قدیمی 25-06-2011, 04:24 PM   #1
Magnum
(کاربر طلایی)
 
Magnum آواتار ها
 
تاریخ عضویت: Mar 2011
نوشته ها: 512
Mezo بيابانزايي و پديده فراگير گرد و غبار


بيابانزايي و پديده فراگير گرد و غبار

مقدمه


بيابان‌زايي در ميان 37 چالش مهم جهاني، به عنوان يکي از سه چالش اصلي فراروي بشر در قرن 21 (پس از چالش‌هاي مهم تغيير اقليم و کميابي آب شيرين) محسوب مي شود ، به طوري که براساس گزارش هاي سازمان هاي بين المللي يک ششم جمعيت ، سه چهارم اراضي خشک و يک سوم خشکي هاي جهان به مساحت 5 ميليارد هکتار در 110 کشور جهان در معرض پديده بيابان زايي است.

در مجموع از نظر تناسب سطح مناطق خشک ايران با جهان ، جمهوري اسلامي ايران روي کمربند خشک جهان قرار گرفته و 64.6 درصد از مساحت آن داراي اقليم خشک و فراخشک است که 3.3 برابر درصد جهاني (19.6 درصد) است.

با توجه به گستردگي مناطق تحت تاثير (حدود 100 ميليون هکتار)، تعدد و پيچيدگي عوامل محيطي و انساني بيابان زا و تعدد دستگاه ها، جوامع و مشاغل موثر و متاثر از اين پديده و در نتيجه ملي و فرابخشي بودن مقوله مديريت و کنترل پديده بيابان زايي مديريت هماهنگ و منسجم اين پديده با مشارکت همه دستگاه ها، جوامع (روستايي و عشايري) و بهره برداران، مرتعداران ، کشاورزان ، دامداران ، معدن کاوان و...) در قالب برنامه اي هدفمند از اساسي ترين راهکارهاي مقابله با بيابان زايي است بايد اين نكته را اضافه كرد كه؛ بيابان زايي يک مقوله ملي ، فرابخشي و حتي بين المللي است و مهار و کنترل اين پديده در ظرف وظايف يک سازمان يا يک وزارتخانه و گاهي اوقات حتي يك كشور هم نمي گنجد.




تحليل اقليمي پديده گرد و غبار مناطق جنوب و جنوب غربي ايران

به طور کلي طوفانهاي گرد و غبار Dust storm و يا طوفانهايSand storm يکي از پديده هاي هواشناسي است که از نظر ترمينولوژي با هم داراي تفاوت هائي هستند.

اين طوفانها معمولا در مناطق خشک و نيمه خشک و در مواقعي رخ مي دهد که تند بادي با سرعت بيش از آستانه فرسايش بوزد. در اين حالت ذرات خاک با اندازه هاي مختلف از بستر خود جدا شده و به صورت جهش، خزش و يا تعليق به حرکت در آمده و به نقاط دور دست حمل مي شود. بنابراين بروز اين پديده در مناطق برداشت ايجاد فرسايش خاک ودر نقاط ديگر متناسب با قدرت و سرعت باد سبب انباشت.

يا ترسيب ذرات مي گردد. طوفانهاي شن Sand storm علاوه بر مشارکت ذرات ريز که ديد را کم مي نمايد معمولاٌ همراه با مقادير زيادي شن با اندازه هاي درشتري است که در مجاورت سطح زمين حرکت مي نمايد در حالي که طوفانهاي گرد و غبار Dust storm معمولاٌ از ذرات بسيار ريزتر (05/0 تا 1/0 ميلي متر و کمتر) تشکيل شده و در ارتفاع بسيار بالاتري از سطح زمين حرکت نموده و مسافتهاي بسيار طولاني را مي پيمايد و مي تواند تعدادي از شهرهاي يك يا چند کشور يا حتي قاره اي را تحت تاثير قرار دهد.

قرار گرفتن ايران بين سرزمينهاي پهناور سيبري در شمال ، درياي مديترانه در غرب ، بيابانهاي آفريقا و عربستان در جنوب غربي ، و درياي عرب و سرزمين هندوستان در شرق سبب شده است كه هركدام از اين همسايگان در دوره معيني از سال آب و هواي ايران را تحت تاثير قرار دهند.

