پراکنش يوزپلنگ - طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

Magnum · 18-04-2011, 10:19 AM

پراکنش يوزپلنگ

حدود 2000 سال پيش پراکندگی يوزپلنگ بسيار گسترده بوده و شامل مناطق وسيعی از آفريقا و آسيا می شده است. در آسيا، اکثر زيستگاه های دشتی و استپی در جنوب غربی اين قاره از هندوستان، پاکستان، افغانستان، ايران، ترکمنستان، ازبکستان، قرقيزستان و قفقاز تا عراق، سوريه، اردن، فلسطين و شبه جزيره عربستان محدوده قلمرو اين جانور به شمار می رفت.

درآفريقا نيز از کِيپ در جنوب تا دريای مديترانه درشمال به جز جنگلهای انبوه و صحراهای خشک اين جانور به وفور يافت می شده است. در واقع پراکندگی يوزپلنگ از گذشته درآفريقا شباهت زيادی به پراکندگی شير داشته است و سلطان جنگل از گذشته همواره يک رقيب جدی برای اين جانور به شمار می آمده است. ولی شرايط در آسيا با آفريقا تفاوت داشته و از آنجا که شير درآسيا عمدتا در بيشه زارها و جنگلها زندگی می کرده و از طعمه های موجود در اين نوع زيستگاه ها تغذيه می کرده، همپوشانی کمتری با پراکندگی يوزهای دشتزی داشته و لذا رقابت چندانی ميان اين دو گونه وجود نداشته است.

انسان از چندهزار سال پيش قابليتهای بالای يوز را شناخت و آنرا برای شکار با خود همراه ساخت. تربيت يوز و يوزداری رفته رفته به امری متداول در دربار شاهان و سلاطين بخصوص در آسيا تبديل شد. مارکوپولو در سفرنامه خود از 1000 قلاده يوزپلنگ نام می برد که کوبلای خان، پادشاه مغول برای شکار در کاخ تابستانی خود نگهداری می کرده است.

البته خاور دور هيچگاه قلمرو يوزپلنگهای امروزی نبوده اند و تمامی اين تعداد يوز از غرب آسيا نظير هندوستان، ايران و کشورهای همجوار گرفته شده و به آنجا برده شده بودند. اکبر، سلطان مغول هندوستان در قرن شانزدهم ميلادی نيز علاقه وافری به نگهداری يوز در دستگاه خود داشته و وزيرش نوشته که او تنها در يک زمان بيش از 1000 قلاده يوز نگاه می داشته است. شاهان متعددی در ساير کشورهای آسيايی نيز از اين علاقه بی نصيب نبودند.

اشراف اروپايی نيز رفته رفته به خيل علاقمندان به شکار با اين جانور پيوستند و حتی در برخی کشورهای اروپايی از اين جانور برای شکار گوزن در بيشه زارها استفاده می کردند، طعمه ای که هيچگاه يک يوزپلنگ وحشی درطول عمر خود با آن مواجه نمی شود. امروزه تقريبا به قطعيت می توان گفت که از آن جمعيت آسيايی فراوان يوز، به استثنای تعداد اندکی که در ايران به بقای خود ادامه می دهد ديگر هيچ يوزی در اين قاره پهناور آزادنه در دشتها و تپه ماهورها به دنبال شکار خود نمی دود.

تا ابتدای قرن حاضر تخمين زده شده که درحدود يکصد هزار قلاده يوزپلنگ در 44 کشور آسيايی و آفريقايی پراکنده بوده است. ولی عوامل مختلف باعث کاهش جمعيت و انقراض آن در بيشتر زيستگاه هايش شد.

در يک بررسی گسترده که توسط نُرمَن ماير در سال 1975 در جنوب صحرای بزرگ آفريقا صورت گرفت جمعيت اين جانور حدود 15000قلاده برآورد شد. در اين بررسی جمعيتهای ايران و شمال آفريقا شامل نبودند ولی بر اساس آمار اسکند فيروز، رياست وقت سازمان حفاظت محيط زيست حدود 300-200 قلاده يوز در آن زمان در ايران وجود داشته است. آخرين بررسی ها که در دهه نود ميلادی توسط "صندوق حفاظت از يوزپلنگ" انجام شد حاکی از آن است که درحال حاضر حدود 12000-9000 قلاده يوزپلنگ به صورت وحشی در 24 تا 26 کشور آفريقايی و حدود 100 قلاده در ايران زيست می کنند. از اين تعداد حدود 500-300 قلاده در شمال آفريقا پراکنده هستند.

