طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛  
بازگشت   طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛ > طبیعت ایران > نقاط باستانی، تاریخی و مذهبی ایران

پاسخ
 
ابزارهای موضوع نحوه نمایش
قدیمی 17-05-2011, 04:23 PM   #1
neda
(کاربر طلایی)
 
neda آواتار ها
 
تاریخ عضویت: Mar 2011
نوشته ها: 648
Picto Carnet Fiche Prestataire گذری دیگر از جاده سنگفرش کویر


گذری دیگر از جاده سنگفرش کویر

راهسازي سابقه ديرينه يي دارد. با پيدايش تمدن، راهسازي نيز آغاز شده است. براساس شواهد باستان شناسي، ارتباطهاي فرهنگي، نظامي، اقتصادي و تجاري بين تمدنهاي آن روزگار، تنها پس از ساخته شدن راهها بود كه ممكن شد.

اختراع چرخ، بزرگترين موفقيت بشر متمدن دنياي باستان بود و به كارگرفتن چرخ، كار حمل بار را بر دوش چهارپايان بود، آسان كرد.

ايرانيان در ساختن راههاي باستاني نقش پيشرو داشتند و براي اداره كشور بزرگ خود وسايل ارتباطي بسيار منظم و دقيق به وجود آورده بودند كه از نمونه هاي حيرت آور آن، راه هاي شاهي، ابريشم، جاده سنگفرش است. در دوران هخامنشي نقش راههاي ارتباطي در اداره كشور بسيار مؤثر بود.

در دوره صفويه توجه به ساخت مساجد، بازارها، كاروانسراهاي داخل شهرها و ميان راهها، جاده ها اهميت يافت. شهرت شاه عباس تنها مربوط به كارهاي نظامي او نيست، بلكه بيشتر زاده عواملي از جمله نبوغ اداري و بخصوص كمال سعي و اهتمام او در بهبود راههاي ارتباطي سراسر كشور است. او بقدري كاروانسرا و پل ساخته است كه هر كار قديم را هم، امروزه به او نسبت مي دهند و جزو افتخاراتش مي شمارند. معروف است كه وزير شاه عباس براي اينكه شماره كاروانسراها مشخص باشد و شماره هاي سرراست مانند ده، صد و هزار، آسان بر زبان مي آيد، دستور مي دهد يكي كمتر از هزار يعني نهصد و نود و نه رباط سازند تا در شمارش آنها اندكي درنگ شود و آيندگان عظمت اين كار بزرگ را درك كنند.



* جاده سنگفرش

امروز، راههايي كه به نام «راه شاه عباسي» معروف است، درواقع جانشين «راه شاهي» ميراث داريوش كبير است. اينگونه سنگفرش راهها، خاطره عهد داريوش هخامنشي يا حتي ساسانيان را تجديد مي كنند. وقتي سنگفرش راه را ايرانيان شروع كردند بعد روميان از آن تقليد كردند.

در دوره صفويه و در زمان شاه عباس در چند منطقه، جاده سنگفرش احداث شد. زيرا در آن دوره احداث راهها، تنها جنبه تجارتي نداشت، بلكه از نظر جلب سياحان نيز مورد اعتنا بود. به همين منظور، براي استفاده طبقات مرفه جامعه آن روز در سواحل و جنگلهاي زيباي مازندران، تأسيساتي بنا شد كه در حكم پلاژها و ويلاها وكا خهاي امروز بود. لزوم ايجاد يك راه كوهستاني احساس مي شد كه به دستور شاه عباس راه مازندران را از ابتداي سوادكوه ساختند، بر رودهاي بزرگ، پل ها بستند و سنگ و گچ و آهك و آجر پهن كردند. سپس شاه خود در ناحيه پنج هزار، عمارت عاليه ساخت و باغي چون بهشت بنا كرد كه بتدريج شهري شد، آن را «اشرف البلاد» نام نهادند و…

