سهره (Family Fringillidae)
پرندگاني هستند دانه‌خوار با منقاري كوتاه ، مخروطي و قوي ، پروبال رنگارنگ
بيشتر آنها در خارج از فصل زاد و ولد به طور دسته جمعي ديده مي شوند
نر و ماده آنها غالبا همشكل نيست
روي درختان بوته‌ها و يا زمين لانه مي سازند
غير از دانه‌ها گاهي از حشرات نيز تغذيه مي كنند
سهره جنگلي
انگليسي : Chaffinch
فرانسوي : Pinson des arbres
لاتين : Fringilla Coelebs
مشخصات :
15 سانتيمتر ؛ اين پرنده داراي دو خط بالي سفيد و مشخص است و در پرواز شاهپرهاي سفيد كنار دمش نمايان مي شود . پرنده نــر سطح شكمي قهوه‌اي مايل به صورتي ، جبه بلوطي رنگ ، دمگاه تقريبا سبز ، تارك و پس گردن كبود دارد .
سطح پشتي پرنده ماده قهوه‌اي مايل به زيتوني كمرنگ است و سطح شكمي آن به همين رنگ ، ولي روشنتر مي باشد . پرنده‌اي اجتماعي است و جز در فصل زادوولد اغلب همراه با سهره‌هاي ديگر ديده مي شود .
نــر و ماده غالبا در دسته‌هاي جداگانه پرواز مي كنند
پروازش موجي است .
دمگاه سبزش بهترين نشانه تشخيص آن از سهره سر سياه است كه دمگاه سفيد دارد .
زيستگاه :
پرچينها ، جنگلها ، زمينهاي غيرمحصور ، باغها و كشتزارها .
در ميان بوته‌ها يا روي درخت و اغلب در ارتفاع كم لانه مي سازد .
پراكندگي :
زمستانها خيلي زياد است و به تعداد فراوان در ايران زادوولد مي كند .
سهره سر سياه
انگليسي : Brambling
فرانسوي : Pinson du Nord
لاتين : Fringilla montifringilla
مشخصات :
۱۴/۵ سانتيمتر ؛ از سهره جنگلي به وسيله دمگاه سفيد و مشخص و كمي سفيدي روي بالها و دم ، تشخيص داده مي شود . پرنده نــر در ناحيه سينه و شانه‌ها نارنجي رنگ است .
سر و جبه‌اش در بهار سياه درخشان و در زمستان قهوه‌اي رنگ مي باشد .
پرنده ماده ممكن است با ماده سهره جنگلي اشتباه شود ، ولي پر و بالش نخودي‌تر و كمرنگتر است ، همچنين دمگاه سفيد و رگه‌هاي سياه روي تارك ، آن را مشخص مي سازد .
پرواز اين پرنده نامنظم‌تر از پرواز سهره جنگلي است و در زمستان با هم گله تشكيل مي دهند .
سهره دمگاه سفيد ، چنانچه از نامش پيداست ، دمگاه سفيد دارد ، ولي لكه دمگاهي آن پهن‌تر است و جثه بزرگ‌تر و منقار خيلي كلفت ، تشخيص آن را آسان مي سازد .
زيستگاه :
جنگلها و كشتزارها
پراكندگي :
زمستانها در شمال ايران فراوان است .
گاهي به سمت جنوب تا ناحيه مركــزي فارس و در بلوچستان ديده مي شود .
سهره پيشاني سرخ
انگليسي : Gold-fronted Serin
فرانسوي : Serin a front d’or
لاتين : Serinus pusillus
مشخصات :
12 سانتيمتر ؛ نــر و ماده همشكل .
يك سهره بسيار كوچك و تيره‌رنگ با منقار كلفت مخروطي كه تارك طلايي مايل به قرمز ، دمگاه زرد مايل به نارنجي و دم دو شاخه دارد . جبه و پشتش قهوه‌اي زيتوني است با رگه‌هاي سياه فراوان و تمام قسمت جلويي بدن آن به جز تارك ، سياه‌رنگ است . پرنده نابالغ كمرنگتر و فاقد تارك قرمز مي باشد . پرنده‌اي است بسيار پر جنب و جوش و خيلي اجتماعي .
زيستگاه :
جنگلهاي تنك سرو كوهي ، دره‌هاي سنگي با بوته‌هاي پراكنده و شيبهاي برهنه كوهستان با گياهان كم و پراكنده در ارتفاع 1000 تا 3500 متر ، در زمستان به زمينهاي زراعتي و درخت‌زارها كوچ مي كند .
روي سرو كوهي يا بوته‌هاي كوتاه بين صخره‌ها لانه مي سازد .
پراكندگي :
به طور كلي بومي و فراوان است .
