ازملک
نام علمی:
Smilax excelsa L. 1758
نام انگلیسی:
Rough bindweed, prickly ivy, bindweed
نام‌های دیگر: اَزمَلَکی (لاهیجان، تنکابن، رودسر)، شِنگیله (آستارا)، کُفُله‌بُر (کرگانرود)، والی‌گیلی (بندر‌انزلی)، تَمیس، کامپوره (اطراف رشت)، سِکلیم (نور، کجور، آمل)، بالیکا (دُرفَک)، لَم (بهشهر)، مِلاش (ساری)، وِرگِلام (میان‌دره)، تِلی (چالوس)، شات‌دانه (دیلمان)، کُلکادانه (بعضی مناطق گیلان).
اَزمَلَک درختچه‌ای تک‌لپه‌ای و پیچنده با ساقه‌های خاردار و بومی جنگل‌های ایران و قفقاز است. این گونه در تمام جنگل‌های شمال تا میان‌بند وجود دارد و اغلب، جنگل‌های مخروبه را اشغال می‌کند و از درختان بالا می‌رود. پیچیدن ازملک به دور یقه و ساقه و شاخهٔ درختان جوان ممکن است باعث ضعیف‌شدگی یا از بین رفتن گیاه شود. این درختچه دارای دانه‌های سرخ‌رنگ زیباست و جنگل‌نشینان شمال آن را مخلوط با سقز مصرف می‌کنند.
نام جنس ازملک از واژهٔ یونانی smile به معنای سوهان گرفته شده که به علت خاردار بودن آن است.
گیاه‌شناسی
شاخه‌ها به طول 2- 3 متر. گیاه بدون کرک. برگ‌ها تا حدی چرمی، با دمبرگ کوتاه، قلبی پهن، به طول 4- 8 و به عرض 3- 7 سانتی‌متر، با سر «نوک کوتاه»، با رگبرگ‌های 3(5) تایی، اصلی‌ها موازی و فرعی‌ها نازک مشبک، بدون خار. ازملک از معدود تک‌لپه‌ای‌هایی است که برگ آنها مانند دولپه‌ای‌ها رگبرگ منشعب دارد.
گل‌ها در گل‌آذین چتری دمگل‌آذین‌دار، دمگل‌آذین‌ها به طول 10- 20 میلی‌متر، دمگل‌ها به طول 5- 8 میلی‌متر. قطعات گلپوش، سبز شونده به طول 7- 8 میلی‌متر،. میله‌ٔ پرچم‌ها بسیار کوتاه، کیسه‌های بساک دوقلو.
پراکنش
استان گلستان: بندرگز
استان مازندران: کره‌سنگ در دره هراز، گلندرود، کُجُور (بین کینج و دشت‌نظیر)، بابل، نوشهر، 45 کیلومتری غرب محمودآباد، 64 کیلومتری شرق چالوس.
استان گیلان: 20 کیلومتری جنوب‌شرقی هشت‌پر، بین رضوان‌شهر و اَسالِم، نزدیک رودبار در درهٔ سفیدرود، رشت، لاهیجان، بین فومن و ماسوله، بین رشت و لاهیجان، 30 کیلومتری جنوب آستارا.