* سنگفرش از نگاه جهانگردان

«پيتر دلاواله» نخستين جهانگردي بود كه ازراه كوير كاشان با عبور از جاده سنگفرش به خوار و فيروزكوه تا مازندران رفت و در اشرف البلاد، شاه عباس وي را به حضور پذيرفت. رفتار محبت آميز شاه عباس نسبت به وي، باعث شد، او مدتها در دربار ايران بماند و در سفر و حضر شاه را همراهي كند. جهانگرد ايتاليايي كه در سال ۱۶۱۸ ميلادي از مسيله به سياه كوه و سپس از طريق جاده سنگفرش به خوار مسافرت كرد، در توصيف سنگفرش چنين نوشته است:

«پنجشنبه اول فوريه دو ساعت قبل از طلوع صبح از خواب برخاستم، زيرا راهي طولاني در پيش داشتيم و براي رسيدن به مقصد بعدي مي بايست هشت فرسنگ راه طي مي كرديم. راهپيمايي الزاماً در جلگه يي بود كه تا مدتي پيش عبور از آن بي نهايت مشكل بود و اسب ها تا شكم در گل فرو مي رفتند. ولي اكنون مسافرت دركمال سهولت انجام مي شود. زيرا به دستور شاه [عباس] در تمام طول اين لجنزار كه قريب پنج فرسنگ مي شود، جاده سنگفرش طويل و عريض و مستقيمي بنا كردند اين جاده به اتمام نرسيده است و هنوز مشغول ساختمان آن هستند. چون در بسياري از نقاط رودخانه هاي كوچكي از وسط آن عبور مي كند به روي آنها پل مي بندند و يكي از اين پلها داراي اتاقهاي كوچكي است كه مسافرين بتوانند در داخل آن استراحت كنند. پل مذكور در روي رود نسبتاً بزرگي كه نام آن تركي است و «آجي چاي» يعني رودخانه تلخ ناميده مي شود، بنا شده است و همانطور كه از اسم آن پيداست آب اين رودخانه به علت نمك فراوان و زمين شوره زار تلخ مزه است. بعد از اين لجنزار و طي سه فرسنگ راه در زمين مناسب تر، شب به ده كوچكي به نام «رشمه» رسيديم و همانجا بيتوته كرديم. »
ده سال بعد از دلاواله، «هربرت» نيز خط سير دلاواله را طي كرد.
«شيندلر» و گابريل اتريشي نيز از اين سنگفرش گذشته اند.


* معماري و روش ساخت و مصالح

براي احداث جاده هاي سنگ فرش در مناطق كويري، در نقاطي كه زمين در اثر وجود آب و نمك زياد لجني يا پوك است، با به كار بردن مساعي فراوان، راه را با قلوه سنگ و در جايي كه سنگ نبود با خرده آجر ساخته اندبطوري كه باريكه يي در زمين سست و باتلاقي يا نمكي متراكم و قابل بارگذاري شده است.

سطح جاده سه متر عرض دارد كه بخش مياني آن برجسته و طرفين جاده شيب دار است و اثر فشار و ساييدگي چرخها وتردد كاروانيان بر روي سطوح آن احساس مي شود. اين جاده با قلو سنگهاي قهوه يي مايل به سياه (استخراج شده از سياه كوه، همراه ملات آهك (ساروج) مفروش است كه پس از ساليان دراز هنوز محكم و استوار بر جاي مانده است.

جاده را كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، تا عمق ۱۴۸سانتيمتري گمانه زني كرده اند. مقاطع زيرسازي جاده تا همه عمق شامل قلوه سنگ و ملات مشاهده شده است.

در برخي از منابع آمده است، زيرسازي جاده بسيار محكم است و در زير آن خرده زغال ريخته اند و در سطح بالاتر به قطر قابل ملاحظه يي سنگ قرار داده اند.

