[kodiak]

سقاخانه ها در کویر

يكي از ويژگيهاي بارز شهر يزد كه در شهرهاي ديگر كمتر به چشم مي خورد وجود سقاخانه در اين شهر است كه اين خصيصه را مي توان به فرهنگ اسلامي مردم يزد و كويري بودن اين منطقه نسبت داد.

حداقل از 5 قرن پيش در يزد سقاخانه وجود داشته و با باور و فرهنگ مردم عجين بوده است. سقاخانه كه از دو كلمه سقا و خانه تشكيل شده است از آن جهت بدين نام شهرت يافته كه در گذشته «سقا» در كنار آبخوري مي ايستاده و بعد از دريافت پول از رهگذران آب مشك خود را در آن خالي مي كرده است. در هر صورت سقاخانه محلي متبرك بود براي سيراب كردن تشنگان كه ويژگي متبرك بودن آن به اعتقاد مردم نسبت به سقاخانه در گذشته و پيوند عميق آن با واقعه كربلا و حضرت ابوالفضل (ع) برمي گشت.

گفتني است در قديم آنچه باعث بقا و رونق سقاخانه ها مي شد نذورات مردم و وجوهات نقدي كه در صندوق سقاخانه مي انداختند، بود. سقاخانه ها از نظر قداست جايگاه متفاوتي داشتند، برخي از تقدس بالايي برخوردار بودند و برخي جزء سقاخانه هاي معمولي محسوب مي شدند كه معروفترين سقاخانه هاي يزد در گذشته سقاخانه پنجه علي، حضرت عباسي و سقاخانه بازار مسگري بوده است.

لازم به توضيح است كه سقاخانه ها بيشتر در مقابل مساجد، آب انبارها، زيارتگاهها و بازارچه ها بوده اند و از جنس مسي، آجري و سنگي بوده اند و اشكال آنها به شكل هاوني، پايه دار و ديواري بوده است.

شايان ذكر است كه هم اكنون از تعداد سقاخانه هاي يزد مخصوصاً در مناطق تازه ساز شهر كم شده است و آبسردکن جای سقاخانه را گرفته است.