آ ثار تاريخي نایين - طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

emily · 01-06-2011, 05:24 PM

آ ثار تاريخي نایين

بافت قديم نائين از 7 محله تشكيل شده است . اين محلات كه هر يك حسينيه هايي دارد عبارتند از : محله چهل دختران ،پنجاهه ،نو گاباد ،و يا نو آباد ، باب المسجد يا در مسجد ، سراي نو ، كوي سنگ يا گودالو و محله كلوان . اين بافت به سبب تاثير پذيري از عوامل گوناگوني مانند محيط طبيعي ،آب و هوا ، نيازهاي شهر ، لزوم امنيت شهر در برابر تهاجم بيگانگان طراحي شده و به طور كلي داراي كل ارگانيك بسته و معماري درونگر است . آنچه در بادي امر يك مسافر كنجكاو در نائين با آن روبه رومي شود اين مساله است كه عموم فضاي معماري و آثار تاريخي كه در طول قرن اسلامي ساخته شده اند در تركيبي متراكم در كنار يكديگر و متصل به هم استقرار يافته اند .به عبارت ديگر طراحي شهر به گونه اي بوده است كه فضاي مسكوني بدون آن كه از نظر كاربردي دچار اشكال شوند در كنار عناصر شهري مانند مسجد جامع و دارا لحكومه و بازار و حسينيه و مدرسه و حمام مستقر شده اند …

امروز نايين به دو قسمت نايين جديد و قديم تقسيم مي شود . اكثر مردم خانه هاي قديمي را خراب كرده و به قسمت نوساز شهر نقل مكان كرده اند اما آثار تاريخي موجود در محلات شهر گوياي قدمت آن است مهمترين اين آثار عبارتند از :

نارنج قلعه

آثار باقيمانده بنايي كه به نارنج قلعه ( نارين قلعه )معروف است حكايت از قدمت و ديرينگي آن دارد . سبك بنا و نوع مصالح به كار رفته آن را به قبل از اسلام مربوط مي كند ارتفاع قلعه از سطح زمين 25 ذرع است . درباره كاركرد اين قعله اطلاع صحيحي در دست نيست . اما بعيد نيست كه اين فضا همواره با فضاهاي مجاور آن حاكم نشين و مركز اداري نظامي شهر بود باشد. مدارك و منافع متعدد به شهر هائي اشاره مي كنند كه قلعه هاي مانند نارنج قلعه داشته اند .

اصطخري در كتاب خود از وجود پنج هزار قلعه در شهرها و كوهاي پارس خبر داده است . اصطخري به آتشكده اي نيز اشاره مي كند كه بر بالاي اين قلعه قرار داشته است با توجه به اين مطلب احتمال اين كه اين قلعه در قبل از اسلام محل نگاهداري اتش بوده است بسيار است .در دوره صفويه نيز شهرهاي متعددي وجود داشته اند كه در آن قلعه هاي موسوم به نارنج قلعه بوده است . اين قلاع جنبه نظامي داشته اند . بنا براين با توجه به اين نكته و بادر نظر گرفتن خندقي كه پيرامون اين قلعه بوده است مي توان(نارنج قلعه)نايين را هم يكي از قلاع نظامي به حساب آورد .

مسجد جمعه

مسجد جمعه يا مسجد جامع يا مسجد علويان نائين مشهورترين اثر تاريخي شهر است كه در محله باب المسجد واقع شده است آنچه دربادي امر توجه بيننده را به خود جلب مي كند شباهت كلي و مشخص مسجد با مساجد تاريخانه دامغان و مسجد جلمع تبريز فارس است .تزئينات مسجد با طرحهاي مختلف يادآور سنتهاي گذشته ايرانيان است .

گچ بر يهاي بسيار زيبا و جالب مسجد اين اثر را در عداد يكي از نفيس ترين مساجد ايران قرار مي دهد . باتوجه به خصوصيات معماري مسجد و نظر برخي از محققان به نظر مي رسد كه مسجد جامع نائين در اواخر قرن سوم يادر قرن چهارم هجري ساخته شده است . طاق نماهاي بسيار زيبايي مسجد با سقف هلالي آن بيانگر هنر معماران و استاد كاران مسلمان ايراني است .

بر روي ديوار و طاق جرزها ونقوش متنوع و اشكال هندسي ساده توأ م با شاخ وبرگ گچ بري شده بچشم مي خورد . از خصوصيات اين گچ بري گودي و عمق آن است همين امتياز در هنر گچ بري موجب شده تا پژوهشگران و معماران اين بنا را در زمره مساجد اوليه به حساب آورند . از دگر نفايس اين مسجد منبر ودر چوبي آن است .