18-04-2011, 10:19 AM	#1
Magnum (کاربر طلایی) تاریخ عضویت: Mar 2011 نوشته ها: 512	پراکنش يوزپلنگ پراکنش يوزپلنگ حدود 2000 سال پيش پراکندگی يوزپلنگ بسيار گسترده بوده و شامل مناطق وسيعی از آفريقا و آسيا می شده است. در آسيا، اکثر زيستگاه های دشتی و استپی در جنوب غربی اين قاره از هندوستان، پاکستان، افغانستان، ايران، ترکمنستان، ازبکستان، قرقيزستان و قفقاز تا عراق، سوريه، اردن، فلسطين و شبه جزيره عربستان محدوده قلمرو اين جانور به شمار می رفت. درآفريقا نيز از کِيپ در جنوب تا دريای مديترانه درشمال به جز جنگلهای انبوه و صحراهای خشک اين جانور به وفور يافت می شده است. در واقع پراکندگی يوزپلنگ از گذشته درآفريقا شباهت زيادی به پراکندگی شير داشته است و سلطان جنگل از گذشته همواره يک رقيب جدی برای اين جانور به شمار می آمده است. ولی شرايط در آسيا با آفريقا تفاوت داشته و از آنجا که شير درآسيا عمدتا در بيشه زارها و جنگلها زندگی می کرده و از طعمه های موجود در اين نوع زيستگاه ها تغذيه می کرده، همپوشانی کمتری با پراکندگی يوزهای دشتزی داشته و لذا رقابت چندانی ميان اين دو گونه وجود نداشته است. انسان از چندهزار سال پيش قابليتهای بالای يوز را شناخت و آنرا برای شکار با خود همراه ساخت. تربيت يوز و يوزداری رفته رفته به امری متداول در دربار شاهان و سلاطين بخصوص در آسيا تبديل شد. مارکوپولو در سفرنامه خود از 1000 قلاده يوزپلنگ نام می برد که کوبلای خان، پادشاه مغول برای شکار در کاخ تابستانی خود نگهداری می کرده است. البته خاور دور هيچگاه قلمرو يوزپلنگهای امروزی نبوده اند و تمامی اين تعداد يوز از غرب آسيا نظير هندوستان، ايران و کشورهای همجوار گرفته شده و به آنجا برده شده بودند. اکبر، سلطان مغول هندوستان در قرن شانزدهم ميلادی نيز علاقه وافری به نگهداری يوز در دستگاه خود داشته و وزيرش نوشته که او تنها در يک زمان بيش از 1000 قلاده يوز نگاه می داشته است. شاهان متعددی در ساير کشورهای آسيايی نيز از اين علاقه بی نصيب نبودند. اشراف اروپايی نيز رفته رفته به خيل علاقمندان به شکار با اين جانور پيوستند و حتی در برخی کشورهای اروپايی از اين جانور برای شکار گوزن در بيشه زارها استفاده می کردند، طعمه ای که هيچگاه يک يوزپلنگ وحشی درطول عمر خود با آن مواجه نمی شود. امروزه تقريبا به قطعيت می توان گفت که از آن جمعيت آسيايی فراوان يوز، به استثنای تعداد اندکی که در ايران به بقای خود ادامه می دهد ديگر هيچ يوزی در اين قاره پهناور آزادنه در دشتها و تپه ماهورها به دنبال شکار خود نمی دود. تا ابتدای قرن حاضر تخمين زده شده که درحدود يکصد هزار قلاده يوزپلنگ در 44 کشور آسيايی و آفريقايی پراکنده بوده است. ولی عوامل مختلف باعث کاهش جمعيت و انقراض آن در بيشتر زيستگاه هايش شد. در يک بررسی گسترده که توسط نُرمَن ماير در سال 1975 در جنوب صحرای بزرگ آفريقا صورت گرفت جمعيت اين جانور حدود 15000قلاده برآورد شد. در اين بررسی جمعيتهای ايران و شمال آفريقا شامل نبودند ولی بر اساس آمار اسکند فيروز، رياست وقت سازمان حفاظت محيط زيست حدود 300-200 قلاده يوز در آن زمان در ايران وجود داشته است. آخرين بررسی ها که در دهه نود ميلادی توسط "صندوق حفاظت از يوزپلنگ" انجام شد حاکی از آن است که درحال حاضر حدود 12000-9000 قلاده يوزپلنگ به صورت وحشی در 24 تا 26 کشور آفريقايی و حدود 100 قلاده در ايران زيست می کنند. از اين تعداد حدود 500-300 قلاده در شمال آفريقا پراکنده هستند.

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)