مواد تشکيل دهنده شورابه هاي درياچه نمك
درياچه نمک بعنوان يکي از عظيم ترين معادن سطحي کشور به وسعت تقريبي 3000 کيلومتر مربع ، حدفاصل سه استان ، اصفهان ، قم و تهران قرار دارد.
تاکنون به شيوه هاي سنتي ، تنها از نمک طعات موجود در اين عرصه بسيار گسترده جهت مصارف صنعتي ، مورد استفاده قرار گرفته است. اين در حالي است که به استناد تحقيقات انجام گرفته در خصوص ترکيبات تشکيل دهنده نمکهاي درياچه ، موادي از قبيل سديم کلريد، سديم سولفات ، منيزيم کلريد و منيزيم سولفات از جمله بارزترين و مهمترين ترکيبات تشکيل دهنده اين منبع عظيم خدادادي به شمار مي آيد.
بنابراين باتوجه به اهميت مواد شيميايي نظير منيزيم بويژه در زمينه هاي مختلف صنعتي همچون داروسازي و صنايع فولاد ، تحقيقات گسترده اي در اين خصوص با همکاري شرکت ملي فولاد ايران انجام گرفت ، براساس دستورالعمل هاي تدوين شده در طرح تحقيقاتي ترکيبات شورابه هاي درياچه نمک ، ابتدا در عرصه 3000 کيلومتر مربعي درياچه ، نقاطي جهت نمونه برداري مشخص شد و باتوجه به ابزار و امکانات پيشرفت شرکت ملي فولاد ايران، سکوهاي بتني به فواصل چند کيلومتر از يکديگر در نقاط از پيش تعيين شد ه ، احداث گرديد و همزمان با آن ، عمليات حفاري و نمونه برداري انجام گرفت. نمونه ها را پس از کد گذاري به روش دقيق آناليز دستگاهي و آزمايشگاهي مورد آناليز ترکيبات شيميايي قرار گرفت و ميزان درصد منيزيم در هر نمونه مورد بررسي و تحليل واقع شد
.
منيزيم از نظر فراواني هشتتمين عنصر در قشر خارجي زمين به شمار مي آيد و اغلب اين فلز ، بصورت ترکيبهاي محلول در آب درياها و يا بصورت سنگ معدن منيزيم کلريد ، در طبيعت يافت مي شود . ميزان منيزيم استحصالي از آب دريا تنها 2/0 تا 3/0 درصد مي باشد. نتايج حاصل از تحقيقات انجام گرفته پيرامون ترکيبات منيزيم درياچه نمک ، ميز ان منيزيم استحصالي را 35 تا 50 برابر منيزيم آب دريا ( يعني 10 تا 7/14 درصد ) نشان مي دهد.
بنابراين شورابه هاي درياچه نمک يکي ازغني ترين معادن و منابع عظيم توليد منيزيم به شمار مي آيد. علاوه بر اين مزيت استحصالي منيزيم درياچه نمک از لحاظ اقتصادي حتي قابل مقايسه با منيزيم حاصل از آب دريا نمي باشد و از هر 100 کيلوگرم نمک ، 10 تا 14 کيلوگرم منيزيم بدست مي آيد.
گزارش و محاسبات ذيل اهميت ميزان سود دهي سرمايه گذاري اين پروژه عظيم ملي را اثبات مي کند.
به ازاي هر 100 کيلوگرم نمک درياچه 10 تا 14 کيلوگرم Mg ، 20 کيلوگرم – Mgo ، 84 کيلوگرم - ، ءMgc12 6H20، 58 کيلوگرم - Mgc12 6H20 افزون بر اين ، مصرف ساليانه هيپو کلريت کلسيم Ca ( clo)2 در ايران بالغ بر 000/000/75 کيلوگرم پيش بيني مي شود که تنها مقادير کمي از اين ماده توسط شرکت پتروشيمي ملي ايران توليد مي شود و مابقي آن از ساير کشورهاي جهان جهت مصارف صنعتي وارد مي شود . از جمله موارد کاربرد اين ماده در صنايع نساجي ، رنگرزي، تاسيسات آبرساني ( بعنوان ماده گندزدايي) ، ضدعفوني کننده و سفيد کننده در انواع شوينده ها (پودر لباسشويي) و صنايع کاغذ سازي به مصرف مي رسد. قيمت تقريبي هيپو کلريت حدود 2 دلار است ، از طرفي ماده اوليه اين نيز ، نمک طعام و آهک بوده که منابع عظيم آن در بيابانهاي مرکزي کشور موجود مي باشد بعنوان مثال معادن وسيعي از سنگ آهک در مجاورت درياچه نمک وجود دارد که بايد از اين نعمت خدادادي بهره برداري نمود. بنابراين با مشارکت ملي مي توان از اين دو ذخيره معدني (نمک طعام و آهک) ده ها فرآورده من الجمله سود سوز آور (NaoH) کلر (C12) سديم هيپوکلريت (Naclo) يا آب ژوال ، کلسيم هيپوکلريت (Ca (clo)2)، پر کلرين و... توليد نمود که ارزش افزوده فرآورده هاي حاصله ، صدها برابر ماده اوليه است.