اين در و منبر كه شاهكار مسلم منبت كاري هستند بيانگر ذوق و خلاقيت هنرمنان ايراني در قرن گذشته مي باشند بر روي منبر كتيبه اي بخط نسخ بسيار زيبا با تاريخ711 هجري مشاهده مي شود . در زمينه اين كتيبه نقش شاخ و برگ كنده كاري شده است اين كتيبه بيانگر اين نكته است كه منبر در قرن هشتم هجري به مجموعه بنا اضافه شده است . علاوه برآن اين كتيبه نام (جلال الدين ملك التجار )واقف منبر نوشته شده است . مسجد جامع علويان نائين پس از احداث چند بار تعمير و مرمت شده است از جمله در سال 874 هجري قمري مرمتي صورت گرفته كه بر كتيبه اي درقاب چوبي در مسجد نوشته شده است .

مسجد بابا عبدالله

اين اثر نفيس و باشكوه درمحله سراي نو در نزديكي بازار واقع شده است . مسجد باباعبدالله دراواخرقرن هفتم واوائل قرن هشتم هجري ساخته شده است . به نوشته تاريخ نائين ميرجلال الدين احمدخطيب مشهور نائين درعصرمغول نمازجمعه را درمسجد جامع نائين اقامه مي كرده اما براي نماز جماعت در مسجد بابا عبدالله حضور مي يافته است . مسجد در سال700 هجري كه مقارن با سلطنت غازان مغول است ساخته شده است مسجد بابا عبدالله داراي يك گنبد خانه مرتفع وعظيم است كه درانتهاي جبهه قبله قرار گرفته است. دراين گنبد خانه تعدادي مقبره وجود دارد كه گويا متعلق به دوره ايلخانان است مسجد بابا عبدالله در تيرماه1313شمسي به شماره 204 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .

امامزاده سلطان سيد علي

بناي امامزاده سلطان سيدعلي متعلق به اواخر قرن هفتم و اوائل قرن هشتم هجري است . باني اين بناي زيبا و با شكوه ميرجلال الدين احمد بوده است كه درجلو درشرقي حرم امامزاده مدفون است. اين ساختمان مزارامامزاده سلطان سيدعلي فرزند امام موسي كاظم(ع) است . مؤلف تاريخ نائين به نقل ازسالك اين امامزاده را صاحب كرامت ذكر كرده است و وي را سيدي بزرگوار ناميده است ميرجلال الدين باني اين بقعه و بارگاه نيز از بزرگان نائين بوده كه قناني به نام جلاالدين درنزديكي نائين احداث كرده ونيمي ازآن را وقف براين ساختمان نموده است. حرم امامزاده فضاي وسيعي است كه گنبدي بزرگ و زيبا و با كاشيهاي فيروزه اي رنگ بر بالاي آن خودنمايي مي كند در كنار اين حرم بزرگاني همچون سيد قوام الدين، بدرالدين و سيف الدين مدفون هستند بررواق حرم مطهرامامزاده اشعاري بخط نستعليق نوشته شده كه سراينده آنها شخصي به نام ميرزاعلي تلگرافچي است.

درمغرب حرم مدرسه دو طبقه اي ساخته شده كه به طلاب علوم ديني اختصاص دارد. مردم نائين به اين امامزاده اعتقادي كامل دارند و تا چند سال پيش اموات خود در صحن آن دفن مي كرده اند علاوه بر آن ازسا لهاي پيش درايام عزاداري ، دسته هاي سينه زني درمحل امامزاده حاضر شده و به سوگواري مي پرداختند.مؤلف كتاب ((طرائق الحقائق)) نيز ازاين امامزاده با احترام ياد كرده واين بيت را امامزاده ذكرمي كند .

اين گنبد و رواق كه از عرش برتر است خود بارگاه زاده موسي بن جعفراست
در نائين امامزادگان ديگري نيز وجود دارند كه عبارتند :
امامزاده ابومحمد ، امامزاده جنيد ، امامزاده عبدالله ، امامزاده ابراهيم ، امامزاده پيرمردان ، امامزاده فاطمه نساء .

مسجد محمديه

در شمال شهرستان نائين محمديه واقع است كه درحال حاضر جزء شهر شده است. مسجد محمديه دراواخر قرن چهارم و اوائل قرن پنجم ساخته شده است . طاقهاي دوطرف شبستان بزرگ مسجد و محراب آن شباهت كامل و غيرقابل انكاري با مسجد جامع نائين دارد منبر مسجد داراي الواحي است كه داراي نقش و نگار هستند . اين منبر كه از چوب سخت ساخته شده بسيار نفيس مي باشد.

اگر چه منبر فاقد كتيبه است اما نقوشي كه بر تخته هاي منبر نقش شده آن را به دوره اي مربوط مي كند كه نمونه هاي كمي ازآن برجاي مانده است آندره گدار طاقهاي ناوداني شكلي كه دردو طرف شبستان گنبدي جلوه محراب به موازات قبله زده شده اند و شباهت اين شيوه با مسجد نائين را دلايل قديمي بودن مسجد محمديه مي داند. همچنين اين نويسنده عقيده دارد الواحي كه در منبر بكار رفته اند متعلق به منبر ديگري بوده كه در اين امر منبر تعبيه شده اند. مسجد محمديه به شماره 355 در فهرست بناهاي تاريخي به ثبت رسيده است .

