طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

بررسی مقدماتی اکولوژی و بيولوژی زاغ بور

چکیده

به منظور دستيابی به اطلاعات اکولوژيکی و بيولوژی زاغ بور دو زيستگاه در استان يزد به فاصله حداقل ۱۰۰ کيلومتر انتخاب و ضمن بررسی پوشش گياهی و نامگذاری جامعه گياهی از هر زيستگاه پنج نمونه شکار گرديد .

در اين تحقيق پوشش گياهی زيستگاه ها به روش کوادرات و انجام محاسبات آماری برای نامگذاری جامعه گياهی بر اساس درجه اهميت گونه Value Importance ارزيابی و جدول آناليز پوشش گياهی تهيه گرديد . در هر زيستگاه تعداد نمونه های شکار شده بيومتری و محتويات شکم خارج و سنگدان در فرمالين جهت مطالعات آزمايشگاهی به منظور بررسی رژيم غذايی فيکس شد که نهايتاْ جدول آناليز رژيم غذايی تهيه گرديد . ضمناْ نمونه ها به صورت آزمايشگاهی تاکسيدرمی گرديد .

http://nature.harferooz.com/photos/i...hboor_2big.jpg

تلاش در زمينه لانه گذاری و جوجه آوری منجر به پيدا نمودن چند لانه متروکه شد . ليکن در منطقه حفاطت شده توران موفق شديم تا لانه پرنده را پيدا و اطلاعاتی راجع به فصل جوجه آوری ، تعداد جوجه ها ، طول مدت تکامل جوجه ها تا زمان پرواز و ساير موارد اطلاعاتی بدست آورده و از آنها عکس تهيه نماييم .

مقدمه

رندگان از عوامل مهمی هستند که به فوریت و به خوبی تغییرات محیط زیست خود را نشان میدهند و جا دارد تا به عنوان یکی از عناصر اصلی موجود در طبیعت حداکثر کوشش را در شناخت علمی آنها بعمل آورد . بطور قطع دست یابی به راز و رمز یک پرنده و تعیین جایگاه آن در طبیعت نیاز به تحقیق و جمع اوری اطلاعات وسیعی دارد ، تا بتوان تجزیه و تحلیلی واقع بینانه از موضوع داشت .

مختصری درباره زاغهای زمینی

زاغهای زمینی که گاهی اوقات زاغهای بیابانی و یا زاغهای دونده نامیده می شوند ، گروه بسیار مشخص و ویژه ای از خانواده کلاغها( Corvidac) هستند که در آسیای مرکزی و در کشورهای بیابانی ، واقع در عرض بالاتر از ایران تا مغولستان زیست می کنند . این پرندگان دارای پاهای بلند و قوی همچنین منقارهای بلند و سنگین و تا حدی خمیده هستند که به وسیله آن معمولاً به حفر و سوراخ کردن می پردازند .

همانطور که از نامشان پیداست ، زمان زیادی را روی زمین می گذرانند . زاغهای زمینی بطور کلی صورتی کمرنگ اند ( به جز یک گونه که خاکستری نقره ای است ) و این زمینه کلی با سیاه و سفید براق تزئین شده است . گونه P.humilis کدرتر است .

زاغ بور ایران Podoces pleskei و زاغ خاکستری P. panderi هر دو از لحاظ اندازه ، از سایر گونه ها کوچکتر بوده و پوش پرهای بلند بالایی دم را ندارند . از لحاظ تزئینات پر با هم شبیه می باشند ، اما از لحاظ رنگ زاغ بور ایران دارای رنگ حنایی ، شنی و زاغ خاکستری دارای رنگ نقره ای خاکستری می باشد . محدوده زیستگاه آنها بهم نزدیک است ولی رویهم افتادگی ندارد . تفاوتهای منقار آنها مبین سازش و عادت یاقتن آنها به انواع گوناگون خاکها می باشد .

روش مطالعه

از آنجائیکه هدف شناسائی زیستگاه ، عادات غذایی و یافتن روابط معنی دار بین پرنده و گیاهان موجود در زیستگاه بود ، دو زیستگاه انتخاب گردید . به منظور شناسایی زیستگاه بر اساس اهمیت پوشش ، زیستگاههای انتخابی به روش کوادرات ارزیابی و جدول آنالیز پوشش گیاهی تهیه گردید . بر اساس محاسبات آماری با توجه به ارقام به دست امده ، جامعه گیاهی زیستگاه اول Artemisia berbaalba و گیاه همراه نوعی شور Salsola icanecns تعیین و جامعه گیاهی زیستگاه دومEphedra sp و نوعی شور Salsola aurantica تشخیص داده شد .

تعداد 10 عدد زاغ بور شکار شد . (از هر زیستگاه پنج عدد ) و پس از بیومتری و ثبت مشخصات ظاهری ، سنگدان در فرمالین ، جهت بررسی رژیم غذایی در آزمایشگاه نگهداری شد و پس از مطالعات لازم جدول آنالیز رژیم غذایی تهیه گردید .

مشخصات ظاهری پرنده

رنگ عمومی بدن شنی و کرم با اثری از رنگ جرئی صورتی است . موهای بینی نخودی رنگ با رگه های سیاه نوار سیاه از قاعده نوک تا چشمان ، قسمت پائین و بالای صورت و اطراف چشم سفید یا حنائی کمرنگ .لکه سیاه زیر گلو ، رنگ پرهای اصلی بال مانند رنگ پشت ، پوش پرهای میانی بال به رنگ تیره کمرنگ با لبه های سفید پهن ، پرهای بزرگتر به رنگ سیاه و آبی براق که در انتها سفید رنگ است و به شکل یک نوار در حالت بسته بال دیده می شود .

شاهپرها در انتها سیاه لبه سفید ، شاهپرهای ثانویه بسیار محسوس بوده و هرچه طرف داخل می رویم کمتر میشود . داخلی ترین شاهپرهای اصلی پرواز ، نیمی سیاه و بقیه سفید است . دم سیاه در واقع آبی پر رنگ متالیک میباشد .