پتانسيل هاي بالقوه كوير

[kodiak]

پتانسيل هاي بالقوه كوير

كويرها گرچه براي ايجاد پوشش گياهي استعداد كافي ندارند و حتي سازگار ترين بوته ها و درختچه هاي شوره پسند به دلیل شوري زياد نمي توانند در آنجا مستقر شوند، ولي همين اراضي شور رها شده و به ظاهر بي فايده در بعضي از زمينه هاي اقتصادي داراي پتانسيل هاي بهره دهي خوبي مي باشند كه بدليل حاكم بودن شرايط آب و هوايي نامساعد توجه كمتري به اين گونه مناطق شده است. در اينجا به منابع اقتصادي كوير اشاره مختصري می شود.

1ـ نمك طعام : در اكثر كويرهاي ايران ساده ترين ماده اي كه جمع آوري مي‌شود، نمك طعام است بسياري از روستاييان حاشيه كوير با روشهاي ساده اقدام به جمع آوري نمك مي نمايند بطور مثال در كوير نمك بجستان كه خود ناظر اين كار بوده ام مردم با كندن گودالهايی آب شور را به آنجا هدايت و پس از تبخير آب، نمك را جمع آوري كرده و به فروش مي رسانند. در كوير بزرگ نمك در جنوب سمنان گنبدهاي نمكي فوق العاده عظيمي وجود دارد كه درجه خلوص نمك آنها به 95/99 درصد مي رسد و از نظر اقتصادي داراي ارزش بالايي مي باشند به طور مثال ذخيره يكي از اين گنبدها حدود يك ميليارد تن برآورد مي شود.

نمك طعام علاوه بر احتياج انسان در صنعت كاربرد نسبتاً گسترده اي دارد به طوريكه در گندزدايي و همچنين براي تهيه سديم، كلر، اسيدكلريدريك، دي اكسيد سديم كه در كارخانه هاي نساجي جهت سفيد كردن الياف به كار مي رود، در لامپ سازي ، شيشه سازي،‌ صابون سازي و غيره مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

2ـ كلرورپتاسيم: بررسيهاي انجام شده طي سه سال توسط كارشناسان سازمان زمين شناسي كشور، بخصوص در كوير بزرگ ايران نشان داده است كه از آب شور موجود در پلاياي آن مي توان با استفاده از انرژي خورشيدي نمك پتاس دار استخراج نمود و ماده اوليه يك كارخانه بزرگ توليد كلرور یا سولفات پتاسيم را با ظرفيت حداقل 500 هزار تن كنستانتره در سال تامين نمود. اين ميزان ماده معدني با ارزش علاوه بر تامين نياز كشور مي تواند به خارج از كشور صادر شود و بخشي از نيازهاي ارزي كشور را نیز بر آورده كند. تركيبات پناس دار در تهيه كود شيميايي و مواد شيميايي چون يدور پتاسيم، نيترات پتاسيم، كربنات پتاسيم، سود سوزآور، و غيره كاربرد گسترده اي دارد.

3-گوگرد: نحوه تشکیل گوگرد در مناطق خشک و بیابانی در اثر تخریب مواد رسوبی گوگرد دار مثل گچ و انیدریت می باشد. بیرون زدگی این ماده معدنی در 40 تا 50 کیلومتری جنوب سمنان است و ذخیره آن حدود 7 ملیون تن برآورد شده است. مصارف صنعتی گوگرد بسیار متنوع بوده به طوری که از این ماده در تهیه اسید سولفوریک و ترکیبات دیگر آن، در صنایع کاغذ سازی و رنگ سازی صنایع تهیه مواد کائوچو و مواد منفجره، به علت خاصیت ویروس کشی آن در ضد عفونی کردن اشیا، در صنایع کبریت سازی، لاستیک سازی، کود شیمیایی و در کشاورزی برای مبارزه با آفات نباتی استفاده می شود. يقينا علاوه بر مواد معدنی فوق چه بسا بسیاری از ترکیبات دیگر وجود داشته باشند که هنوز بررسی لازم در مورد آنها به عمل نیامده است. امید است در آینده بتوانیم این پتانسیل های بالقوه را در کویر شناسایی و از آن ها به طور اصولی بهره برداری کنیم.

۴-جذب توریست:

اكوتوريسم پديده ارزشمندي است كه در كشور ما كمتر به آن توجه شده است با برنامه ريزي و سرمايه گذاري هاي تازه در اين زمينه مي توان به درآمدهاي ارزي كشور افزود. مناظر زيباي كويري كه وقتي كويرشناسان و بزرگان علوم زمين‌شناسي و جغرافياي طبيعي ايران با تجربه‌ي طولاني خود از آن سخن مي‌گويند، آدم مات و مبهوت مي ماند، مي‌تواند در نوع خود سالانه هزاران گردشگر طبيعت‌دوست را روانه ايران كند. برخي از كشورهاي جهان كه شرايط مشابهي دارند در زمينه جذب توريست اقدامات قابل توجهي انجام داده اند.