مسجد شيخ مغربي

از ديگر مساجد نائين مسجد شيخ مغربي است . پژوهشگراني كه در مورد نائين بررسي هاي انجام داده اند به نام اين مسجد اشاره كرده اند اما ازتاريخ دقيق قدمت آن مطلب مهمي ننوشته اند . اين مسجد در بازار نائين واقع شده است. مسعود كيهان اين مسجد را( شيخ محمد ربيع ) نوشته كه البته اشتباه است . باني مسجد شيخ مغربي ازعرفا و زهاد نايين بوده كه به نوشته كتاب سيماي نائين در گنبد خانه مسجد مدفون است به نوشته اين كتاب بر سر در بقعه شيخ مغربي اين بيت ديده مي شود
كه شيخ مغربي از عارفين است مقام و مدفنش نائين زمين است
از جمله كساني كه در عمران وآبادي اين مسجد خدماتي انجام داده اند فردي به نام سيد حسن بوده كه از فضلاي مشهور نايين به شمار مي رفته است .

مسجد خواجه خصر

اين مسجد كه درنائين به(مسجد خواجه) هم معروف است در محله نوگاباد ودرانتهاي بازار نائين قرار گرفته است به نحوي كه ورودي آن كاملا در جلو راستاي بازار واقع شده است . درب ورودي مسجد كه از نفاست وزيبايي بسياري برخوردار است بيانگر قدمت مسجد است. شبستان و مهتابي شمالي مسجد از قسمتهاي قابل توجه بنا به شمار مي رون .

بازار نائين

بازار شهر نائين به صورت خطي مستقيم از دروازه چهل دختران شروع مي شود وبه مسجد خواجه ختم مي شود طول اين بازار در حدود340 متر است . آنچه در بادي امر، در بازار نائين جلب توجه مي كند نوع معماري آن است . به طوري كه همه مراكز محلات (حسينيه ها) با كوچه هاي فرعي و اصلي به آن مربوط مي شوند . در امتداد راسته بازار دو چار سو وجود دارند كه محل تقاطع بازار با دو معبر هستند . بازار نائين تا چند سال پيش دائربود ودر آن فعاليتهاي بازرگاني انجام مي شود اما درحال حاضر به علت انتقال مغازه ها به خيابان تقريبا حالت نيمه متروك درآمده است بازار نائين دكان هاي با طرح هاي متفاوت دارد و اين خود بيانگر اين نكته است كه اين عنصر شهر در طول زمان شكل گرفته است راسته بازار مسقف است كه قسمتي از سقف آن چند سال قبل فرو ريخت .

اخيراً سازمانهاي مسؤل قسمتهاي بازاررا مرمت كرده اند به طور كلي بازار نائين يكي از آثار زيبا و قابل توجه شهر نائين بشمار مي رود، زيرا چند اثر مهم شهر مانند مسجد شيخ مغربي و مسجد خواجه و حسينيه چهل دختران درآن واقع شده اند .

مصلي

از ديگرآثار جالب و قابل توجه نائين ساختمان مصلا است كه تا چند سال پيش باغ وسيع ومشجر آن تفرجگاه مردم درايام تعطيل بوده است وبقعه داخل آن نيز زيارتگاه نائيني ها بشمار مي رفت گنبد زيباي مصلي روبه روي گنبد امامزاده سلطان سيد علي واقع شده و خياباني اين دو محل بهم ارتباط ميدهد . عمارت مصلي مدفن سيد نور بخشي بزرگ سلسله نور بخشيه است مزار اين عارف مشهور روبروي درب ورودي باغ مصلي قرار گرفته و سنگ مرمري با تاريخ 953 هجري بر مزار او نصب شده است .

در وسط باغ مصلي مقبرهاي به صورت هشت گوش با اتاقهاي قرينه وبه صورت چهار ايوانه واقع شده كه گنبد بسيار زيبايي از كاشي به رنگ آبي بر روي آن خودنمائي مي كند .در زير اين گنبد آرامگاه حاج عبد الوهاب نائيني فرزند حاج عبد القيوم واقع شده كه در سال 1212هجري در اين محل درگذشته است . مزار ديگري متعلق به مرحوم حاج محمد حسن آذربايجاني است كه درسال1250 هجري در گذشته و دراين محل به خاك سپرده شده است در مورد چگونگي احداث اين بنا نيز برخي از منابع نوشته اند در سفري كه محمد ميرزاي قاجار به عنوان فرزند وليهد از كرمان به تهران ميرفت در اين محل ميهمان مرحوم حاج محمد حسن شد و وي سلطنت اورا پيش بيني كرد چون گفته هاي او مقرون به حقيقت مي شود محمد شاه براي سپاس از او دستور مي دهد اين بقعه را بر مزاراو بسازند.