اين وضع در راه ساري و فرح آباد ديده مي شود كه مربوط به جاده سازي دوره صفويه است. در نقاط باتلاقي، پي راه، با زغال چوب ساخته شده است. بدين طريق كه ابتدا مقداري زغال چوب به صورت پي در مسير راه مي ريختند و سطح را با قشري مخلوط از شن و ماسه مي پوشاندند و اگر لازم بود، با تخته سنگ فرش مي كردند. زغال چوب به دومنظور مصرف مي شد.

۱ـ به لحاظ سبكي چوب كه ثقل جسم راه را به زمين بستر راه منتقل كند و در آن فرو نرود.
۲ـ زغال چوب در نقاط نمناك نمي پوسد.

* پل ها


راهداري در دوره صفويه با در نظر گرفتن مسائل فني و معماري، نسبت به استحكام جاده در مناطق سست كويري از آگاهي خاص و تجربه برخوردار بود.
در طول جاده سنگ فرش، در بخش هاي مشرف به آبراهه هاي باريك، براي جلوگيري از نفوذ آب و تخريب جاده، طرفين آن سكوسازي شده است. در جبهه شمالي جاده با ايجاد آب گذر ممتد جهت هدايت آب باران و سيلابها كه از بخش شمالي سرازير مي گردد، از ديگر اقداماتي بود كه از تخريب و آب گرفتگي سطح جاده جلوگيري كرده اند. آب گذر ممتد شمالي جاده از گدارها و مسيل ها عبور مي كند و سپس وارد رودخانه كويري مي شود.

«پل سياه» بر روي رودخانه «شور» (لات جمعه) و «پل سفيد» بر روي رودخانه «گلو» احداث شده بود. بقاياي پل رودخانه سفيد كه هفت دهنه داشت باقي است و امروزه بخش هاي مانده از آن نشانگر عظمت و ساخت و ساز معماري كويري در آن زمان است.

در بعضي از اين طاق چشمه ها، محلي براي اطراق كاروانيان منظور شده است. طاق چشمه ها و بخشهاي مانده پل بر اثر مرور زمان و متروكه شدن جاده وبلااستفاده مانده، تخريب و ويران شده است.

آبهاي ناشي از سيلابهاي بهاري از زير بقاياي دهانه هاي پل، پس از ساليان دراز هنوز جريان دارد. بر نماي داخلي پوشش، يكي از چشمه ها طاق آثار كاربندي آجري به چشم مي خورد كه تا پاكار قوس آن از گل و لاي انباشته است.

* آسيب پذيري جاده سنگفرش

مهمترين عامل تخريب جاده سنگ فرش، اثر نمك بر سطح جاده است. چون جاده سنگ فرش از وسط «پلايا» مي گذرد و دوطرف آن را اراضي فوق العاده شور احاطه كرده است، در فصول گرم وخشك سال، نمكهاي سطح «پلايا» را باد روي جاده انباشته مي كند و خوردگي در سنگهارا ايجاد مي كند. محلهاي خوردگي مقدمه يي خواهند بود براي نفوذ آب، يخ زدن آن و شكستن و خورده شدن سنگها و در نتيجه تخريب جاده.

* استفاده فعلي از جاده سنگفرش


تا چنددهه اخير، قبل از اعلان مراتع سياه كوه به عنوان مناطق حفاظت شده و امن (پارك ملي كوير) دامداران و عشاير گرمسار، گله هاي خود را از طريق اين جاده به مراتع مذكور گسيل مي داشتند. در حال حاضرنيز تردد از اين جاده تاريخي به صورت موردي است و با توجه به مديريت پارك ملي كوير و مجموعه تاريخي سياه كوه توسط سازمانهاي محيط زيست و ميراث فرهنگي استان تهران و صدور مجوز بازديد از اين مناطق توسط ادارات استان تهران، تردد از طريق جاده ورامين، پيشوا، امامزاده جعفر، جاده شوسه كنار راه آهن و آباديهاي عسگرآباد و حصار گلي است.

neda آنلاین نیست.   پاسخ با نقل قول
قدیمی 17-05-2011, 05:45 PM   #2
neda
(کاربر طلایی)
 
neda آواتار ها
 
تاریخ عضویت: Mar 2011
نوشته ها: 648
75 سنگفرش كوير


سنگفرش كوير بهتر از سنگفرش خيابان ولي‌عصر

جاده سنگفرش كوير با 30 كيلومتر طول و 2.5 متر عمق يكي از عجيب‌ترين سازه‌هاي انساني ايران است.

