پلنگ ايران - طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

neda · 20-04-2011, 03:23 PM

پلنگ ايران؛ راز ماندگاري يك نژاد

بررسي واكنش پلنگ در ايران ‌‌( گذشته و حال)

در سال‌هاي قبل از 1340 زندگي در اكثر جوامع روستايي ايران به صورت كشاورزي و دامداري به روش سنتي بود. رشد، توسعه و گسترش شهر‌ها نيز مسير كندي را طي مي‌كرد. در نتيجه در اكثر اكوسيستم‌هاي ايران گله‌هاي قوچ و ميش و كل و بز وحشي در اغلب تپه‌ماهورها و ارتفاعات و كوه‌هاي بلند و مرتفع سلسله جبال البرز و زاگرس مشاهد مي‌شد. اكثر كوه‌هاي بينابيني و منفرد اين دو رشته كوه هم در ايران رد پاي پلنگ را در خود داشت. اين حيوان نيز از اجزاي مهم اكوسيستم‌هاي ايران محسوب مي‌شد.

(زيرا پلنگ به عنوان يك گوشتخوار در رأس هرم غذايي قرار دارد).

علاوه بر مناطق و مراتع كوهستاني و جنگلي كه حيوان به صورت بومي در آن‌ها زندگي مي‌كرد و تمام عشاير و دامداران و جنگل‌نشينان 50 سال گذشته ايران به خوبي با آن اشنايي داشتند، حيوان به صورت گذاري در پي مهاجرت‌هاي قوچ و ميش‌ وحشي و يا در پي آهو وجبير كه مخصوص مناطق دشتي ايران هستند، در دشت‌ها نيز مشاهده ‌مي‌شد و ساكنان مناطق دشتي ايران نيز با آن آشنايي داشتند و گه‌گاه از مناطق دشتي و بياباني و كويري نيز وجود پلنگ گزارش مي‌شد، چنانكه در منابع قديمي وجود پلنگ در مناطق دشتي نيز ثبت گرديده است. براساس مستندات و خاطرات شكارچيان و گزارشات و سفرنامه‌هاي معتبر سياحان و جهان‌گردان خارجي وافراد با سابقه و صاحب‌نظر داخلي در امور حيات وحش ايران، اين حيوان در 50 سال گذشته در كليه نقاط كوهستاني و جنگلي ايران وجود داشته و زندگي مي‌كرده است.

اگرچه پلنگ ايران آخرين بازمانده از جنس‌ ‌Panther در ايران، قدرت سازگاري بالايي داشته و بعد از گربه وحشي، نسبت به ساير گربه‌سانان جهان، بيشترين محدوده جغرافيايي را معادل 34170 ميليون كيلومتر مربع، به خود اختصاص داده است اما طبق جديدترين فهرست سرخ IUCN (2001 ) در خطر انقراض شناخته شده است.

با اينكه پلنگ تقريباً در تمام ايران پراكنده شده اما جمعيت آن در بسياري از مناطق كاهش چشم‌گيري يافته و حتي به كلي از بين رفته است. اين نقصان در پراكندگي و جمعيت اين حيوان با انعطاف‌پذيري بالا، علل متعددي دارد كه جهت رفع اين عوامل استفاده از روش‌هاي مديريتي گربه‌سانان بزرگ و ايجاد يك طرح جامع در كل كشور ضروري به‌نظر مي‌رسد. ضمناً در اين خصوص كه چند زيرگونه از اين حيوان در ايران وجودارد، پژوهشگران نظرات متفاوتي ارايه داده‌اند. برخي 3 زير‌گونه و برخي 5 زيرگونه را در ايران برشمرده‌اند.

اما جديدترين نظر بيان مي‌دارد كه در ايران تنها زيرگونه Soqcicolor وجود دارد و از طرفي جمعيت‌هاي مختلف پلنگ در ايران تفاوت‌هاي ظاهري فراواني با‌ هم نشان مي‌دهند كه بي‌شك تفاوت در شرايط زيستگاه و آب‌وهوا در بروز آن بي‌تأثير نبوده‌اند و احتمال زيادي وجود دارد كه اين تفاوت‌هاي ظاهري صرفاٌ مربوط به ايجاد اكوتيپ‌‌هاي گوناگون در شرايط مختلف زيست محيطي‌ هستند.

نگاهي بر تروفه پلنگ ايران:

عضو شاخص پلنگ براي ثبت امتياز آن، جمجمه حيوان است، كه طبق فرمول Roland و C.I.C ، جمع طول و عرض جمجمه در بين دو خط عمود نشان‌دهنده امتياز آن است.