مساحت باغ مصلي 18جريب است و دور تا دور آن به صورت غلام گردش مي باشد درضلع غربي مصلي آب انبار بزرگي كه در نوع خود بسيار جالب توجه است . از ديگر زيبا ئي هاي اين عمارت وجود دو بادگير است كه در تابستانها باعث سردي و گوارائي آب اين اب انبار مي شود .ورودي مصلي وعمارت مصلي بصورت دو طبقه است . عمارت مصلي نائين در آبانماه 1365 به شماره 1719 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .

آب انبارهاي نائين

از ديگرآثار موجود درنائين آب انبارهاي آن هستند. آب انبارهاي نائين ازلحاظ عناصر و اجزاء ساختمان شباهت تام و تمامي با هم دارند اين آب انبارها به خاطر شرايط اقليمي و كويري نائين ساخته مي شدند زيرا آب بيشتر قناتهاي شور و غير قابل استفاده بود . بنابراين آب انبارها شامل يك منبع يا مخزن آب ساخته مي شد كه بربالاي آن سقفي گنبدي شكل بنا مي كردند كه دو بادگير آب را خنك نگاه مي داشتند. راه پله ومحل برداشت آب ازديگر قسمتهاي آب انبارهاي نائين است. هر محله در نائين داراي يك آب انبار بوده كه هنوز نيز پابر جا هستند و برخي از آنها تا چند سال پيش مورد استفاده قرار مي گرفتند از معروفترين آب انبارهاي نائين آب انبار معصوم خاني است كه در محله چهل دختران وافع است .

حسينيه هاي نائين

همانطور كه اشاره شد نائين داراي هفت محله است كه هر محله يك حسينيه دارد. اين حسينيه ها هر كدام مظهروجود يك محله است و بيانگر همبستگي اهالي با محله شان اين حسينيه ها شامل يك مكان مسقف و سر پوشيده براي فصول سرد ويك فضائي باز براي ساير ايام و فصول است. اگر چه اكثر مردم از قسمت قديم شهر به بخش نوساز نائين نقل مكان كرده اند وعملا محلات قديمي خلوت شده اند اما هنوزنيز حسينيه ها در ايام عزاداري رونق گذشته را دارند و اهالي هر محله در حسينيه هاشان به سوگواري مشغول مي شوند. حسينيه ها معمولا شبيه به يكديگر ساخته شده و داراي يك صفه بزرگ (شاه نشين) وصفه هاي كوچكترهستند كه دورتا دورحسينيه را فرا گرفته اند بر ديوارحسينيه ها اشعارزيبا به خط نستعليق همراه با نقاشي هاي گل وبوته به چشم مي خورد .

صفه ها عموما دو طبقه هستند و طبقات بالا كه مردم نائين آن ها را (غرفه) مي گويند به عزادار بانوان اختصاص دارد. گنبد حسينيه هاي مسقف بيشتر برمربع منظمي قرار دارد كه درقسمت كاسه گنبد 8 ضلعي و در بال به 16ضلعي تقسيم مي شود مصالح حسينيه ها نيز عموما آجر هستند .

حسينيه ها محلات 7 گانه نائين تماماً قدمتي در حدود 70الي 100 سال دارند تنها حسينه اي كه گنبد آن نوسازي شده است حسينيه سراي نو مي باشد . در نائين حسينيه ها را ميدان نيز مي گويند حسينيه ها در قديم علاوه بر آن كه مركز تجمع براي عزاداري بودند محلي نيز براي تصميم گيريهاوتبادل نظر نيز به حساب مي آمدند . بافت قديمي نائين به گونه اي طراحي شده كه حسينيه هر محله به راحتي با سايرعناصر مانند سقاخانه ها و بازار و مساجد و حمام ها و گورستان عمومي شهر ارتبا ط برقراركنند. آنچه مسلم است چنانچه اين آثار و بناها (كه سعي شد خلاصه تربيان گردند) مورد توجه مسؤلان قرار بگيرند علاوه بر آنكه ميراث گرانسنگ ميهن اسلامي ما حفظ خواهند شد بسا با جذب و جلب مسافر و گردشگرگامهائي نيز در جهت شكوفائي اقتصاد نائين برداشته شود.

خانه پيرنيا(موزه كوير)

خانه پيرنيا يكي از يادگارهاي ارزشمند معماري دوران صفويه و نمونه شاخصي از مساكن سنتي نائين است . فضا هاي اصيل مساكن سنتي موجود در خانه از قبيل هشتي – دالان – شاه نشين – غلام گردش و... بيانگر سكونت مردمي است كه از قديم اهل فضل و هنر بوده اند . اين ساختمان در حال حاضر محل موزه مردم شناسي كوير واداره ميراث فرهنگي نائين است .

