انجیلی - طبیعت و توریسم (طبیعت ایران و جهان، نقاط دیدنی، گردشگری)؛

Magnum · 28-06-2011, 03:44 PM

انجیلی

نام علمی:

Parrotia persica (DC.) C. A. Mey.

= Hamamelis persica DC.

= Parrotia siderodendron C. A.M.

نام انگلیسی:

Persian parrotia, ironwood tree

نام‌های دیگر: تُو، تُوی، تِفی، زُونْد، آسُوندار، دَمِرآغاجی، اَنْجُول، آقْچه قِیین، اُمْبُورْتِل، اُومْبُورْتِل

انجیلی درختی است از تیرهٔ انجیلی (Hamamelidaceae) که برگ‌های آن در پاییز، به رنگ‌های متنوع حنایی، سرخ، ارغوانی، جگری و نظایر آن در می‌آید و زینت بخش جنگل‌های شمال در فصل خزان است (ثابتی، 1382).

گیاه شناسی

درخت، گاهی درختچه‌ای، خزان کننده، به ارتفاع تا 15(25) متر، سراسر پوشیده از کرک‌های ستاره‌ای.

برگ‌ها متناوب شونده، به طول 5- 14 به عرض 3- 5/8 سانتی‌متر، بیضوی یا کم و بیش واژ تخم‌مرغی پهن، کمابیش نوک تیز، با قاعده‌ای گوه‌ای یا گرد یا به ندرت قلبی گون، چرمی با لبه موج‌دار و در نیمه بالایی موج‌دار- دندانه‌دار؛ رگبرگ‌های اصلی 6-8 جفت؛ دمبرگ‌ها به طول 2-6 میلی‌متر.

گل آذین با دمگل آذین کوتاه، سرسان، 2- 6 گلی، با برگه‌های گریبانی به طول تقریبی یک سانتی‌متر، در سطح داخلی ارغوانی شونده یا سبز شونده، در سطح خارجی با کرک‌های قهوه‌ای تیره، کاسه گل میانی (کمرین)، با 5-7 لَپ (Lobe) به طول حدود 5 میلی‌متر با شکاف‌های (بریدگی‌های) نامنظم، کیسه‌های بساک 5-7 تایی، به طول 4 میلی‌متر، نوک‌دار، شیاری شکوفا، با میله‌های پرچم طویل و آویزان، خامه‌ها 2 تایی، نازک، میوه کپسول چوبی؛ درون بر شاخی صاف؛ کفه‌ها دوتایی دو لپ. دانه‌ها 2 تایی، تخم مرغی- مورب، قهوه‌ای تیره، صاف، درخشان (مظفریان، 1383).

انجیلی دارای تنه‌ای با فرورفتگی‌ها و برجستگی‌های زیاد است. ساقه‌های آن نیز به یکدیگر جوش خورده تنه درخت را نامنظم‌تر می‌کند. ریتیدوم1 آن صاف است و به صورت صفحه‌ای از تنه جدا می‌شود. رنگ ساقه‌های جوان خاکستری است ولی در درختان کهن سال، به رنگ تیره و مفرغی در می‌آید.

این درخت تولید جست‌های ریشه جوش و تنه جوش می‌کند و در جنگل‌های شمال کشور به صورت دانه‌زاد و شاخه‌زاد دیده می‌شود. درختی است ناسوز و در برابر آتش بردباری دارد (ثابتی، 1382).

چوب آن به رنگ کرم مایل به صورتی است و درون چوب و برون چوب مشخص دارد. حدود حلقه‌های سالیانه انجیلی، کم و بیش مشخص و حدود چوب بهاره و تابستانه نامشخص است. پراکنده آوند است و آوندهای بسیار ریز دارد. پره‌های چوبی آن دیده نمی‌شود. در کل، چوب آن ساده و مات محسوب می‌شود (سلطانی، 1381).

پراکنش

انجیلی بومی جنگل‌های شمال ایران و باقیمانده از دوران سوم زمین‌شناسی است (مظفریان، 1383). این درخت در آستارا و لنکران (جمهوری آذربایجان) و جنگل‌های شمال ایران، از سواحل آستارا تا گلی داغ انتشار دارد و از جلگه‌های ساحلی دریای خزر تا ارتفاعات میان بند امتداد می‌یابد. در کلاردشت تا ارتفاع 1400 متری از سطح دریا دیده می‌شود (ثابتی، 1382).