براي مثال فرابار سرد سيبري در زمستان هواي سرد و سوز آوري را به ايران مي فرستد ، هواي مرطوب مديترانه بوسيله سيكلونها و موجهاي بادهاي غربي در دوره سرد سال وارد كشور مي شود ، رطوبت خليج بنگال و درياي عرب در دوره گرم سال به نواحي جنوبي كشور مي رسد ، و بالاخره بيابانهاي گرم عربستان و آفريقا در فصل تابستان قسمتهاي جنوب و جنوب غربي كشور را تحت نفوذ خود در مي آورند.

بيشترين اثرات آب و هوايي بيابانهاي عربستان و آفريقا در فصل تابستان ظاهر مي شود. در دوره گرم سال بر اثر استقرار پر فشار جنب حاره بر بالاي ايران ، آسمان ايران بدون ابر مي باشد كه در نتيجه سبب گرمايش شديد زمين مي شود و گرمايش زمين مركز كم فشار روي خليج فارس را به وجود مي آورد . اين مركز كم فشار هواي شبه جزيره عربستان را به داخل ايران مي كشد. ورود هواي گرم و خشك عربستان سبب بالا رفتن دماي شهر هاي جلگه اي خوزستان مي شود و هوايي گرم و خشك بر اين منطقه حاكم مي گردد. اما در سواحل ايراني خليج فارس ، به دليل عبور هواي عربستان از روي درياي گرم ، شرايط شرجي حاكم مي گردد.

در دوره سرد سال ، هواي بيابان عربستان كه وارد ايران مي شود در اكثر مواقع به دليل خشك بودن، توفانهاي خاك و ماسه را به وجود مي آورد . در مجموع ، تاثير بيابانهاي عربستان و آفريقا در ايران حاكميت شرايط خشكي در تمام سال است.

در يك جمع بندي كلي مي توان اينطور گفت كه؛ با افزايش دما در اواخر زمستان و اوايل فصل بهار در شبه جزيره عربستان ، دماي هواي مجاور سطح خاك افزايش پيدا مي­كند. اين افزايش دما موجب بروز تلاطم و وزش باد در لايه­هاي زيرين اتمسفر مي­شود. اگر سرعت وزش باد از سرعت آستانه جدايش پذيري خاك يا به عبارتي آستانه فرسايش (Wind Velocity at deflation threshold) فزوني گيرد مقادير قابل توجهي ذرات خاك از بستر خود جدا شده و ذرات ريز آنها به صورت گرد وغبار به داخل جو وارد مي شود.

چنانچه اين نوع ناپايداري در منطقه­اي مانند ماسه زار بزرگ ربع الخالي در صحراي عربستان روي دهد مقادير زيادي از ذرات مجزاي رس و ليمون كه در بستر خاك خشك صحراي مذكور به وفور يافت مي شود وارد جو شده و طوفانهاي عظيم گرد وخاك را ايجاد مي نمايد.

به اعتقاد برخي كارشناسان بومي غبار کنوني که بخشهاي بزرگي از کشور را نيز در بر گرفته است در واقع همان بادي است که در زمستان به شکل مرطوب و معتدل اما همراه با ابرهاي باران زا از سمت عراق بر خوزستان و جنوب غرب کشور مي وزد که به آن باد قبله مي گويند و در تابستان گرم و خشک مي وزد که آنرا تش باد مي نامند و مبداء آن سوريه و عربستان است.

حوالي سال 1340 و پس از چند سال خشکسالي هاي پي در پي در خاورميانه، دو باد سموم و تش باد آنچنان بر جنوب خوزستان گرد و غبار فرو ريختند که تمام روستاهاي حد فاصل دلتاي رود هنديجان تا شهر هنديجان در جنوب خوزستان و بر ساحل خليج فارس، در زير خروارها خاک و ماسه مدفون شدند. روستائيان خانه و زمين ها و زندگي شان را رها کردند و به شهرها مهاجرت کردند و همه روستاهاي آن منطقه براي هميشه خالي از سکنه شدند. بايد گفت وزش بادهاي سهمگين و همرا با گرد و خاک منحصر به ايران نيست و در بسياري از مناطق ديگر جهان نيز چنين طوفانهايي و چه بسا دوره اي اتفاق مي افتد.