01-06-2011, 05:24 PM	#1
emily (کاربر طلایی) تاریخ عضویت: Feb 2011 نوشته ها: 956	آ ثار تاريخي نایين آ ثار تاريخي نایين بافت قديم نائين از 7 محله تشكيل شده است . اين محلات كه هر يك حسينيه هايي دارد عبارتند از : محله چهل دختران ،پنجاهه ،نو گاباد ،و يا نو آباد ، باب المسجد يا در مسجد ، سراي نو ، كوي سنگ يا گودالو و محله كلوان . اين بافت به سبب تاثير پذيري از عوامل گوناگوني مانند محيط طبيعي ،آب و هوا ، نيازهاي شهر ، لزوم امنيت شهر در برابر تهاجم بيگانگان طراحي شده و به طور كلي داراي كل ارگانيك بسته و معماري درونگر است . آنچه در بادي امر يك مسافر كنجكاو در نائين با آن روبه رومي شود اين مساله است كه عموم فضاي معماري و آثار تاريخي كه در طول قرن اسلامي ساخته شده اند در تركيبي متراكم در كنار يكديگر و متصل به هم استقرار يافته اند .به عبارت ديگر طراحي شهر به گونه اي بوده است كه فضاي مسكوني بدون آن كه از نظر كاربردي دچار اشكال شوند در كنار عناصر شهري مانند مسجد جامع و دارا لحكومه و بازار و حسينيه و مدرسه و حمام مستقر شده اند … امروز نايين به دو قسمت نايين جديد و قديم تقسيم مي شود . اكثر مردم خانه هاي قديمي را خراب كرده و به قسمت نوساز شهر نقل مكان كرده اند اما آثار تاريخي موجود در محلات شهر گوياي قدمت آن است مهمترين اين آثار عبارتند از : نارنج قلعه آثار باقيمانده بنايي كه به نارنج قلعه ( نارين قلعه )معروف است حكايت از قدمت و ديرينگي آن دارد . سبك بنا و نوع مصالح به كار رفته آن را به قبل از اسلام مربوط مي كند ارتفاع قلعه از سطح زمين 25 ذرع است . درباره كاركرد اين قعله اطلاع صحيحي در دست نيست . اما بعيد نيست كه اين فضا همواره با فضاهاي مجاور آن حاكم نشين و مركز اداري نظامي شهر بود باشد. مدارك و منافع متعدد به شهر هائي اشاره مي كنند كه قلعه هاي مانند نارنج قلعه داشته اند . اصطخري در كتاب خود از وجود پنج هزار قلعه در شهرها و كوهاي پارس خبر داده است . اصطخري به آتشكده اي نيز اشاره مي كند كه بر بالاي اين قلعه قرار داشته است با توجه به اين مطلب احتمال اين كه اين قلعه در قبل از اسلام محل نگاهداري اتش بوده است بسيار است .در دوره صفويه نيز شهرهاي متعددي وجود داشته اند كه در آن قلعه هاي موسوم به نارنج قلعه بوده است . اين قلاع جنبه نظامي داشته اند . بنا براين با توجه به اين نكته و بادر نظر گرفتن خندقي كه پيرامون اين قلعه بوده است مي توان(نارنج قلعه)نايين را هم يكي از قلاع نظامي به حساب آورد . مسجد جمعه مسجد جمعه يا مسجد جامع يا مسجد علويان نائين مشهورترين اثر تاريخي شهر است كه در محله باب المسجد واقع شده است آنچه دربادي امر توجه بيننده را به خود جلب مي كند شباهت كلي و مشخص مسجد با مساجد تاريخانه دامغان و مسجد جلمع تبريز فارس است .تزئينات مسجد با طرحهاي مختلف يادآور سنتهاي گذشته ايرانيان است . گچ بر يهاي بسيار زيبا و جالب مسجد اين اثر را در عداد يكي از نفيس ترين مساجد ايران قرار مي دهد . باتوجه به خصوصيات معماري مسجد و نظر برخي از محققان به نظر مي رسد كه مسجد جامع نائين در اواخر قرن سوم يادر قرن چهارم هجري ساخته شده است . طاق نماهاي بسيار زيبايي مسجد با سقف هلالي آن بيانگر هنر معماران و استاد كاران مسلمان ايراني است . بر روي ديوار و طاق جرزها ونقوش متنوع و اشكال هندسي ساده توأ م با شاخ وبرگ گچ بري شده بچشم مي خورد . از خصوصيات اين گچ بري گودي و عمق آن است همين امتياز در هنر گچ بري موجب شده تا پژوهشگران و معماران اين بنا را در زمره مساجد اوليه به حساب آورند . از دگر نفايس اين مسجد منبر ودر چوبي آن است . اين در و منبر كه شاهكار مسلم منبت كاري هستند بيانگر ذوق و خلاقيت هنرمنان ايراني در قرن گذشته مي باشند بر روي منبر كتيبه اي بخط نسخ بسيار