جاده سنگفرش پارك ملي كوير از زيباترين و منحصربه‌فردترين جاذبه‌هاي ايران و راه ارتباطي مناطق شمالي به شهرهاي مركزي است. اين جاده كه راه قديمي خوار به اصفهان است با مهندسي بي‌نظيري در اين منطقه احداث شده و شش تا ده متر عرض دارد. اين جاده كمي برآمده از زمين‌هاي اطراف كويري است و به واسطه به كار بردن سنگ‌هاي فراوان به اين نام شهرت يافته است.

اين جاده از روستاي كهك گرمسار آغاز شده و به كوهپايه‌هاي سياه‌كوه مي‌رسد. جاده سنگفرشي كوير 30 كيلومتر طول و 2.5 متر عمق دارد.

همچنين در مورد عمق زياد اين جاده مي‌گويند:« به دليل باتلاقي بودن زمين‌هاي كويري در اين نقاط ، براي زيرسازي اين جاده حدود 2.5 متر از زمين كنده شده و زيرسازي اصلي جاده با زغالي به ارتفاع بيش از 70 سانتي‌متر ساخته شده تا آب به راحتي داخل زمين فرو كش كند كه البته روي اين ذغال هم با سنگ‌لاشه و ملاط آهك مفروش شده است.

گفته شده،10 پل كوچك و يك پل بزرگ در مسير اين جاده وجود دارد كه دهنه يك مورد از سالم و در بقيه موارد تنها پايه‌هاي آن باقي مانده است.

اين راه از دامنه‌هاي غربي جاده سياه‌كوه و حوض قيلوله و حوض‌محمد مي‌گذرد. در مسير اين جاده كه در بسياري از برنامه‌هاي طبيعت‌گردي بازديد از آن نيز وجود دارد، چشمه سبيدآب و مرنجاب، كويرهاي زمرود و خوار و ده رشمه در بلوك خوار ديده مي‌شود.

اين مسير در محل به‌نام راه‌شاه عباسي معروف است ولي در تمام مسافت سنگفرش نيست. راه سنگفرش سياه‌كوه از خطوط ارتباطي بزرگ زمان شاه‌عباس براي تردد بين اصفهان و سواحل درياي مازندران و فرح‌آباد استفاده مي‌شده است.

neda آنلاین نیست.   پاسخ با نقل قول
پاسخ

برچسب ها
گرمسار, گردش, گردشگري, درباره طبيعت, سنگفرش کویر, طبيعت, طبيعت و توريسم, طبيعت گردي


کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)
 

مجوز های ارسال و ویرایش
شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
شما نمیتوانید فایل پیوست در پست خود ضمیمه کنید
شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید

BB code هست فعال
شکلک ها فعال است
کد [IMG] فعال است
کد HTML غیر فعال است

انتخاب سریع یک انجمن

War Dreams    Super Perfect Body    Scary Nature    Lovers School    Winner Trick    Hi Psychology    Lose Addiction    Survival Acts    The East Travel    Near Future Tech    How Cook Food    Wonderful Search    Discommend

Book Forever    Electronic 1    Science Doors    The Perfect Offers    Trip Roads    Travel Trip Time    Best Games Of    Shop Instrument    Allowedly


All times are GMT. The time now is 12:55 PM.


کپی رایت © 1388 . کلیه حقوق برای وبگاه حرف روز محفوظ است