توفانهاي گرد و غبار و سراسري كشور چين از جمله اين پديده هاي مكرر و سالانه هستند. در واقع شروع اين توفانها بشارت‌دهنده آغاز فصل بهار است و در فاصله ماههاي ژانويه تا مي‌ در هر سال بادهايي كه به سمت جنوب شرقي مي‌وزند ميليونها تن خاك را از صحاري مغولستان و شمال غرب چين با خود به همراه مي‌آورند و بر سر روي شهرها و مزارع مي‌پاشند.

بخش قابل ملاحظه‌اي از اين خاك در همه نقاط چين پراكنده مي‌شود و قسمتي نيز با ورود در جريانهاي هوا به نقاط مختلف جهان انتقال پيدا مي‌كند. مثلا در كره و ژاپن بادهاي پر خاكي كه از چين به ارمغان مي‌رسد موجب تعطيلي فرودگاهها، پوشيده شدن قطارهاي مسافري از لايه‌هاي غليظ خاك و غبار و رشد سرطاني خزه‌ها و جلبكهاي مزاحم در رودخانه‌ها و درياچه‌ها مي‌شود. خاكهاي برخاسته از چين حتي با طي مسير اقيانوس آرام راه خود را به ايالت كلرادو در آمريكا بازكرده‌اند و شهرهاي اين منطقه را در پوششي از غبار نارنجي پوشانده اند.

در هر صورت نتيجه حاصله از طوفانهاي گرد و غبار كشور چين فاجعه آميز است و به يك معضل جهاني تبدل شده است به طوريكه ميزان خسارات ناشي از توفانهاي گرد وغبار با خرابي حاصل از زلزله‌هاي بزرگ قابل مقايسه است. نگراني همسايگان چين منجر به آن شد كه در سال 2003 ‪بانك توسعه آسيايي، سازمان ملل و سازمان تسهيلات زيست-محيطي جهاني يك پروژه بين‌المللي را براي كمك به چين به اجرا درآورند. در اين پروژه شمار زيادي مستشار و مشاور درگيرند و دولتهاي چين، مغولستان، ژاپن و كره با همكاري يكديگر طرحي بين‌المللي براي مقابله با توفانهاي خاك طراحي كرده اند.

مورد ديگري كه مي توان به آن اشاره كرد ذرات گرد و غبار حاصله از صحراي آفريقا است. هر ساله گرد و غبار فراواني از صحراي آفريقا به سمت اروپا روانه مي شود اما به دليل بارندگي هاي دائمي و پي در پي در اروپا اين غبارها به چشم نمي آيند. با اينحال در ماههاي جولاي و آگوست - اگر ده روز باران نبارد - لايه اي از گرد و غبارهاي آفريقايي روي ماشينهاي پارک شده در خيابانهاي انگليس را خواهد پوشاند. غرض از اين توضيحات نشان دادن اثر پدپده هاي جوي بعنوان يك عامل مؤثر و بلكه مهمترين عامل ايجاد اين طوفانهاي گرد و خاك است و تغييرات سطح زمين مي تواند بعنوان يك عامل تشديد شونده محسوب شوند.

Magnum آنلاین نیست.   پاسخ با نقل قول
پاسخ

برچسب ها
گردش, گردشگري, بيابانزايي, درباره طبيعت, طبيعت, طبيعت و توريسم, طبيعت گردي


کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)
 
ابزارهای موضوع
نحوه نمایش

مجوز های ارسال و ویرایش
شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
شما نمیتوانید فایل پیوست در پست خود ضمیمه کنید
شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید

BB code هست فعال
شکلک ها فعال است
کد [IMG] فعال است
کد HTML غیر فعال است

انتخاب سریع یک انجمن

War Dreams    Super Perfect Body    Scary Nature    Lovers School    Winner Trick    Hi Psychology    Lose Addiction    Survival Acts    The East Travel    Near Future Tech    How Cook Food    Wonderful Search    Discommend

Book Forever    Electronic 1    Science Doors    The Perfect Offers    Trip Roads    Travel Trip Time    Best Games Of    Shop Instrument    Allowedly


All times are GMT. The time now is 12:55 PM.


کپی رایت © 1388 . کلیه حقوق برای وبگاه حرف روز محفوظ است