زيبا با تاريخ711 هجري مشاهده مي شود . در زمينه اين كتيبه نقش شاخ و برگ كنده كاري شده است اين كتيبه بيانگر اين نكته است كه منبر در قرن هشتم هجري به مجموعه بنا اضافه شده است . علاوه برآن اين كتيبه نام (جلال الدين ملك التجار )واقف منبر نوشته شده است . مسجد جامع علويان نائين پس از احداث چند بار تعمير و مرمت شده است از جمله در سال 874 هجري قمري مرمتي صورت گرفته كه بر كتيبه اي درقاب چوبي در مسجد نوشته شده است . مسجد بابا عبدالله اين اثر نفيس و باشكوه درمحله سراي نو در نزديكي بازار واقع شده است . مسجد باباعبدالله دراواخرقرن هفتم واوائل قرن هشتم هجري ساخته شده است . به نوشته تاريخ نائين ميرجلال الدين احمدخطيب مشهور نائين درعصرمغول نمازجمعه را درمسجد جامع نائين اقامه مي كرده اما براي نماز جماعت در مسجد بابا عبدالله حضور مي يافته است . مسجد در سال700 هجري كه مقارن با سلطنت غازان مغول است ساخته شده است مسجد بابا عبدالله داراي يك گنبد خانه مرتفع وعظيم است كه درانتهاي جبهه قبله قرار گرفته است. دراين گنبد خانه تعدادي مقبره وجود دارد كه گويا متعلق به دوره ايلخانان است مسجد بابا عبدالله در تيرماه1313شمسي به شماره 204 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است . امامزاده سلطان سيد علي بناي امامزاده سلطان سيدعلي متعلق به اواخر قرن هفتم و اوائل قرن هشتم هجري است . باني اين بناي زيبا و با شكوه ميرجلال الدين احمد بوده است كه درجلو درشرقي حرم امامزاده مدفون است. اين ساختمان مزارامامزاده سلطان سيدعلي فرزند امام موسي كاظم(ع) است . مؤلف تاريخ نائين به نقل ازسالك اين امامزاده را صاحب كرامت ذكر كرده است و وي را سيدي بزرگوار ناميده است ميرجلال الدين باني اين بقعه و بارگاه نيز از بزرگان نائين بوده كه قناني به نام جلاالدين درنزديكي نائين احداث كرده ونيمي ازآن را وقف براين ساختمان نموده است. حرم امامزاده فضاي وسيعي است كه گنبدي بزرگ و زيبا و با كاشيهاي فيروزه اي رنگ بر بالاي آن خودنمايي مي كند در كنار اين حرم بزرگاني همچون سيد قوام الدين، بدرالدين و سيف الدين مدفون هستند بررواق حرم مطهرامامزاده اشعاري بخط نستعليق نوشته شده كه سراينده آنها شخصي به نام ميرزاعلي تلگرافچي است. درمغرب حرم مدرسه دو طبقه اي ساخته شده كه به طلاب علوم ديني اختصاص دارد. مردم نائين به اين امامزاده اعتقادي كامل دارند و تا چند سال پيش اموات خود در صحن آن دفن مي كرده اند علاوه بر آن ازسا لهاي پيش درايام عزاداري ، دسته هاي سينه زني درمحل امامزاده حاضر شده و به سوگواري مي پرداختند.مؤلف كتاب ((طرائق الحقائق)) نيز ازاين امامزاده با احترام ياد كرده واين بيت را امامزاده ذكرمي كند . اين گنبد و رواق كه از عرش برتر است خود بارگاه زاده موسي بن جعفراست در نائين امامزادگان ديگري نيز وجود دارند كه عبارتند : امامزاده ابومحمد ، امامزاده جنيد ، امامزاده عبدالله ، امامزاده ابراهيم ، امامزاده پيرمردان ، امامزاده فاطمه نساء . مسجد محمديه در شمال شهرستان نائين محمديه واقع است كه درحال حاضر جزء شهر شده است. مسجد محمديه دراواخر قرن چهارم و اوائل قرن پنجم ساخته شده است . طاقهاي دوطرف شبستان بزرگ مسجد و محراب آن شباهت كامل و غيرقابل انكاري با مسجد جامع نائين دارد منبر مسجد داراي الواحي است كه داراي نقش و نگار هستند . اين منبر كه از چوب سخت ساخته شده بسيار نفيس مي باشد. اگر چه منبر فاقد كتيبه است اما نقوشي كه بر تخته هاي منبر نقش شده آن را به دوره اي مربوط مي كند كه نمونه هاي كمي ازآن برجاي مانده است آندره گدار طاقهاي ناوداني شكلي كه دردو طرف شبستان گنبدي جلوه محراب به موازات قبله زده شده اند و شباهت اين شيوه با مسجد نائين را دلايل قديمي بودن مسجد محمديه مي داند. همچنين اين نويسنده