قدیمی 20-04-2011, 05:40 PM   #1
kodiak
(کاربر طلایی)
 
kodiak آواتار ها
 
تاریخ عضویت: Feb 2011
نوشته ها: 501
Pencil وضعيت جمعيتى پلنگ در ايران


وضعيت جمعيتى پلنگ در ايران




پلنگ (panthera pardus) در ايران به خوبى شناخته شده و از پراكنش گسترده اى برخوردار است. در ايران چندين مكان به نام پلنگ كوه وجود دارد (و غير از اين جاهايى با نام پلنگ آب، پلنگ آباد، پلنگان، پلنگ دره، پلنگ دژ، پلنگ كل، پلنگ لو و غيره وجود دارد كه در مجموع تعدادشان از ۵۰ بيشتر است _ م). رنگ بندى و جثه در پلنگ ايران بسيار متغير است: در جاهاى مختلف هم نمونه هاى سنگين وزن و رنگ پريده و هم نمونه هاى سبك وزن و تيره يافته مى شود.

نوول (K.Nowell) و جسكون (P.Jackson) در سال ۱۹۹۶ در نشريه «گربه هاى وحشى» موسسه IUCN، پلنگ هاى قلمرو ايران را متعلق به سه زيرگونه دانسته اند: P.p.saxicolor، P.p.dathei و P.p.ciscaucasica اما همان طور كه ميتاپالا (S.Miththapala) در پايان نامه دكتراى خويش در سال ۱۹۹۲ تحت عنوان «تغييرات ژنتيكى و ريختى پلنگ» نوشته است، dathei نام معتبرى نيست و به نظر مى رسد ciscaucasica مترادف saxicolor باشد. از اين رو ظاهراً هم پلنگ هاى كوچك تر و تيره تر جنوب و هم پلنگ هاى بزرگ تر و روشن تر شمال بهتر است همگى تحت نام saxicolor آورده شوند.

هدف نويسندگان اين مقاله جمع آورى اطلاعاتى درباره وضعيت پلنگ در ايران براى انجام برآوردى تقريبى از اندازه جمعيت و تعيين دلايل كاهش اين گونه در ايران است. يكى از ما (بهرام كيابى) براى كسب اطلاعاتى درباره فراوانى و پراكندگى پلنگ از سال ۱۳۵۵ تحقيقى را در ميان شكاربانان و شكارچيان سازمان دهى كرده است. اين مصاحبه ها عمدتاً توسط خود ما و نيز توسط برخى از دانشجويان كارشناسى و كارشناسى ارشد ما در سرتاسر اين سرزمين انجام شده است.

نتايج مصاحبه ها را مى توان به عنوان «تخمين هاى مبتنى بر حدس» (guestimate) در نظر گرفت كه حاصل تركيب تخمين هاى مستند و حدس هايى از اندازه جمعيت است و اغلب اندازه زيستگاه هاى بالقوه را نيز به حساب مى آورد. بيشتر مشاهدات ميدانى زمستان ها كه گربه هاى بزرگ در طول روز كاملاً فعالند و دنبال جفت مى گردند انجام شد. فراوانى و توزيع جمعيت نيز به كمك نقشه بردارى از مكان هاى دفع و ميزان تازگى مدفوع تعيين شد و هرگاه امكان داشت از نمونه هاى زنده و مرده عكس و اندازه گرفته شد. مساحت كل گستره پراكندگى پلنگ ايران ۳۰۰/۸۸۵ كيلومتر مربع است. به عبارت ديگر پلنگ در ۵۰ درصد از كل خاك ايران زندگى مى كند.

براساس داده هاى مقدماتى درباره فراوانى پلنگ در ايران، ۹ مكان اصلى يا مهم براى پلنگ وجود دارد كه بيشتر آنها در محدوده مناطق حفاظت شده قرار دارند. اين ۹ منطقه كه از نظر حضور پلنگ بهتر بررسى شده اند و در مجموع نزديك به ۳۳۰۰ كيلومتر مربع وسعت دارند عبارتند از پارك ملى تندوره (۱۲ تا ۱۸ پلنگ)، پارك ملى گلستان (۳۰ تا ۴۵)، چپرقويمه گنبد كاووس (۴ تا ۶)، صفى آباد و دوزين نزديك مينودشت (۵ تا ۱۰)، منطقه حفاظت شده جهان نما نزديك گرگان (۶ تا ۱۰)، رامسر (۵ تا ۱۰)، دارستان نزديك رودبار در استان گيلان (۱۰ تا ۱۵)، منطقه حفاظت شده دنا (۵ تا ۱۰) و پارك ملى بمو نزديك شيراز (۱۵ تا ۲۰). در اين مناطق در مجموع ۹۲ تا ۱۴۸ پلنگ وجود دارد. اندازه جمعيت پلنگ در ساير مناطق حفاظت شده كه در كل نزديك به ۶۸ هزار كيلومتر مربع وسعت دارند تقريباً ۲۱۰ تا ۳۶۰ پلنگ تخمين زده مى شود؛ در شمال مدار ۳۴ درجه شمالى (بالاتر از كرمانشاه، اراك، كاشان و فردوس _ م)، تعداد پلنگ ها ۱۴۰ تا ۲۴۰ عدد و در جنوب آن ۷۰ تا ۱۲۰ تخمين زده مى شود، در حالى كه در غرب نصف النهار ۵۶ درجه شرقى (تقريباً غير از خراسان، سيستان و بلوچستان و كرمان _ م) ۱۵۰ تا ۲۵۰ و در شرق آن ۶۰ تا ۱۱۰ پلنگ تخمين زده مى شود.

