دارواش، مهم‌ترین گیاه نیمه انگل جنگل‌های شمال
دارواش، با نام علمی .Viscum album L درختچه ای است نیمه انگل از تیره دارواش (Viscaceae ) که در جنگل های شمال ایران، بر روی تاج درختان مَمرَز و اُوجا و مَلَج و انجیلی و گاه، بید می روید. این درختچه همیشه سبز در جنگل های سردشت نیز انتشار دارد.
یکی از پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران در این باره به ایرنا گفت: گیاه انگل، گیاهی است که خودش قادر به تولید غذا نیست و از غذای دیگر گیاهان استفاده می‌کند.
"یوسف گرجی بحری" افزود: گیاه نیمه انگل، با گیاه میزبان، حالت داد و ستد دارد و این را می توان در گونه همیشه سبز "دارواش" مشاهده کرد.
وی درباره نحوه مواجهه با این گیاهان یادآور شد: ما نباید کاری به کار آنها داشته باشیم زیرا گونه‌ای مانند دارواش، برای درخت بی‌ضرر است و دامداران برای علوفه دام از آن استفاده می‌کنند.
این پژوهشگر اظهار داشت: تا به حال گزارش نشده است که دارواش به صورت آفت ظاهر شود و در کل ضرر خاصی برای جنگل ندارد.
گرجی با اشاره به این که دارواش اغلب در ارتفاعات پایین جنگل دیده می‌شود گفت: این گونه نیمه‌انگل روی درختانی همچون ممرز، بلوط، پَلَت، شیردار و توسکا قرار دارد.
کارشناسان می‌گویند: گیاهانی مانند موخور (چشم بلبلی) و دارواش، آب و بعضی مواد غذایی لازم را از میزبان خود به دست می‌آورند و رشد آن را کم می‌کنند. دارواش در قاره اروپا به درختان سیب و صنوبر و به خصوص تبریزی حمله می‌کند.
یکی از کارشناسان ارشد جنگلداری درباره دارواش گفت: این گیاه گل‌دار به درختان میوه و جنگلی حمله می‌کند و گاه روی یک درخت ۱۵۰ـ ۲۰۰عدد از آن دیده می‌شود.
"میثم میارعباسی" افزود: بر اثر رویش این گیاه، درختان ضعیف می‌شوند و میوه شان کاهش می‌یابد و پس از مدتی شاخه‌ها خشک می‌شود.
وی گفت: اغلب، در محل رویش دارواش روی درخت، برآمدگی بزرگی به وجود می‌آید. همچنین این گیاه در هنگام جوانه زدن، سم تولید می‌کند.
این کارشناس ارشد جنگلداری ادامه داد: این گیاه همیشه سبز، برگهای چرمی دارد و گل های نر و ماده آن از هم جدا هستند.
میارعباسی افزود: دارواش ریشه ندارد و با وجود داشتن کلروفیل و توانایی غذاسازی، با اندام مکنده خود، از گیاه میزبان هم استفاده می‌کند و آب زیادی احتیاج دارد.
وی اضافه کرد: برای مبارزه با خسارات این گیاه، باید از روش مکانیکی استفاده کرد یعنی شاخه‌های آسیب دیده به ویژه در درختان میوه، قطع شود.
به گفته میارعباسی، دارواش در جنگل های شمال ایران، بیشتر روی درختان انجیلی، ممرز، ملج و اوجا می‌روید و بذر آن از طریق باد یا پرندگان منتقل می‌شود.
این کارشناس ارشد جنگلداری گفت: دارواش اندام مکنده خود را به آوند آبکش درخت میزبان متصل و از شیره پرورده آن استفاده می‌کند.
به گفته او جنگل‌نشینان، برگ این گیاه را در فصل زمستان به مصرف خوراک دام می‌رسانند ولی افزایش تعداد آن روی درخت، برای میزبان مضر است.
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که حمله دارواش از میزان رشد سالیانه جنگل در هر هکتار ۱۹درصد می‌کاهد و اگر تعداد دارواش‌ها خیلی زیاد باشد، ممکن است موجب مرگ درخت شود.
به موجب بررسی های دکتر "محمد حسین جزیره‌ای " چهره ماندگار کشور، دارواش روی شاخه، به هر قطری و درخت به هر سنی مستقر می‌شود و حتی به درختچه ولیک نیز حمله می‌کند.
جزیره‌ای درباره مبارزه با گیاهان انگلی معتقد است: عملی‌ترین راه مبارزه با گیاهان انگل که به سهولت و سرعت از درختی به درخت دیگر منتشر می‌شوند، بریدن درخت است.
بنابر اظهار این استاد برجسته جنگل، در ایران هنوز به اثر نامطلوب گیاهان انگل و نیمه‌انگل، چندان پی برده نشده و از این رو برای برانداختن آنها هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
در جنگل های ۱/۸میلیون هکتاری شمال در حدود ۱۶۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده که فقط تعداد اندکی از آنها انگل یا نیمه‌انگل محسوب می‌شود.