لازم به ذكر است كه چون پلنگ آسيايي بزرگتر از ساير پلنگ‌ها است، پس به‌طور جداگانه رتبه‌بندي مي‌شود. نحوه تحصيل اين تروفه، يا پيدا كردن جمجمه حيوان مرده است و يا شكار، آن هم در گذشته كه از جمعيت بالايي برخوردار بوده و هنوز در فهرست حمايت‌شدگان قرار نداشت. در جدول زير به بررسي چند نمونه از ركوردهاي اين تروفه مي‌پردازيم:

20-04-2011, 03:23 PM	#1
neda (کاربر طلایی) تاریخ عضویت: Mar 2011 نوشته ها: 648	پلنگ ايران پلنگ ايران؛ راز ماندگاري يك نژاد بررسي واكنش پلنگ در ايران ‌‌( گذشته و حال) در سال‌هاي قبل از 1340 زندگي در اكثر جوامع روستايي ايران به صورت كشاورزي و دامداري به روش سنتي بود. رشد، توسعه و گسترش شهر‌ها نيز مسير كندي را طي مي‌كرد. در نتيجه در اكثر اكوسيستم‌هاي ايران گله‌هاي قوچ و ميش و كل و بز وحشي در اغلب تپه‌ماهورها و ارتفاعات و كوه‌هاي بلند و مرتفع سلسله جبال البرز و زاگرس مشاهد مي‌شد. اكثر كوه‌هاي بينابيني و منفرد اين دو رشته كوه هم در ايران رد پاي پلنگ را در خود داشت. اين حيوان نيز از اجزاي مهم اكوسيستم‌هاي ايران محسوب مي‌شد. (زيرا پلنگ به عنوان يك گوشتخوار در رأس هرم غذايي قرار دارد). علاوه بر مناطق و مراتع كوهستاني و جنگلي كه حيوان به صورت بومي در آن‌ها زندگي مي‌كرد و تمام عشاير و دامداران و جنگل‌نشينان 50 سال گذشته ايران به خوبي با آن اشنايي داشتند، حيوان به صورت گذاري در پي مهاجرت‌هاي قوچ و ميش‌ وحشي و يا در پي آهو وجبير كه مخصوص مناطق دشتي ايران هستند، در دشت‌ها نيز مشاهده ‌مي‌شد و ساكنان مناطق دشتي ايران نيز با آن آشنايي داشتند و گه‌گاه از مناطق دشتي و بياباني و كويري نيز وجود پلنگ گزارش مي‌شد، چنانكه در منابع قديمي وجود پلنگ در مناطق دشتي نيز ثبت گرديده است. براساس مستندات و خاطرات شكارچيان و گزارشات و سفرنامه‌هاي معتبر سياحان و جهان‌گردان خارجي وافراد با سابقه و صاحب‌نظر داخلي در امور حيات وحش ايران، اين حيوان در 50 سال گذشته در كليه نقاط كوهستاني و جنگلي ايران وجود داشته و زندگي مي‌كرده است. اگرچه پلنگ ايران آخرين بازمانده از جنس‌ ‌Panther در ايران، قدرت سازگاري بالايي داشته و بعد از گربه وحشي، نسبت به ساير گربه‌سانان جهان، بيشترين محدوده جغرافيايي را معادل 34170 ميليون كيلومتر مربع، به خود اختصاص داده است اما طبق جديدترين فهرست سرخ IUCN (2001 ) در خطر انقراض شناخته شده است. با اينكه پلنگ تقريباً در تمام ايران پراكنده شده اما جمعيت آن در بسياري از مناطق كاهش چشم‌گيري يافته و حتي به كلي از بين رفته است. اين نقصان در پراكندگي و جمعيت اين حيوان با انعطاف‌پذيري بالا، علل متعددي دارد كه جهت رفع اين عوامل استفاده از روش‌هاي مديريتي گربه‌سانان بزرگ و ايجاد يك طرح جامع در كل كشور ضروري به‌نظر مي‌رسد. ضمناً در اين خصوص كه چند زيرگونه از اين حيوان در ايران وجودارد، پژوهشگران نظرات متفاوتي ارايه داده‌اند. برخي 3 زير‌گونه و برخي 5 زيرگونه را در ايران برشمرده‌اند. اما جديدترين نظر بيان مي‌دارد كه در ايران تنها زيرگونه Soqcicolor وجود دارد و از طرفي جمعيت‌هاي مختلف پلنگ در ايران تفاوت‌هاي ظاهري فراواني با‌ هم نشان مي‌دهند كه بي‌شك تفاوت در شرايط زيستگاه و آب‌وهوا در بروز آن بي‌تأثير نبوده‌اند و احتمال زيادي وجود دارد كه اين تفاوت‌هاي ظاهري صرفاٌ مربوط به ايجاد اكوتيپ‌‌هاي گوناگون در شرايط مختلف زيست محيطي‌ هستند. نگاهي بر تروفه پلنگ ايران: عضو شاخص پلنگ براي ثبت امتياز آن، جمجمه حيوان است، كه طبق فرمول Roland و C.I.C ، جمع طول و عرض جمجمه در بين دو خط عمود نشان‌دهنده امتياز آن است. لازم به ذكر است كه چون پلنگ آسيايي بزرگتر از ساير پلنگ‌ها است، پس به‌طور جداگانه رتبه‌بندي مي‌شود. نحوه تحصيل اين تروفه، يا پيدا كردن جمجمه حيوان مرده است و يا شكار، آن هم در گذشته كه از جمعيت بالايي برخوردار بوده و هنوز در فهرست حمايت‌شدگان قرار نداشت. در جدول زير به بررسي چند نمونه از ركوردهاي اين تروفه مي‌پردازيم:

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)