در زيستگاه هاى بالقوه باقى مانده كه حدود ۸۱۴ هزار كيلومتر مربع وسعت دارند اندازه جمعيت ۲۵۰ تا ۳۵۰ تخمين زده مى شود؛ در شمال مدار ۳۴ درجه شمالى ۱۲۰ تا ۱۵۰ و در جنوب آن ۱۳۰ تا ۲۰۰ پلنگ در حالى كه در غرب نصف النهار ۵۶ درجه شرقى ۱۶۰ تا ۲۰۰ و در شرق آن ۹۰ تا ۱۵۰ پلنگ تخمين زده مى شود. به اين ترتيب عجالتاً مى توان گفت كه در ايران حدود ۵۵۰ تا ۸۵۰ پلنگ وجود دارد. اين رقم نه يك سرشمارى جمعيتى بلكه حدسى اوليه است. اين رقم البته جاى بحث دارد و هيچ توافقى درباره فراوانى و پراكندگى پلنگ در ميان جانورشناسان در اين كشور وجود ندارد (كه قابل درك است). پژوهش هاى عميق تر و تلاش براى انجام تحقيقى ملى با كمك افرادى آموزش ديده تر و باصلاحيت تر قطعاً ارقامى واقع بينانه تر و تصوير بهترى از وضعيت پلنگ در ايران به دست خواهد داد.

به طور كلى اين تمايل همواره وجود دارد كه اندازه جمعيت بيش از حد ارزيابى شود. امروزه پلنگ از آنجا كه طعمه هاى طبيعى اش (عمدتاً سم داران وحشى) بسيار كمياب شده اند، ناچار شده قلمروهاى بزرگى را اشغال كند. در نتيجه ممكن است يك پلنگ در جاهاى مختلف و بنابراين چندين بار گزارش شود. برآورد تقريبى جمعيت كنونى پلنگ ايران در خارج از ۹ منطقه اى كه بهتر بررسى شده اند، از طريق اطلاعات تاييد نشده افراد محلى، كارهاى محدود در طبيعت و عكس هاى ردپا (عموماً با كيفيت ضعيف) انجام شده است.

مهمترين موانع بر سر راه تحقيقات در محيط طبيعى عبارتند از ناهموارى زمين، محيط خشن، گستردگى زيستگاه بالقوه، فقدان امكانات لازم و محدوديت وقت. اين برآوردها همان طور كه گفته شد، براساس مدار ۳۴ درجه شمالى و نصف النهار ۵۶ درجه شرقى به دو گروه تقسيم شدند. تقريباً قطعى است كه پلنگ در شمال فراوان تر از جنوب و در غرب فراوان تر از شرق است. به عبارت ديگر بيشتر پلنگ هاى ايران در شمال و شمال غربى كشور زندگى مى كنند. نقش و نگار بدن (خال ها و گل بته ها) نمونه هاى شمال و جنوب كاملاً مشابه يكديگرند. يافته هاى ما، اظهارات دكتر اسماعيل اعتماد (۱۳۶۴) در جلد دوم كتاب «پستانداران ايران» را تاييد مى كند كه هيچ تفاوت جغرافيايى كه يك جدايى تاكسونوميك را توجيه كند، وجود ندارد.

بزرگترين جمجمه و نيز بزرگترين نمونه ها از نظر وزن بدن همان طور كه آقايان هدايت الله تاجبخش و سيروس جمالى در كتاب «نخجيران» (۱۳۷۴) نيز آورده اند، متعلق به پارك ملى گلستان است. طول اين جمجمه ۲۸۸ ميلى متر و پهناى آن ۱۸۱ ميلى متر است. در حال حاضر تهديدهاى متعددى وجود دارند كه مى توانند به جمعيت هاى پلنگ ايرانى آسيب وارد كنند. از جمله اين تهديدها عبارتند از كشتار تصادفى و عمدى و از بين رفتن زيستگاه. هنوز پلنگ به اتهام حمله به حيوانات اهلى به تعداد زياد كشته مى شود. با اين حال از آنجا كه پلنگ در ايران حفاظت شده است، احتمالاً به دست آوردن اطلاعات قابل اعتماد درباره ميزان كشتار مستقيم آن دشوار است.

kodiak آنلاین نیست.   پاسخ با نقل قول
پاسخ

برچسب ها
وضعیت پلنگ ایرانی, گردش, گردشگری, پلنگ, پلنگ ایرانی, طبیعت, طبیعت و توریسم, طبیعت گردی


کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)
 
ابزارهای موضوع
نحوه نمایش

مجوز های ارسال و ویرایش
شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
شما نمیتوانید فایل پیوست در پست خود ضمیمه کنید
شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید

BB code هست فعال
شکلک ها فعال است
کد [IMG] فعال است
کد HTML غیر فعال است

انتخاب سریع یک انجمن

War Dreams    Super Perfect Body    Scary Nature    Lovers School    Winner Trick    Hi Psychology    Lose Addiction    Survival Acts    The East Travel    Near Future Tech    How Cook Food    Wonderful Search    Discommend

Book Forever    Electronic 1    Science Doors    The Perfect Offers    Trip Roads    Travel Trip Time    Best Games Of    Shop Instrument    Allowedly


All times are GMT. The time now is 12:55 PM.


کپی رایت © 1388 . کلیه حقوق برای وبگاه حرف روز محفوظ است