طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

بناهاي تاريخي بم

شهرستان بم واقع در استان كرمان با برخورداري از آثار و بناهاي تاريخي ، قدمتي ديرينه دارد كه برخي آثار آن به بيش از دو هزار سال قبل مي‌رسد.

شهرستان بم با وسعت ‪ ۱۷‬هزار و ‪ ۷۵۵‬كيلومتر مربع در ‪ ۱۹۳‬كيلومتري جنوب شرقي كرمان واقع شده است. ارتفاع اين شهرستان از سطح دريا ‪ ۱۰۶۲‬متر است.

بم از نظر ارتفاعات دو وضعيت متفاوت دارد، يكي ناحيه كوهستاني كه ادامه رشته كوههاي مركزي ايران و مشهور به جبالبارز است، ديگري ناحيه پست كويري كه مشتمل بر شنزار و نمكزار لوت و اطراف آن است. بم شهري است قديمي كه بناي آن را به بهمن پسر اسفنديار نسبت داده اند. در شمال شهر فعلي بم قلعه تاريخي ارگ قرار گرفته و به عنوان بزرگترين بناي خشتي جهان معروف است.

http://nature.harferooz.com/photos/i...3423_31822.jpg

شهر بم در گذشته در مسير جاده ابريشم قرار داشته و در زمره يكي از مهمترين مراكز توليد و پرورش كرم ابريشم نيز بوده است. از جمله مهمترين آثار و ابنيه تاريخي بم مي‌توان به ارگ بم، قلعه دختر يا قلعه كوهك، قيصريه زرتشتيان بم و قلعه دارستان اشاره كرد.

قلعه تاريخي ارگ بم در شمال اين شهر قرار گرفته كه مربوط به دوران اشكاني است. در كتابهاي تاريخي آمده است كه قدمت اين قلعه به زمان هخامنشيان نيز مي‌رسد و برخي از باستان شناسان عقيده دارند كه قسمتهايي از پيكره ارگ بم مربوط به دوره مادها و عيلامي‌ها مي‌باشد. باستان شناسان قدمت اين قلعه را بيش از دو هزار سال تخمين زده‌اند.

اين قلعه مجموعا حدود ‪ ۲۰‬هكتار مساحت دارد و خندق بزرگي اطراف آن را فرا گرفته است. ارگ بم داراي ‪ ۳۸‬برج ديده‌باني است و دور تا دور آن را حصاري بلند در برگرفته كه با كنگره‌ها و جايگاههاي مخصوص مدافعان شهر را از گزند دشمنان حفظ مي‌كرد و همين حفاظت آن را به نسل حاضر رسانده است.
بخش حاكم‌نشين ارگ اكنون سالم‌ترين بخش اين بناي تاريخي است كه خود مانند شهري كامل بر روي صخره‌اي بزرگ بنا شده است.

مصالح بكار رفته در بناي ارگ از خشت خام، گل رس، كاه، آجر، سنگ و تنه درخت خرما بوده و ارتفاع آن از جلوي دروازه ورودي در جنوب تا بلنداي برج اصلي كه بر فراز خانه حاكم قرار كرفته نزديك به ‪ ۶۵‬متر است. تا اواخر دوره قاجار مردم در اين قلعه زندگي مي‌كردند و پس از آن بدليل ازدياد جمعيت مردم در بيرون ارگ و در محل شهر فعلي به ساختمان‌سازي پرداخته و در اين محل سكني گزيدند.

ارگ بم داراي چهار بخش عامه‌نشين ، زورخانه (سربازخانه و پادگان)، حاكم نشين و اصطبل بوده و قصر حاكم از يك ساختمان مجلل تابستاني و بناي زمستاني تشكيل شده كه گويا با يك راه زيرزميني به قلعه دختر در بيرون ارگ متصل بوده است.

در اثر زلزله پنجم دي ماه سال ‪ ۱۳۸۲‬بناي تاريخي ارگ بم ويران شد و از آن پس با همكاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و كمكهاي چند كشور خارجي عمليات بازسازي آن در حال حاضر در دست انجام است. قلعه دختر يا قلعه كوهك از ديگر بناهاي تاريخي شهرستان بم است.
اين قلعه در سمت شمال و شمال شرق ارگ بم به فاصله ‪ ۱/۵‬كيلومتري از آن قرار گرفته است. اين قلعه در طول تاريخ چند هزار ساله خود بارها تعمير و بازسازي شده است.

به علت انجام نشدن حفاري در اين قلعه، مدرك صحيحي از تاريخ بناي آن كه گفته مي‌شود قدمتي بيش از ارگ بم دارد، در دست نيست. از ديگر بناهاي تاريخي شهرستان بم مي‌توان به قيصريه زرتشتيان اين شهر اشاره كرد.
اين قيصريه يا بازارهاي زرتشتيان بخشي از يك مجموعه عام‌المنفعه مي‌باشد كه بنا به دستور محمد اسماعيل خان نوري وكيل‌الملك كه در سالهاي ‪ ۱۲۷۷‬تا ‪ ۱۲۸۴‬هجري قمري و در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار حاكم كرمان بود ، ساخته شده است. اين مجموعه در وسط شهر بم و در امتداد بازارهاي قديمي آن واقع شده است و شامل چند رشته بازار، حمام، آب انبار، كاروانسرا، مسجد و قيصريه مي‌باشد.

قلعه دارستان كه در ‪ ۳۴‬كيلومتري شمال شرقي شهر بم قرار گرفته از ديگر آثار تاريخي اين شهرستان است. قدمت اين قلعه بنا به گفته اهالي بيش از ‪ ۲۵۰‬سال مي‌باشد. اين قلعه كه از خشت و گل ساخته شده داراي ديوارهاي ضخيم به بلندي بيش از ‪ ۴‬متر و ‪ ۸‬برج ديده‌باني به بلندي ‪ ۶‬متر و داراي چندين اتاق و مكان جهت نگهداري دام و انبار بوده است.

از ديگر آثار تاريخي بخش مركزي بم مي‌توان به خانه انصاري، خانه احمدخان بهزادي، خانه عماد و عمارت رحيم‌آباد، قلعه گبري، قلعه سنگي، تل آتشي، بقعه سلطان سيد احمد خراساني ،مسجد حضرت رسول (ص)، امامزاده زيد و امامزاده اسيري اشاره كرد.