طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

جبیر آهوی کویر ایران

جبیر پستانداری علفخوار حلال گوشت و نشخوار کننده است که از نظر رده بندی تا حد خانواده و جنس باآهو در یک شاخه قرار گرفته ولی از نظر گونه با آن متفاوت است جبیر را آهوی کویری نیز می نامند زیرا از جمله پستانداران بزرگ بیابان های خشک مرکزی و جنوب ایران است طول سر و بدن جبیر بین 90تا110سانتی متر است ،طول دم آن 15تا20سانتی متر است طول عمرش 10تا13سال است و تعویض مو در اوایل بهار صورت می گیرد .

شاخ آهو را ندارد بعلاوه طول شاخ جبیر نر نیز به اندازه آهو نیست ،گوش جبیر نیز به مراتب بزرگتر از آهو است جبیر بر عکس آهو که در ماده آن شاخ دیده نمی شود هر دو جنس نر وماده دارای شاخ است شاخ جبیر ماده نازک و مستقیم و گاهی تا 25 سانتیمتر می رسد.جبیر از لحاظ رنگ بدن نیز تفاوت هایی با آهو دارد آهو زرد مایل به خاکستری است و سفیدی زیر شکم او حد مشخصی ندارد در حالیکه جبیر قرمزت رازآهو بوده و سفیدی زیر شکم آن دارای حد معینی است و کاملاٌ مجزا از پوست قرمز آن است .

http://nature.harferooz.com/photos/i...jebir_2big.jpg

دو قلو زایی در جبیر به مراتب کمتر ازآهو دیده میشود ،آهو بیشتر دشت های استپی در جوار روستاها را می پسندد آهو هنگام فرار خط مستقیمی را گرفته و می دود در صورتیکه جبیر در هر حالتی پشت به دشمن فرار می کند و در صورت تعقیب مسیر خود را تغییر می دهد.

محیط زسیت جبیر عبارتست از دشت ها،تپه ماهورها شکسته ها نواحی مرکز و جنوب ایران که دارای پوشش گیاهی صحراییوونیمه صحرایی می باشد .از مشخص ترین گیاهانی که در زیستگاه جبیر دیده می شوند تاغ،قیچ،خارشتر گز ،شور ،اسکنبیل،و اشنان را می توان نام برد.

جبیر در پایییز جفت گیری کرده و در اسفند یا فروردین یا اردیبهشت نوزاد خود را به دنیا میاورد جبیر در ایران در استان های تهران،مرکزی ،سمنان ،خراسان،کرمان و.....دیده می شود زیستگاهها ی خوب و مناسب جبیر در مجموع در پارکها و مناطقی می باشد که از طرف سازمان محیط زیست قرق شده است.

زیستگاههای وی عبارتند از:پارک ملی کویر:در استانهای سمنان،مرکزی و سمنان و در جنوب شهرستان ورامین واقع شده است.این منطقه به دلیل داشتن تپه های ماهوری صحرایی با پوشش علفی و بوته ای مورد علاقه جبیر می باشد.

منطقه حفاظت شده توران:در استان سمنان و جنوب شرقی شهرستان شاهرود واقع شده است .این منطقه بیابانی با1006000هکتار وسعت بزرگترین قرق ملی کشور است و دشت ها وتپه ماهورهای آن مانند ماجرات ،چشمه عزیز ،گرماب،دامغانو و گله چشمه از بهترین زیستگاه های جبیر در ایرانبه حساب می آید .

منطقه حفاظت شده بهرام گور:این منطقه در استان قارس است که دارای زیستگاههای مناسب جهت زیست جبیر می باشد .البته جبیر در این منطقه به ندرت دیده می شود.

عادات:جبیر روز گرد است گاهی شب ها نیز به چرا می رود ،غالباٌبه صورت جفت یا دسته های کوچک دیده می شود .شرایط سخت مناطق کویری را به خوبی تحمل می کند در بعضی از مناطق آب مورد نیاز بدن خود را از گیاهان تامین می کند.

تغذیه:از علوفه ها ،بوته ها و برگ درختان تغذیه می کند و گاهی در نزدیک شترها به چرا می پردازد.

تولید مثل:مدت آبستنی حدود 170روز است جبیر ماده قادر است چند روز پس از زایمان جفت گیری کند بره جبیر تا5ماهگی شیر می خورد.

وضعیت فعلی:دشمن طبیعی آن یوز پلنگ کاراکال و گرگ است به دلیل تعقیب وشکار آن به وسیله موتور سیکلت و اتومبیل جمعیت آن شدیداٌ رو به کاهش است.