طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

تعاریف پایه از دغ و کویر

چنانچه بيابان را يك بومسازگان درنظر بگيريم كه مرز هاي آن با استفاده از شاخصهايي نظير اقليم‘ خاك ‘ پوشش گياهي و..... تعيين ميشود دغ و كوير در داخل آن تشكيل ميشوند. در حقيقت‘ از نظر پيكر شناسي زمين ‘ دغ و كوير دو ريختار(تيپ) از واحد پلايا در يك چشمانداز بيابان هستند.چون هنوز تعريف مشخص و كاملي در مورد بيابان ارايه نشده تعاريف دغ و كوير از يكديگر متمايز نگرديدهاند .ولي آنچه مسلم است‘ تفاوت اين دو به معيارهاي خاكشناسي برميگردد.

دغ و كوير به طور معمول به اراضيايي كه در پاياب حوضههاي آبريز داخلي و يا مسيرهاي كم شيب مسيلها قرار دارند گفته ميشود كه پوشيده از رسوبهاي ريزدانه حاصل از تهنشيني است.

http://nature.harferooz.com/photos/i...kavir60_FF.jpg

از نظر نگارش فارسي دغ(دال با غين)به معني زمين بي گياه صحيح است نه دق(با دال و قاف) به معني كوبيدن‘ با اين وصف در حال حاضر در بيشتر منابع علمي دغ را با دال وقاف بكار بردهاند.

كوير يك كلمه فارسي اصيل آريايي است كه به معني زمين وسيع و شورهزار. اصلا كور(كاف ساكن و واو بشدت تلفظ ميشود) در زبان سنسكريت به معني نمك است.

دركتاب فرهنگ نظام (جلد سوم تأليف سيد محمد علي داعي الاسلام) دق ( با "دال" و "قاف" )به معني كوبيدن و دق الباب به معناي كوبيدن درخانه و آرد كردن آورده شده است در حاليكه دغ ( با حروف نوشتاري " دال " و " غين " )* را زمين بي گياه آورده است و دغ سر را به كسي كه پيش سرش مو نداشته باشد ، اطلاق كرده است. در همان منبع نيز آمده كه : " در زبان محلي اناركي‘ دغ زميني است كه بر آن سيلاب آمده و خشكيده و يك طبقه از گل محكم احداث شده كه مانع روئيدن چيزي است " .

همچنين در فرهنگ فارسي معين و عميد‘ دغ به معني زميني كه علف و گياه در آن نرويد آورده شده است و دغسر به سر بي موي طاس و كسي كه ريش و سبيل و ابرو و مژه را پاك بتراشد گفته شده است.

تنها در فرهنگ فارسي عميد علاوه بر اين از كلمه دك نيز براي دغ استفاده شده است و دك را به معني ريگستان يا زمين هموار و كوبيده و هموار ، همچنين مترادف با دغ ، سر بي مو ، زمين خشك و سخت ، زمين بي آب و علف ، درخت بي برگ گفته شده است . در همين منبع دك و لك به معني خشك و خالي ، زمين بي آب و علف كه با نگارش دق و لق يا دغ و لغ نيز بكار برده شده است .

آنچه مسلم است از نظر نوشتاري "دغ" صحيح است و منظور زمين بي گياه است كه محدوديتي مانع رويش در آن ميشود.