طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

خواب خوش گكو بر شب توران

هياهوي خاموش

در جستجوي نشاني از حيات، شب را به مقصد دهنه هموار، گوشه‌اي از طبيعت تفتيده توران، طي مي‌كنيم. شب پرده سياه و رمز آلود خود را بر پهنه بيابان تشنه مي‌گستراند و جلوه‌اي ديگر از حيات بر رخسار طبيعت نمايان مي‌شود. شب عاشق، شب شوريدگي مجنون و شب عارف، فناي در عبود؛ شب طبيعت مرد اما حكايتي ديگر ...

شب كوير گنجه لبريزي از تكاپوي وحش بر صحنه بقاست.
آهسته و با گام‌هايي شمرده زير آسمان مهتابي كوير توران به اميد تجربه‌اي تازه پيش مي‌رويم. گه گاه شهاب با پرژكتوري كه به دست دارد، حركات مشكوك را رديابي مي‌كند و باز، پرژكتور خاموش، در ابتداي محل تلاقي تپه ماهورها با پهنه هموار دشت توران در بازتاب نور چراغ قوه ام دو چشم نوراني توجه همگي را به خود جلب كرد. به سرعت خودمان را به منبع نوراني نزديك كرديم، اما هر چه بيش مي‌رفتيم، او پس مي‌كشيد. با نور پرژكتور و تعقيب و گريز نه چندان طولاني، محاصره‌اش كرديم تا شاهد يكي از مخلوقات عجيب خداوندي در اين بيابان خشك و به ظاهر خالي از حيات باشيم.

حدس شهاب درست بود، او يك گكو (Geiko) بود. خزنده‌اي بي نظير با پوستي بسيار لطيف و آسيب پذير. گكو با آن جثه كوچكش كه ظاهرا نابالغ بود، بي رمق لابه لاي شاخه‌هاي بوته پنهان مي‌شد، غافل از آن كه از چشمان جست و جوگر ما رهايي نمي‌يابد. ثبت اين لحظات آرزويي بود كه شايد سال‌ها در انتظار برآورده شدندش بودم. گكو با جكو (Teratoscincus bedriagai) گونه‌اي از سوسمارهاي ايران است كه عمدتا در نواحي بياباني و در شنزارهاي روان ديده مي‌شود؛ اما با تعجب اين جكو در فاصله‌اي قابل توجه از محدوده شن زارها قرار داشت. شهاب در حالي كه با دقت و احتياط فراوان گكوي جوان را روي دست‌هاي خود هدايت مي‌كرد از مكانيزم توليد صدا كه نوعي حالت تدافعي در اين سوسمار است صحبت كرد. چند صفحه پولكي روي دم اين مارمولك وجود دارد كه با سايش آنها در مواقع خطر صدايي توليد كرده و بدين ترتيب توجه شكارچي يا مزاحم پرت شده و از مهلكه مي‌گريزد. تازه برخي از گونه‌ها ممكن است حتي قسمتي از پوستشان را در موقع گرفتار دن از بدنش جدا كنند!

جكوها (Gekkonidae) يكي از گونه‌اي منحصر به فرد خزندگان هستند كه براي ارتباط با يكديگر از صدا استفاده مي‌كنند به طوري كه صداي برخي از گونه‌هاي اين خانواده بسيار بلند و جالب توجه است.

وقتي نزديك‌تر شدم تا از چشم‌هاي زيبا و خارق العاده جكو عكس بگيرم، متوجه حركت جالب اين جانور براي پاك كردن چشم‌هايش شدم. مهدي گفت چشم جكو يك پلك غير متحرك شفاف دارد كه در صورت ورود گرد وغبار و براي مرطوب كردن آن مجبور است با زبانش آن را بليسد.

كوير، اكوسيستمي شكننده و حساس است كه حضور گونه‌هايي از حشرات و خزندگان پس از گياهان در قاعده هرم غذايي، قوام و دوام زنجيره ناگسستني حيات اند توجه به اين گونه‌ها شايد به ظاهر كاري عبث و بي فايده به نظر رسد اما به واقع اهميتي بالاتر از ساير زيستمندان دارد، چرا كه ادامه بقاي ساير موجودات در بالاي اين هرم به كثرت وجود اين جانوران بستگي دارد؛ چرا كه ادامه بقاي ساير موجودات در بالاي اين هرم به كثرت وجود اين جانوران بستگي دارد؛ اما متاسفانه مسوولان تنها به پستاندارنه بزرگ توجه دارند. به طور مثال در بيابان تنها به جبير، آهو ، گور، پلنگ و يوز توجه دارند.

http://nature.harferooz.com/photos/i...ooran_4big.jpg

شهاب گكو را به پشت روي كف دست خود قرار داد و با چند حركت نرم روي سينه آن، او را به خواب برد تا خواب خوش گكو را بر شب توران ثبت كنيم.