سهره سبز
انگليسي : Greenfinch
فرانسوي : Verdier d’Europe
لاتين : Carduelis chloris
مشخصات :
۱۴/۵ سانتيمتر ؛ پروبال سبز زيتوني با دمگاه روشنتر به رنگ سبز مايل به زرد و لكه‌هاي زرد روشن روي شاهپرهاي نخستين و طرفين دم ، نشانه‌هاي تشخيص اين پرنده مي باشد .
منقاري كلفت و تقريبا سفيد دارد . پاهايش صورتي كمرنگ است .
پرنده ماده تيره‌تر و خاكستري رنگ‌تر ار پرنده نــر است و زردي پروبال آن نيز كمتر مي باشد .
پرنده نابالغ قهوه‌اي‌تر و در سطح پشتي و شكمي رگه‌رگه است .
پرواز اين پرنده موجي است .
زيستگاه :
باغها ، بوته‌زارها و كشتزارها .
در پرچينها ، بوته‌ها و درختهاي كوچك لانه مي سازد .
پراكندگي :
زمستانها نسبتا فراوان است .
به تعداد خيلي كم در ايران زادوولد مي كند .
سهره زرد
نگليسي : Siskin
فرانسوي : Tarin des aulnes
لاتين : Carduelis spinus
مشخصات :
12 سانتيمتر ؛ پرنده نــر سبز مايل به زرد است با سطح شكمي كمرنگتر ، تارك و چانه سياه .
دمگاه ، خط بالي ، طرفين دم و نوار پشت چشمي آن نيز زرد مي باشد .
پشت و پهلوهايش رگه‌هاي قهوه‌اي دارد . پرنده ماده خاكستري رنگ‌تر است با زردي كنتر و بدون سياهي روي سر و سطح شكمي تقريبا سفيد و پر رگه دارد .
پرواز اين پرنده همانند سهره‌ها ولي سبك‌بال‌تر است
در زمستان به صورت دسته‌جمعي ديده مي شود .
زيستگاه :
جنگلها ، بيشه‌ها ، پرچين‌هاي بلند و انبوه .
لانه‌اش را روي درخت ، در ارتفاع زياد و معمولا در انتهاي شاخه‌ها مي سازد .
پراكندگي :
زمستانها فراوان است .
به تعداد نسبتا فراوان در ايران زادوولد مي كند ، گاهي به سمت جنوب تا ناحيه مركزي فارس و بلوچستان ديده مي شود.
پرندگاني دانه‌خوارند با منقاري كوتاه و مخروطي و قوي؛ و پر و بال رنگارنگ دارند. بيشتر آنها در خارج از فصل زاد و ولد به طور دسته جمعي ديده مي شوند .
نر و ماده آنها غالبا همشكل نيست .روي درختان و بوته‌ها و يا زمين لانه مي سازند .غير از دانه‌ها، گاهي از حشرات نيز تغذيه مي كنند .
سهره مغولي:
انگليسي: Mongolian Trumpeter Finch
فرانسوي: Bouvreuil de Mongolie
لاتين: Rhodopechys mongolica
مشخصات :
13 سانتيمتر طول دارد؛ شبيه ماده سهره صورتي است، با سطح پشتي قهوه‌اي‌تر و كمتر از آن خاكستري؛ كه منقارش چندان كلفت نيست و به جاي قرمز نارنجي، قهوه‌اي مايل به زرد كمرنگ است .
پرنده نــر ابروي صورتي مشخصي دارد . سطح شكمي اين پرنده نخودي مايل به صورتي و بالهايش قهوه‌اي است و شاهپرهاي آن حاشيه صورتي و نوك سفيد دارد .دمش قهوه‌اي و حاشيه شاهپرهاي آن كم و بيش سفيد است.
پرنده ماده شبيه پرنده نــر است؛ ولي پر و بالش رنگ صورتي كمتري دارد و رفتارش شبيه سهره صورتي است .
زيستگاه :
تپه‌هاي سنگي خيلي برهنه و خشك و شيبهاي سنگي كوهستان؛ در مقايسه با زيستگاه سهره صورتي، معمولا در ارتفاع بيشتري ديده مي شود .
پراكندگي :
بومي و بنسبت فراوان است .
سهره خاكي:
انگليسي: Desert Finch
فرانسوي: Bouvreuil de Lichtenstein
لاتين: Rhodopechys obsolete
مشخصات :
14 سانتيمتر طول دارد؛ پر و بالش يكدست قهوه‌اي خاكي كمرنگ و در ناحيه شكم كمرنگتر است .
منقاري مخروطي و كلفت و سياه يا تقريبا سياه دارد .
پرنده نــر لكه‌اي در پس منقارش ديده مي شود .