عقيده دارد الواحي كه در منبر بكار رفته اند متعلق به منبر ديگري بوده كه در اين امر منبر تعبيه شده اند. مسجد محمديه به شماره 355 در فهرست بناهاي تاريخي به ثبت رسيده است . مسجد شيخ مغربي از ديگر مساجد نائين مسجد شيخ مغربي است . پژوهشگراني كه در مورد نائين بررسي هاي انجام داده اند به نام اين مسجد اشاره كرده اند اما ازتاريخ دقيق قدمت آن مطلب مهمي ننوشته اند . اين مسجد در بازار نائين واقع شده است. مسعود كيهان اين مسجد را( شيخ محمد ربيع ) نوشته كه البته اشتباه است . باني مسجد شيخ مغربي ازعرفا و زهاد نايين بوده كه به نوشته كتاب سيماي نائين در گنبد خانه مسجد مدفون است به نوشته اين كتاب بر سر در بقعه شيخ مغربي اين بيت ديده مي شود كه شيخ مغربي از عارفين است مقام و مدفنش نائين زمين است از جمله كساني كه در عمران وآبادي اين مسجد خدماتي انجام داده اند فردي به نام سيد حسن بوده كه از فضلاي مشهور نايين به شمار مي رفته است . مسجد خواجه خصر اين مسجد كه درنائين به(مسجد خواجه) هم معروف است در محله نوگاباد ودرانتهاي بازار نائين قرار گرفته است به نحوي كه ورودي آن كاملا در جلو راستاي بازار واقع شده است . درب ورودي مسجد كه از نفاست وزيبايي بسياري برخوردار است بيانگر قدمت مسجد است. شبستان و مهتابي شمالي مسجد از قسمتهاي قابل توجه بنا به شمار مي رون . بازار نائين بازار شهر نائين به صورت خطي مستقيم از دروازه چهل دختران شروع مي شود وبه مسجد خواجه ختم مي شود طول اين بازار در حدود340 متر است . آنچه در بادي امر، در بازار نائين جلب توجه مي كند نوع معماري آن است . به طوري كه همه مراكز محلات (حسينيه ها) با كوچه هاي فرعي و اصلي به آن مربوط مي شوند . در امتداد راسته بازار دو چار سو وجود دارند كه محل تقاطع بازار با دو معبر هستند . بازار نائين تا چند سال پيش دائربود ودر آن فعاليتهاي بازرگاني انجام مي شود اما درحال حاضر به علت انتقال مغازه ها به خيابان تقريبا حالت نيمه متروك درآمده است بازار نائين دكان هاي با طرح هاي متفاوت دارد و اين خود بيانگر اين نكته است كه اين عنصر شهر در طول زمان شكل گرفته است راسته بازار مسقف است كه قسمتي از سقف آن چند سال قبل فرو ريخت . اخيراً سازمانهاي مسؤل قسمتهاي بازاررا مرمت كرده اند به طور كلي بازار نائين يكي از آثار زيبا و قابل توجه شهر نائين بشمار مي رود، زيرا چند اثر مهم شهر مانند مسجد شيخ مغربي و مسجد خواجه و حسينيه چهل دختران درآن واقع شده اند . مصلي از ديگرآثار جالب و قابل توجه نائين ساختمان مصلا است كه تا چند سال پيش باغ وسيع ومشجر آن تفرجگاه مردم درايام تعطيل بوده است وبقعه داخل آن نيز زيارتگاه نائيني ها بشمار مي رفت گنبد زيباي مصلي روبه روي گنبد امامزاده سلطان سيد علي واقع شده و خياباني اين دو محل بهم ارتباط ميدهد . عمارت مصلي مدفن سيد نور بخشي بزرگ سلسله نور بخشيه است مزار اين عارف مشهور روبروي درب ورودي باغ مصلي قرار گرفته و سنگ مرمري با تاريخ 953 هجري بر مزار او نصب شده است . در وسط باغ مصلي مقبرهاي به صورت هشت گوش با اتاقهاي قرينه وبه صورت چهار ايوانه واقع شده كه گنبد بسيار زيبايي از كاشي به رنگ آبي بر روي آن خودنمائي مي كند .در زير اين گنبد آرامگاه حاج عبد الوهاب نائيني فرزند حاج عبد القيوم واقع شده كه در سال 1212هجري در اين محل درگذشته است . مزار ديگري متعلق به مرحوم حاج محمد حسن آذربايجاني است كه درسال1250 هجري در گذشته و دراين محل به خاك سپرده شده است در مورد چگونگي احداث اين بنا نيز برخي از منابع نوشته اند در سفري كه محمد ميرزاي قاجار به عنوان فرزند وليهد از كرمان به تهران ميرفت در اين محل ميهمان مرحوم حاج محمد حسن شد و وي سلطنت اورا پيش بيني كرد چون گفته هاي او مقرون به حقيقت مي شود محمد شاه براي سپاس از او دستور مي دهد اين بقعه را بر مزاراو بسازند. مساحت باغ مصلي 18جريب است و دور تا دور آن به صورت غلام گردش مي باشد درضلع غربي مصلي آب انبار بزرگي كه در نوع خود بسيار جالب توجه است . از ديگر زيبا ئي هاي اين عمارت وجود دو بادگير است كه در تابستانها باعث سردي و گوارائي آب اين اب انبار مي شود .