شن و باد

[kodiak]

شن و باد

شن روان توسط اندازه گیری ذرات آن دسته بندی می شوددر نواحی صحرایی، وزش باد امری عادی است. زیرا هوای نزدیک سطح زمین گرم شده و به سمت بالا اوج می گیرد.

شن روان توسط اندازه گیری ذرات آن دسته بندی می شود. دانه های شن روان عموما بین بین 0.2 mm الی 1.6 mm هستند. اندازه، ترکیبات معدنی و شکل دانه ها بر جابجایی و انباشتگی شن تاثیر دارد. هر ذره غیر چسبنده طبیعی و یا ساخته شده توسط بشر که در دامنه اندازه و شکل ذرات یاد شده باشد، می تواند مانند شن روان عمل کند. کما اینکه ذرات برف خشک و غیر چسبنده نیزه توسط باد رانده و انباشه می شوند.

تقریبا در ساختمان تمامی ذرات شن روان، کوارتز به وفور یافت می شود. این بدلیل ویژگی ذرات کوارتز است. ذرات کوارتز بسیار سخت بوده و در برابر فرسایش ناشی از مواد شیمیایی و یا فشار های مکانیکی بسیار مقاوم بوده و از اندازه معینی کوچکتر نمی شوند. بدینسان فرسایش بر دیگر مواد معدنی موثر بوده و آنها را به ذرات کوچکتر و غبار تبدیل می کند و ذرات کوارتز باقی می مانند.

در نواحی صحرایی، وزش باد امری عادی است. زیرا هوای نزدیک سطح زمین گرم شده و به سمت بالا اوج می گیرد و هوای سرد دور از زمین جای آن را پر می کن، این جابجایی منجر به وزش باد می گردد. با وجودی که باد نقش اصلی را در جابجایی و تل انباری شن ها دارد، ولی آب و یخ عامل اصلی فرسایش سنگها و خرد شدن آنها به ذراتی با ابعاد دانه های شن است. باد نیز بر شکل گیری دانه های شن موثر است. ذرات شن توسط نیروی باد به یکدیگر خراشیده می شوند و گرد می شوند. به این دلیل شن های صحرا ها گرد تر از شن های ساحلی هستند و مسافت طولانی تری جابجا می شوند.

باد، عامل جابجایی شن

حرکت جهشی و حرکت خزشی دانه های شن تحت نیروی باد جابجا می شوند.این جابجایی به یکی از دو روش جهش (saltation)، و خزش سطحی (surface creep) صورت می گیرد.

حرکت جهشی

بطور کلی 75 درصد از جابجایی شن ها توسط جهش دانه های شن صورت می گیرد. هنگامی که باد بر فراز توده شن می وزد قادر است دانه های شن را از سطح جدا کرده و در جهت وزش خود، جابجا کند. وزن دانه های شن موجب می گردد این دانه ها مجددا به سطح باز گردند.