شاهپرهاي بالش سياه است، با حاشيه پهن سفيد و لكه بزرگ صورتي رنگی روي پوش‌پرها و شهپرهاي ثانوي دارد . دمش دو شاخه و سياه رنگ و پره خارجي شاهپرهاي آن سفيد است.
پرنده ماده كمرنگتر از پرنده نــر است. پرنده‌اي است رام و زود انس
زيستگاه :
مناطق باز ، زمينهاي زراعتي ، كوهپايه‌ها با بوته‌ها و درختهاي پراكنده؛ عموما در باغها و بوته‌هاي كنار جاده ديده مي شود و روي درخت يا بوته لانه مي سازد .
پراكندگي :
به طور كلي، بومي و بنسبت فراوان است .
سهره گلي:
انگليسي: Scarlet Rosefinch
فرانسوي: Roselin cramoisy
لاتين: Carpodacus erythrinus
مشخصات :
۱۴/۵ سانتيمتر طول دارد؛ پرنده نــر سر و سينه و دمگاه قرمز درخشان و منقار كلفت و بالهاي قهوه‌اي پررنگ با دو خط بالي نامشخص و شكم سفيد دارد . توصيف پرنده ماده و نــر سال اول و پرنده نابالغ تا حدي دشوار است
سطح پشتي آنها قهوه‌اي مايل به زرد است كه در ناحيه دمگاه روشنتر و روي سرشان خاكستري رنگ تر است . سطح شكمي نخودي با رگه‌هاي ظريف قهوه‌اي دارد .
بهترين نشانه‌هاي تشخيص آنها عبارت است از: جثه خپله و چشمهاي سياه و برجسته و سر بزرگ و گرد و دو خط بالي كمرنگ و دم دوشاخه .
پرواز اين پرنده موجي است .
زيستگاه :
بيشه‌ها و بوته‌ها و درختهاي كوتاه نزديك به آب؛
لانه‌اش را خيلي پايين و معمولا در ميان گياهان مناطق باتلاقي و در بعضي نقاط در جنگلهاي بلوط مي سازد .
پراكندگي :
تابستانها فراوان است و به صورت مهاجر عبوري در همه جاي ايران ديده مي شود .
سهره نوك قيچي:
انگليسي: Crossbill
فرانسوي: Bec-croise des sapins
لاتين: loxia curvirostra
مشخصات :
16 سانتيمتر طول دارد؛ پرنده‌اي است وابسته به گياهان تيره مخروطيان، از قبيل سرو و كاج و امثال اينها؛ كه با منقار متقاطع و دم دوشاخه و رفتاري طوطي مانند در هنگام تغذيه مشخص مي شود .
پر و بال پرنده نــر قرمز آجري است، با دمگاه روشنتر و بالها و دم تيره .نــر نابالغ قهوه‌اي مايل به نارنجي و پرنده ماده زيتوني است، با دمگاه و سطح شكمي زرد رنگ .
پرنده نابالغ خاكستري مايل به سبز است و در سطح شكمي رگه‌هاي فراوان و مشخصي دارد .پرنده‌اي است اجتماعي و رام که پروازش سريع و موجي است؛ و در اين حالت سر بزرگ و دم كوتاهش جلب توجه مي كند .
زيستگاه :
جنگلهاي تيره مخروطيان
پراكندگي :
در پایيز و زمستان به تعداد كم و نامنظم و بيشتر در شمال ايران ديده مي شود ؛ ولي در جنوب ايران تا ناحيه مركزي فارس و بلوچستان نيز گزارش شده است .
سهره دمگاه سفيد:
انگليسي: Bullfinch
فرانسوي: Bouvreuil pivoine
لاتين: pyrrhula pyrrhula
مشخصات :
۱۴/۵ سانتيمتر طول دارد؛ نــرش پرنده‌اي است جالب توجه با سطح شكمي قرمز روشن و مشخص و سطح پشتي خاكستري مايل به آبي . چانه و پيشاني و تاركش سياه است و منقاري مخروطي و خيلي كلفت دارد . روي بالهاي سياهش، نوار پهن سفيدي ديده مي شود و دمش سياه است .پرنده ماده با پرنده نــر همشكل است، ولي در سطح شكمي قهوه‌اي مايل به صورتي و در سطح پشتي قهوه‌اي مايل به خاكستري است .
پرواز اين پرنده موجي است و اغلب در اختفا به سر مي برد و بندرت در فضاي باز ديده مي شود .
زيستگاه :
كشتزارها و بيشه‌ها و پرچينها و باغهاي ميوه؛
روي درختان و داخل پرچينها لانه مي سازد .
پراكندگي :
بومي و تعداد آن بسيار كم است .
