30-05-2011, 05:50 PM
|
#2
|
(کاربر طلایی)
تاریخ عضویت: Mar 2011
نوشته ها: 512
|
بند علی خان
بند علی خان
نام انگلیسی : band-e alikhan wetland
نام فارسی : تالاب بند علی خان
آفتاب سوزان، زميني عريان و عاري از گياه، توفان، گرماي طاقتفرسا، خشكي مفرط و ريگزارها و شنزارهاي روان ...؛ بله ميدانم. كوير در ذهنتان نقش بست. اما منطقه حفاظت شده كوير مركزي ايران برخلاف تصور عموم يك عرصه خشك و بيآب و علف نيست، بلكه در حقيقت يك اكوسيستم بياباني مملو از حيات گياهي و جانوري است.
در غرب كوير مركزي ايران و شرق درياچه نمك و در فاصلهاي نه چندان زياد در حدود 50 كيلومتري جنوب شرق تهران وارد منطقهاي ميشويم كه به ظاهر درآن اثري از حيات نيست. تا چشم كار ميكند دشتي هموار بدون هيچ پستي و بلندي و در دوردست رشته كوههاي كم ارتفاع. اما وقتي با ديد كنجكاوانهتري به اطراف نگاه ميكني در مييابي كه اينجا نمونه پيچيدهاي از زيستگاههاي بياباني و زنجيره غذايي اسرارآميز است. متوسط بارندگي در اين منطقه 100 ميليمتر در سال بوده و دما در پايينترين و بالاترين حد خود به 5 تا 44 درجه سانتيگراد ميرسد؛ روزهاي گرم و طاقتفرساي تابستاني و شبهاي سردي كه از سوز سرما در زير پتوصداي شكسته شدن سنگها را در دشت ميشنوي. گرچه بهار، تابستان و پاييز در پارك ملي كوير گرم و كلافهكننده است؛ اما زمستانهاي متعدلي دارد.
حتي در دي و بهمن ماه گاهي برف ميبارد و در ارتفاعات سياه كوه برفها باقي ميماند. بهار در اينجا چهره دشت را رنگين ميكند؛ كوير و اين همه زيبايي. اكنون فصل مناسبي است تا يكي از شگفتانگيزترين مناطق خشك و بياباني را به چشم خود ببينيد.
بهترين و نزديكترين مسير براي داخل شدن به منطقه حفاظت شده كوير مركزي از طريق جاده آسفالته ورامين و پيشوا است. سپس از جاده شوسه كناره راهآهن پيشوا تا يك كيلومتري ايستگاه راهآهن ابردژ گذشته و از اين نقطه جاده خاكي نسبتا خوبي شروع ميشود، پس از گذشتن از راهآهن و قراء قلعه بلند، عسگرآباد و حصار گلي به مباركيه ميرسيم. اولين نقطه توقف در كوير، پاسگاه محيطباني مباركيه است. البته به ياد داشته باشيد قبل از حركت مجوزهاي لازم جهت ورود به پارك ملي را از اداره كل محيط زيست استان تهيه كنيد.
محيطبانان زحمتكش و سختكوش سازمان حفاظت محيط زيست در اينجا از اندك ميراث طبيعي به جاي مانده با جديت پاسداري ميكنند. روز خوبي است، هوا دراينجا از اعتدال خاصي برخوردار است. نسيم پاييزي دشت، در اينجا كم از لطافت ارديبهشتگان ندارد. مسيرمان به سوي تالابي است بديع و دلفريب در دشت هموار سياهپرده كه زمستانها پذيراي تعداد كثيري از پرندگان مهاجر است. تالاب بند عليخان (بندعليخان) در منطقه دشتي و مركزي ايران در فاصله 35 كيلومتري شهر ورامين واقع شده است.
به آنجا ميرويم تا يك روز خوب را به تماشاي پرندگان بپردازيم. راه مباريكه به بندعليخان در ميان دو پاسگاه از جاده نسبتا خراب و ناهمواري از سراسر صحراي شمال ارتفاعات دروازه امام عبور ميكند. مسيري كه از ورامين به جوادآباد و سپس به بندعليخان در شمال غربي منطقه حفاظت شده كوير مركزي ميرسد، اغلب زمستانها و هنگام بارندگي غيرقابل استفاده است. نيمي از مساحت تالاب خارج از محدوده حفاظت شده و بيش از نيمي از آن داخل پارك ملي كوير قرار دارد.
اين تالاب فصلي، گرچه درفصول گرم سال به صورت باتلاق و گنداب و گاهي خشك ديده ميشود، اما در پاييز و زمستان مملو ازآب شيريني است كه پرندگان در حال مهاجرت را به سوي خود ميكشاند. به نزديكي تالاب ميرسيم، اما رنگ آب به نظرمان غيرعادي است. بله، گويا فاضلاب شهر تهران (ورامين) و كارخانه چرمسازي چرم شهر حسابي وضعيت تالاب را بهم ريخته است، اما با اين وجود پرندگان به نوشيدن آب و يافتن مار و حشرات از ميان اين تالاب مشغولند. اميدواريم كه خطري آنها را تهديد نكند.
گرچه وقتي شروع به دوربينكشي كرديم متوجه تراكم بسيار اندك پرندگان در شمال تالاب، محل ورود فاضلاب شديم. روي زمين نشسته و به سوي تالاب قراول ميرويم، تنوع و كثرت پرندگان در اين تالاب جداً حيرتانگيز است. تقريبا 20 درصد پرندگان ايران را ميتوان در اين يك وجب تالاب مشاهده كرد. بر طبق مطالعات صورت گرفته در اين محل تاكنون بالغ بر 98 گونه پرنده شناسايي شده كه 6 درصد آنها درخطر انقراض و 94 درصد آنها در وضعيت جمعيتي مناسبي قرار دارند. تودههاي انبوه بوتهها و نيزارهاي درهم پيچيده مكان امني براي اين پرندگان فراهم كرده است.
برخي از پرندگان در لابلاي برگ درختان آشيانه ساخته و حتي تعدادي از پرندگان جوجهآوري ميكنند. اين تالاب دستههاي بزرگ پرندگان آبزي و كنار آبزي، پرندگان شكاري از جمله سنقر تالابي و سارگپهها را به اينجا كشانده است. گهگاه تعدادي پرنده شكاري در حال سرخوردن روي باد بالاي سرمان ما را نظاره ميكنند. كتاب راهنماي صحرايي پرندگان ايران را از كوله خود در ميآوريم وسعي ميكنيم پرندگان تالاب را شناسايي كنيم.
انواع غازها، اردكهاي سرسبز، اردهاي، فيلوش (چهاردونگ)، خوتكا (جره)، گيلار (كله قهوهاي)، آنقوت (اردك سرخ)، نوك پهن (چوبراك)، حواصيل خاكستري، بوتيمار و اگرت را ميتوانيد در كنار فلامينگوهاي باشكوه و درناهاي طناز در اين تالاب مهجور مشاهده كنيد، عكس بگيريد و لذت ببريد. غروب چه زود از راه ميرسد؛ اي كاش روزهاي خوش بندعليخان، همچون روزهاي سرد زمستان كوتاه نباشد و قبل از فرا رسيدن غروب تالاب، طلوع هميشگياش را جشن بگيريم.
|
|
|