طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

دریاچه های هامون ماشکل ، جازموریان و صابری

دریاچه هامون نیز یكی از پدیده های طبیعی ارزشمند از نظر ملی و بین المللی بوده و در خور توجه ویژه است. ارزش اقتصادی آن از دیر باز شناخته شده و در طول صدها سال مردم حاشیه نشین تالاب از بركت و نعمات گیاهان، پرندگان و آبزیان آن بهره مند شده اند. این منطقه ویژه و منحصر به فرد، پناه گاه بسیاری از گونه های نادر در خطر انقراض حیوانی و گیاهی وحمایت كننده زنجیره های غذایی در پهنه دشت كویر است. این منطقه علاوه بر ارزش اقتصادی از لحاظ ارزش های اكولوژیكی نیز در خور توجه فراوان است.

این دریاچه مامن مناسبی برای استقرار آشیانه و تولید مثل انواع مختلف پرندگان و بعضی مهره داران دیگر است. گونه هایی از ماهی ها برای تخم ریزی، پوشش گیاهی فشرده درون آب را ترجیح داده و هنگام تولید مثل در چنین مكان هایی تجمع می كنند. هم چنین پوشش گیاهی هامون محل مناسبی برای مخفی شدن و در امان ماندن بعضی از پرندگان، پستانداران و سایر آبزیان از جمله شاهین ها، عقاب ها و با كلان ها است. پوشش زیر آب دریاچه نیز همراه با نیزارهای آن در تامین نیازهای حیات وحش کویر نقش اساسی دارند. دریاچه هامون برای بعضی از موجودات زیست گاه دایمی و برای تعدادی دیگر سكونت گاه موقتی و محل گذر و تغذیه محسوب می شود.

http://nature.harferooz.com/photos/i...19navroud1.jpg

هامون جازموریان ما بین كوه های مكران و شاهسواران قرار دارد كه از خاور به باختر تقریبا به درازای 300 كیلومتر و از شمال به جنوب به پهنای 100 كیلومتر گسترده شده است. در اصطلاح محلی پوشش گیاهی را جاز می نامند و انبوهی و كثرت آن را موریان می گویند. به همین سبب، این ناحیه به جازموریان معروف شده است. این دریاچه فصلی، در باختر بلوچستان قرار دارد و نیمی از آن در استان كرمان واقع شده است. مساحت حوزه ی آب ریز آن 69000 كیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 300 متر است. محدوده آب گیر كامل دریاچه در مواقع پر آبی 3300 كیلومتر مربع و در مواقع كم آبی به طور متوسط 2500 كیلومتر مربع است.

رود های هلیل رود و بمپور به این هامون می ریزند. بر خلاف تمام هامون های بسته درونی ایران، خاک های هامون جازموریان چندان شور نیست و زمین آن از قلوه سنگ ها و لایه های شنی و آهكی تشكیل شده است. هامون جازموریان در دوره های اخیر زمین شناسی مسدود شده است و در گذشته رودهای هلیل رود و بمپور در جنوب باختری آن به دریای عمان می ریختند. چین خوردگی زمین، دره را مسدود ساخته و آن را به صورت هامون كنونی درآورده است. هامون جازموریان بر خلاف هامون های دیگر ، آب شیرین دارد و شوری آن بسیار كم است. علت شیرینی این است كه آب در آن ساكن نیست و زهكش طبیعی دارد. در فصول بارانی در قسمت های عمیق این دریاچه آب مشاهده می شود ولی در سایر مواقع به شكل مرداب و باتلاق در می آید.

هامون ماشكل نیز از دیگر دریاچه های داخلی استان محسوب می شود که در نزدیكی مرز ایران و پاكستان واقع شده است . ماشكل یا ماشكید، هامون چاه غیبی ( گابی ) و دریاچه سه دریا، رودهایی اند كه به این دریاچه وارد می شوند.