ورودي مصلي وعمارت مصلي بصورت دو طبقه است . عمارت مصلي نائين در آبانماه 1365 به شماره 1719 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است . آب انبارهاي نائين از ديگرآثار موجود درنائين آب انبارهاي آن هستند. آب انبارهاي نائين ازلحاظ عناصر و اجزاء ساختمان شباهت تام و تمامي با هم دارند اين آب انبارها به خاطر شرايط اقليمي و كويري نائين ساخته مي شدند زيرا آب بيشتر قناتهاي شور و غير قابل استفاده بود . بنابراين آب انبارها شامل يك منبع يا مخزن آب ساخته مي شد كه بربالاي آن سقفي گنبدي شكل بنا مي كردند كه دو بادگير آب را خنك نگاه مي داشتند. راه پله ومحل برداشت آب ازديگر قسمتهاي آب انبارهاي نائين است. هر محله در نائين داراي يك آب انبار بوده كه هنوز نيز پابر جا هستند و برخي از آنها تا چند سال پيش مورد استفاده قرار مي گرفتند از معروفترين آب انبارهاي نائين آب انبار معصوم خاني است كه در محله چهل دختران وافع است . حسينيه هاي نائين همانطور كه اشاره شد نائين داراي هفت محله است كه هر محله يك حسينيه دارد. اين حسينيه ها هر كدام مظهروجود يك محله است و بيانگر همبستگي اهالي با محله شان اين حسينيه ها شامل يك مكان مسقف و سر پوشيده براي فصول سرد ويك فضائي باز براي ساير ايام و فصول است. اگر چه اكثر مردم از قسمت قديم شهر به بخش نوساز نائين نقل مكان كرده اند وعملا محلات قديمي خلوت شده اند اما هنوزنيز حسينيه ها در ايام عزاداري رونق گذشته را دارند و اهالي هر محله در حسينيه هاشان به سوگواري مشغول مي شوند. حسينيه ها معمولا شبيه به يكديگر ساخته شده و داراي يك صفه بزرگ (شاه نشين) وصفه هاي كوچكترهستند كه دورتا دورحسينيه را فرا گرفته اند بر ديوارحسينيه ها اشعارزيبا به خط نستعليق همراه با نقاشي هاي گل وبوته به چشم مي خورد . صفه ها عموما دو طبقه هستند و طبقات بالا كه مردم نائين آن ها را (غرفه) مي گويند به عزادار بانوان اختصاص دارد. گنبد حسينيه هاي مسقف بيشتر برمربع منظمي قرار دارد كه درقسمت كاسه گنبد 8 ضلعي و در بال به 16ضلعي تقسيم مي شود مصالح حسينيه ها نيز عموما آجر هستند . حسينيه ها محلات 7 گانه نائين تماماً قدمتي در حدود 70الي 100 سال دارند تنها حسينه اي كه گنبد آن نوسازي شده است حسينيه سراي نو مي باشد . در نائين حسينيه ها را ميدان نيز مي گويند حسينيه ها در قديم علاوه بر آن كه مركز تجمع براي عزاداري بودند محلي نيز براي تصميم گيريهاوتبادل نظر نيز به حساب مي آمدند . بافت قديمي نائين به گونه اي طراحي شده كه حسينيه هر محله به راحتي با سايرعناصر مانند سقاخانه ها و بازار و مساجد و حمام ها و گورستان عمومي شهر ارتبا ط برقراركنند. آنچه مسلم است چنانچه اين آثار و بناها (كه سعي شد خلاصه تربيان گردند) مورد توجه مسؤلان قرار بگيرند علاوه بر آنكه ميراث گرانسنگ ميهن اسلامي ما حفظ خواهند شد بسا با جذب و جلب مسافر و گردشگرگامهائي نيز در جهت شكوفائي اقتصاد نائين برداشته شود. خانه پيرنيا(موزه كوير) خانه پيرنيا يكي از يادگارهاي ارزشمند معماري دوران صفويه و نمونه شاخصي از مساكن سنتي نائين است . فضا هاي اصيل مساكن سنتي موجود در خانه از قبيل هشتي – دالان – شاه نشين – غلام گردش و... بيانگر سكونت مردمي است كه از قديم اهل فضل و هنر بوده اند . اين ساختمان در حال حاضر محل موزه مردم شناسي كوير واداره ميراث فرهنگي نائين است .

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)