[Magnum]

درباره تالاب

واژه تالاب هنوز در نزد افكار عمومي جايگاه علمي، مناسب و تعريف شناخته شده و مشخصي ندارد. بسياري از مردم تالاب، باتلاق يا مرداب را مناطقي دور از دسترس مي‌دانند كه محل تكثير انواع حشرات و بسياري از ناقل‌هاي بيماري است. بدين ترتيب باتلاق‌ها يا مرداب‌ها نقاط مرموزي هستند كه علاوه بر محل زندگي حيوانات وحشي از جمله گراز‌ها، ممكن است انسان را به بيماري‌هايي همچون مالاريا مبتلا كنند.

در لغتنامه‌هاي فارسي و مقالات علمي مختلف نيز واژه تالاب به صورت‌هاي گوناگوني تعريف شده و مورد بحث قرار گرفته است، به نحوي كه نزديك به 50 تعريف مختلف از تالاب مورد استفاده قرار مي‌گيرد (1990 – Dugan). در فرهنگ دهخدا كلمه كول يا كولاب معادل تالاب به كار رفت است.

ثابتي (1355) تال را نوعي نبات پيچيده جنگلي (داردوست) معرفي كرده است. برخي كلمه تالاب را متشكل از دو كلمه «تال» و «آب» مي‌‌دانند كه كلمه تال آن در زبان هندي به معني آبگير است و يا تال به معني رشته است كه به علت حالت گسترش نهر در لابه‌لاي نيزارهاي اطراف تالاب با اين واژه مرتبط شده است.

با وجود همه تعاريف و ديدگاه‌هاي فوق اولين تعريف علمي تالاب توسط كنوانسيون رامسر (1351) ارايه شد. بر اساس اين تعريف تالاب شامل مناطق مردابي، آب مانده، نم‌زارهاي سياه و باتلاقي، بركه‌هاي مصنوعي يا طبيعي كه به طور دايم يا موقت داراي آب ساكن يا روان، شيرين يا شور يا نيمه‌شور هستند و يا مناطقي از سواحل دريا كه هنگام جذر ارتفاع آب در آنها بيشتر از 6 متر نباشد، است.

با توجه به ناقص بودن تعريف فوق كه بعضاً داراي نقاط مبهمي بود و فهم كامل آن براي همگان مشكل مي‌نمود، كميسيون تالاب‌هاي كشور در سال 1362 تعريف ديگري را به شرح ذيل از تالاب‌ها عنوان كرد كه نسبت به بقيه تعاريف موجود به نظر كامل‌تر و با درك بهتري همراه است.

«تالاب ناحيه‌اي از مظاهر طبيعي و خدادادي است كه در روند پيدايشش، خاك آن توسط آب‌هاي سطحي و زيرزميني به صورت اشباع درآمده و در طي يك دوره كافي و شرايط عادي محيطي تشكيل شده است و داراي توالي زيستي مي‌باشد. اين مجموعه داراي جوامعي از گياهان و جمعيت‌هايي از جانوران ويژه است كه امكان سازگاري در چنين نقاطي را دارند».

بر اساس تعاريف ارايه شده تالاب‌ها بوم سازان‌هاي بي‌نظيري هستند كه از لحاظ ويژگي‌هاي بوم‌شناختي منحصر به فرد بوده و به خوبي از ساير بوم‌سازگان‌‌هاي‌ ديگر قابل تفكيك مي‌باشند. آب و خاك شرايط خاص خود را دارند و اين شرايط از يك طرف امكان رويش هر گياه و زيست‌ هر جانداري را ميسر نمي‌سازد و از طرف ديگر گونه‌هاي زيستي بي‌نظيري را كه بعضاً در هيچ يك از زيستگاه‌هاي ديگر طبيعت يافت نمي‌شوند، پرورش مي‌دهد. شرايط زيست‌محيطي حاكم بر تالاب دسترسي انسان را به آن مشكل و گاهي غيرممكن نموده و به اين ترتيب بكرترين جلوه‌هاي زيباي طبيعت را به وجود آورده است.