، ابوحفض ‌ابن ‌الوردی در کتاب، خریده العجایب (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، ابن ‌بطوطه در کتاب رحله (سده‌ی هشتم هجری)، بحر فارس، قلقشندی در کتاب صبح‌الاعشی(سده‌ی نهم هجری)، بحر فارس، حاجی ‌خلیفه در کتاب جهان ‌نما(سده‌ی یازدهم هجری) شمس‌الدین محمد سامی در کتاب قاموس الاعلام(سده‌ی سیزدهم هجری)، خلیج بصره البستانی در دایره ‌المعارف البستانی (سده‌ی نوزدهم میلادی)، الخلیج العجمی.

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)