طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

دریاچه نمک هامون جازموریان

نام انگلیسی : hamoon jazmoorian salt lake

نام فارسی : دریاچه نمک هامون جازموریان

موقعیت جغرافیایی

هامون جازموریان ما بین كوه های مكران و شاهسواران قرار دارد كه از خاور به باختر تقریبا به درازای 300 كیلومتر و از شمال به جنوب به پهنای 100 كیلومتر گسترده شده است. در اصطلاح محلی پوشش گیاهی را جاز می نامند و انبوهی و كثرت آن را موریان می گویند. به همین سبب، این ناحیه به جازموریان معروف شده است. این دریاچه فصلی، در باختر بلوچستان قرار دارد و نیمی از آن در استان كرمان واقع شده است. مساحت حوزه ی آب ریز آن 69000 كیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 300 متر است. محدوده آب گیر كامل دریاچه در مواقع پر آبی 3300 كیلومتر مربع و در مواقع كم آبی به طور متوسط 2500 كیلومتر مربع است.

http://nature.harferooz.com/photos/i...2347975S60.jpg

رود های هلیل رود و بمپور به این هامون می ریزند. بر خلاف تمام هامون های بسته درونی ایران، خاک های هامون جازموریان چندان شور نیست و زمین آن از قلوه سنگ ها و لایه های شنی و آهكی تشكیل شده است.

هامون جازموریان در دوره های اخیر زمین شناسی مسدود شده است و در گذشته رودهای هلیل رود و بمپور در جنوب باختری آن به دریای عمان می ریختند. چین خوردگی زمین، دره را مسدود ساخته و آن را به صورت هامون كنونی درآورده است. هامون جازموریان بر خلاف هامون های دیگر ، آب شیرین دارد و شوری آن بسیار كم است. علت شیرینی این است كه آب در آن ساكن نیست و زهكش طبیعی دارد. در فصول بارانی در قسمت های عمیق این دریاچه آب مشاهده می شود ولی در سایر مواقع به شكل مرداب و باتلاق در می آید.

هامون جازموريان، يك فرونشست زمين‎ ساختي جوان در 150 كيلومتري باختر ايرانشهر است كه و بلندي آن از سطح درياي آزاد 350 متر مي‎باشد. وسعت اين هامون در فصول پرباران، 3300 كيلومترمربع است و به دليل شرايط اقليمي ويژه، در بيشتر مواقع سال، بخش اعظم آن به كفة نمكي وكفه‎هاي رسي تبديل مي‎شود. رودها و آبراهه‎هاي متعدد دائمي و موقت، به اين هامون مي‎ريزند كه از ميان آنها، رود بَمپور و هليل‎رود اهميت بيشتري دارند. در بارة شوري رودهاي وارده و درصد نمك آب درياچه گزارش‎هاي موجود هماهنگي دارد. در گزارش‎ اوبرلندر (1988)، آب هامون قابل شُرب دانسته شده ولي فيشر (1968) آب هامون را شور مي‎داند. بنابر دانسته‎هاي موجود، شوري آب جازموريان تا حد فوق اشباع از نمك است. كرينسلي (1970) گسترة هامون جازموريان را شامل سه بخش زير دانسته است:

درياچة فصلي كه گسترة آن در فصول خشك و مرطوب تغييرات زيادي دارد و در بيشتر جاها در اواخر تابستان و اوايل پاييز ناپديد مي‎شود.

پهنة مرطوب كه سطحي در حدود 22 درصد مي‎پوشاند.

پهنة باتلاقي كه 59 درصد از منطقة مرطوب را زير پوشش دارد و مرز بالايي آن به پهنه‎هاي سيلتي- رسي است.