گور ايراني در سراشيبي انقراض

[neda]

گور ايراني در سراشيبي انقراض

گور ايراني يا (Persian wild Ass) يكي از گونه هاي بومي ايران است كه در حال حاضر در فهرست سرخ IUCN در وضعيت بحراني يا شديداً در معرض خطر انقراض ( CRC1) مي باشد. از گونه hemionus شش زير گونه در آسيا وجود دارد، با نامهاي :

Eqqus hemionus hemionus (Vu) گور مغولي

Eqqus hemionus khur (En)
گور هندي
Eqqus hemionus luteus (Vu) گور گوبي
Eqqus hemionus kulan (Cr) گور كولان
Eqqus hemionus onager (Cr) گور ايراني
Eqqus hemionus hemippus (Ex) گور سوريه اي كه در سال 1927 منقرض

گور ايراني در گذشته در بيشتر دشتهاي وسيع مركزي و جنوبي كشور پراكنده بوده ولي در حال حاضر پراكندگي آن به پارك ملي، پناهگاه حيات وحش و منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان و منطقه حفاظت شده بهرام گور در استان فارس محدود مي شود، گور كولان هم كه زيستگاه آن منطقه بادخيز تركمنستان است برخي سالها از مناطق مرزي سرخس وارد ايران شده كه مدتي بعد ايران را ترك مي كند. در جهت حفاظت از نسل گورخر در سال 1354، 11 رأس گورخر از منطقه توران به منطقه خوش ييلاق شاهرود منتقل شدند كه در حال حاضر هيچيك باقي نمانده اند و تعداد 4 رأس در سال 1376 از توران به منطقه حفاظت شده كالمند- بهادران در استان يزد منتقل شدند كه در حال حاضر جمعيت آنها به 24 رأس رسيده است.

مجموعه توران متشكل از پارك ملي با وسعت 101073 هكتار، پناهگاه حيات وحش با وسعت 303330 هكتار و منطقه حفاظت شده به مساحت 1037120 هكتار جمعاً بالغ بر 1441523 هكتار بعد از منطقه نايبندان طبس وسيع ترين منطقه تحت حفاظت سازمان محيط زيست مي باشد، جمعيت گور در توران در سال 1352 كه به وسيله هليكوپتر آمار برداري آن صورت گرفت بين 600 تا 770 رأس برآورد شد كه مستند ترين آمار است و در حال حاضر جمعيت آن نزديك به 300 رأس تخمين زده مي شود.

منطقه حفاظت شده بهرام گور با وسعت 408000 هكتار كه در نوع خود بي نظير است در شرق شهرستان نيريز در استان فارس واقع شده كه جمعيت گور از 92 رأس در سال 1379 به 220 رأس در سال 1385 رسيده است.

اين دو جمعيت كوچك در حال حاضر هيچگونه ارتباطي با يكديگر ندارند كه خود مي تواند سبب از دست رفتن گوناگوني ژنتيكي در آنها شود.

عادات و رفتار :

گورها به صورت اجتماعي زندگي مي كنند. نرها معمولاً تنها و گاهي با چند ماده و كره ديده مي شوند، ماده ها و بچه ها اغلب در گروههاي مجزا زندگي مي كنند و گاهي اوقات گروههاي بزرگي مرتب از چندين نر و ماده و بچه نيز مشاهده مي شود.

گور از جمله گونه هاي بزرگ جثه است كه بعد از مدت يكسال تنها يك كره به دنيا مي آورد همچنين گور ايراني هر دو سال يكبار قادر به توليد مثل است كه همين موارد نيز مي تواند ريسك انقراض آن را افزايش دهد.

عوامل كاهش جمعيت گور در ايران :

- شكار غير مجاز براي به دست آوردن گوشت و مغز استخوان اين جانور، زيرا عده اي بر اين باورند كه مغز استخوان گور براي درمان مفاصل مؤثر است.

- تخريب زيستگاه بر اثر تغيير كاربري و توسعه راهها.

- اشغال زيستگاه و آبشخورهاي اين حيوان به وسيله دامهاي اهلي.