سهره نوك بزرگ:
انگليسي: Hawfinch
فرانسوي: Gros-bec casse noyaux
لاتين: Coccothraustes Coccethraustes
مشخصات :
18 سانتيمتر طول دارد؛ منقار خيلي بزرگ و قطر زياد گردن و دم كوتاه با نوك سفيد و نوار پهن سفيد روي بالهاي سياه مايل به آبي از نشانه‌هاي مهم در تشخيص اين پرنده است. سرش به رنگ قهوه‌اي خاكي و پشتش قهوه‌اي سير است . سطح شكمي آن قهوه‌اي مايل به صورتي كمرنگ و گلو و پس منقارش سياه است. منقارش در بهار به رنگ آبي فلزي و در زمستان شاخي كمرنگ است .پرنده ماده كمرنگتر و رنگ تاركش كمتر مايل به خرمایي است .
پرنده نابالغ راه‌راه قهوه‌اي و لكه گلويي زردرنگ دارد .
پروازش سريع است و معمولا در ارتفاع زياد پرواز مي كند ، ولي در فواصل كوتاه با حركتي جست مانند جابجا مي شود.
در پرواز، منظره سر بزرگ و دم كوتاهش تشخيص آن را آسان مي سازد؛ و از زير، نواری شفاف در سراسر شاهپرهاي نخستين آن مشاهده مي شود .با قدرت جست مي زند و با قامتي راست راه مي رود و راه رفتنش شبيه اردك است .
اغلب در زمستان به صورت گله ديده مي شود كه در ميان جنگل و روي زمين تغذيه مي كند. پرنده‌اي است بينهايت محتاط و گوش به زنگ .
زيستگاه :
به طور كلي، درختزي است .
در جنگلها و بوستانها و ميوه‌زارها، ديده مي شود .
نوك درخت و روي شاخه‌هاي افقي پايين درخت يا روي تنه درخت و اغلب به صورت دسته‌هاي پراكنده لانه‌سازي و زاد و ولد مي كند .
پراكندگي :
بومي و بنسبت فراوان است .
سهره سياه:
انگليسي: Withe-winged Grosbeak
فرانسوي: Gros-bec a alies blanches
لاتين: Mycerobas carnipes
مشخصات :
21 سانتيمتر طول دارد؛ سهره ای خيلي بزرگ با منقاري مخروطي و بسيار كلفت است .پر و بالش تماما قهوه‌اي مايل به سياه است، بجز دمگاه زرد درخشان، قسمت زرد پايين شكم و لكه سفيد و مشخص قاعده شاهپرهاي نخستين بال .پرنده ماده قدري كمرنگتر و قهوه‌اي‌تر از پرنده نــر است .
اين پرنده درختزي است و كمتر از سهره‌هاي ديگر اجتماعي است .
پرواز اين پرنده خيلي موجي است .
زيستگاه :
جنگلهاي سرو كوهي در نواحي كوهستاني، در ارتفاع بين 2800 تا 3500 متر ؛ روي سرو كوهي لانه مي سازد .
پراكندگي :
بومي و به تعداد خيلي كم ديده مي شود .
(Family Fringillidae)
پرندگاني دانه‌خوارند با منقاري كوتاه و مخروطي و قوي؛ و پر و بال رنگارنگ دارند. بيشتر آنها در خارج از فصل زاد و ولد به طور دسته جمعي ديده مي شوند .
نر و ماده آنها غالبا همشكل نيست .روي درختان و بوته‌ها و يا زمين لانه مي سازند .غير از دانه‌ها، گاهي از حشرات نيز تغذيه مي كنند .
سهره مغولي:
انگليسي: Mongolian Trumpeter Finch
فرانسوي: Bouvreuil de Mongolie
لاتين: Rhodopechys mongolica
مشخصات :
13 سانتيمتر طول دارد؛ شبيه ماده سهره صورتي است، با سطح پشتي قهوه‌اي‌تر و كمتر از آن خاكستري؛ كه منقارش چندان كلفت نيست و به جاي قرمز نارنجي، قهوه‌اي مايل به زرد كمرنگ است .
پرنده نــر ابروي صورتي مشخصي دارد . سطح شكمي اين پرنده نخودي مايل به صورتي و بالهايش قهوه‌اي است و شاهپرهاي آن حاشيه صورتي و نوك سفيد دارد .دمش قهوه‌اي و حاشيه شاهپرهاي آن كم و بيش سفيد است.
پرنده ماده شبيه پرنده نــر است؛ ولي پر و بالش رنگ صورتي كمتري دارد و رفتارش شبيه سهره صورتي است .
زيستگاه :
تپه‌هاي سنگي خيلي برهنه و خشك و شيبهاي سنگي كوهستان؛ در مقايسه با زيستگاه سهره صورتي، معمولا در ارتفاع بيشتري ديده مي شود .
پراكندگي :
بومي و بنسبت فراوان است .
