[neda]

كتاب حيات وحش ايران

كتاب مجموعه حيات وحش ايران به زبان انگليسي منتشر شد اما پس از حدود يك سال از انتشار آن تقريباً هيچ انعكاسي در مطبوعات و رسانه هاي كشور نداشت.

اين در حالي است كه بسياري از سايت هاي انگليسي زبان و البته مشتاق طبيعت ايران ضمن معرفي اين كتاب، آن را اثري منحصر به فرد تلقي كردند.

بي خبري از انتشار چنين اثري، بي گمان براي دوستداران و اهل دانش علوم طبيعي به مثابه زياني تأسف برانگيز خواهد بود.

كتاب «مجموعه حيات وحش ايران» را اسكندر فيروز به رشته تحرير درآورده و انتشارات اي.بي. تاريس آن را در سال 2005 ميلادي منتشر كرده است.

نويسنده پيش از اين در سال 1378 كتاب «حيات وحش ايران، مهره داران» را در اختيار علاقه مندان علوم طبيعي (به ويژه محيط زيست و جانورشناسي) نهاده بود؛ كتابي كه توسط نشر دانشگاهي منتشر شد و نخستين جايزه مهرگان كتاب را با عنوان «علم براي همه» به خود اختصاص داد.

كتاب اخير در زمان خود يگانه مجموعه مرتبط با حيات وحش مهره دار ايران بود و البته به زبان فارسي هنوز هم اين ويژگي و يگانگي را يدك مي كشد اما نسخه انگليسي، گوي سبقت را از آن ربوده است.

به عبارت ديگر نسخه انگليسي به روز شده اثر فارسي است و داراي اطلاعاتي است كه در زمان چاپ اثر به زبان فارسي يا در دسترس و يا قابل اعتماد نبودند. به عنوان مثال در نسخه فارسي- كه ۶ سال پيش از اثر انگليسي چاپ شده- تعداد پرندگان ايران 504 گونه ذكر شده حال آن كه در اثر اخير اين تعداد به 514 گونه افزايش يافته است.

همچنين در كتاب انگليسي به راكون، خرگوش اروپايي و تعدادي جانور ديگر به عنوان جانوران موجود و شناسايي شده در ايران اشاره شده است كه در نسخه فارسي اثري از آنها نيست.

كتاب «مجموعه حيات وحش ايران» در 5 بخش به معرفي پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزيستان و ماهي ها مي پردازد كه شرح به نسبت مختصر و البته مفيدي از هر خانواده ارائه مي كند و دست كم از هر خانواده يك عكس يا طرح در متن كتاب گنجانده شده است.

مشخص شدن پراكندگي هريك از گونه ها به تفكيك استان نيز جزو اطلاعات بسيار ارزشمند اين كتاب به شمار مي رود، به علاوه اگر هريك از گونه ها در فهرست سرخ اتحاديه جهاني حفاظت (IUCN) به عنوان جانوران در معرض تهديد شناخته شده در اين اثر نيز به آن اشاره شده است.

پيش از اين5 بخش كه در واقع شالوده اصلي كتاب است، در بخشي كه مقدمه ناميده شده اطلاعات جامع و مفيدي از وضعيت طبيعت ايران و اكوسيستم هاي آن پيش روي خواننده قرار مي گيرد.

در اين مقدمه، به اختصار سابقه جانورشناسي و دانشمندان علوم طبيعي در ايران، حيات وحش ايران در گذشته و حال، شكارچيان پرآوازه ساليان دور، حفاظت و حراست از طبيعت، شبكه مناطق حفاظت شده، كنوانسيون رامسر و موافقتنامه ايران و شوروي سابق در خصوص حفاظت محيط زيست درياي خزر و اطلاعات مختصري از پوشش گياهي، وضعيت اقليمي ايران و ... در اختيار خوانندگان قرار گرفته است. در نهايت نمي توان به چاپ زيباي اثر اشاره نكرد.

ديدن اين كتاب هر فرد ايراني و كتاب دوستي را به حسرت وامي دارد كه چرا چنين كتابهايي با چنين كيفيتي در ايران به زيور طبع آراسته نمي شود و مهمتر آن كه چرا كتابهايي كه درباره طبيعت و محيط زيست كشور است جايگاهي در پيشخوان كتابفروشي ها ندارند در حالي كه به نظر مي رسد ما آخرين نسلي هستيم كه از اين زيبايي ها و ثروت الهي بهره مند شده است.