بوم‌شناسی

درخت انجیلی تا حدی سایه پسند است و با خاک‌های آهکی سازگاری بیشتری دارد ولی در هر خاکی می‌روید.

مقاومتش در برابر خشکی و سرما زیاد است (ملکی، 1379).

کاربردها

چوب آن سنگین (چگالی ٨/٠ تا ٩/٠ گرم بر سانتی متر مکعب) و سخت و همگن است و مقاومت زیادی در برابر فشار دارد. خمش ‌پذیری آن متوسط و هم کشیدگی آن زیاد است و ترک‌های عمیق بر می‌دارد. کار با آن بسیار مشکل است ولی در برابر قارچ‌ها و حشرات مقاومت خوبی دارد. از چوب انجیلی در شمع معادن، چوب تونلی، پارکت‌سازی، فیبرسازی، تخته خرده سازی، خراطی، قرقره سازی استفاده می‌شود (سلطانی، 1381).

چوب درخت انجیلی سخت است و در شمال کشور به مصرف تهیه زغال و مصارف تونلی می‌رسد. جست‌های ساقه آن را که در شمال «شوش» می‌نامند، برای ساختمان‌های روستایی و زگالی به کار می‌برند. به علت سختی چوب، این درخت را در زبان‌های خارجی «چوب آهن» (iron wood) می‌گویند (ثابتی، 1382).

پاورقی

[1] - ریتیدوم (Rhytidome): پوشش ضخیم چوب پنبه‌ای و شیاردار ساقه که در اغلب موارد، چسبیده به ساقه باقی می‌ماند و به مرور ضخیم‌تر می‌شود. مردم عادی به آن پوست درخت می‌گویند (قهرمان،1378).

28-06-2011, 03:44 PM	#1
Magnum (کاربر طلایی) تاریخ عضویت: Mar 2011 نوشته ها: 512	انجیلی انجیلی نام علمی: Parrotia persica (DC.) C. A. Mey. = Hamamelis persica DC. = Parrotia siderodendron C. A.M. نام انگلیسی: Persian parrotia, ironwood tree نام‌های دیگر: تُو، تُوی، تِفی، زُونْد، آسُوندار، دَمِرآغاجی، اَنْجُول، آقْچه قِیین، اُمْبُورْتِل، اُومْبُورْتِل انجیلی درختی است از تیرهٔ انجیلی (Hamamelidaceae) که برگ‌های آن در پاییز، به رنگ‌های متنوع حنایی، سرخ، ارغوانی، جگری و نظایر آن در می‌آید و زینت بخش جنگل‌های شمال در فصل خزان است (ثابتی، 1382). گیاه شناسی درخت، گاهی درختچه‌ای، خزان کننده، به ارتفاع تا 15(25) متر، سراسر پوشیده از کرک‌های ستاره‌ای. برگ‌ها متناوب شونده، به طول 5- 14 به عرض 3- 5/8 سانتی‌متر، بیضوی یا کم و بیش واژ تخم‌مرغی پهن، کمابیش نوک تیز، با قاعده‌ای گوه‌ای یا گرد یا به ندرت قلبی گون، چرمی با لبه موج‌دار و در نیمه بالایی موج‌دار- دندانه‌دار؛ رگبرگ‌های اصلی 6-8 جفت؛ دمبرگ‌ها به طول 2-6 میلی‌متر. گل آذین با دمگل آذین کوتاه، سرسان، 2- 6 گلی، با برگه‌های گریبانی به طول تقریبی یک سانتی‌متر، در سطح داخلی ارغوانی شونده یا سبز شونده، در سطح خارجی با کرک‌های قهوه‌ای تیره، کاسه گل میانی (کمرین)، با 5-7 لَپ (Lobe) به طول حدود 5 میلی‌متر با شکاف‌های (بریدگی‌های) نامنظم، کیسه‌های بساک 5-7 تایی، به طول 4 میلی‌متر، نوک‌دار، شیاری شکوفا، با میله‌های پرچم طویل و آویزان، خامه‌ها 2 تایی، نازک، میوه کپسول چوبی؛ درون بر شاخی صاف؛ کفه‌ها دوتایی دو لپ. دانه‌ها 2 تایی، تخم مرغی- مورب، قهوه‌ای تیره، صاف، درخشان (مظفریان، 1383). انجیلی دارای تنه‌ای با فرورفتگی‌ها و برجستگی‌های زیاد است. ساقه‌های آن نیز به یکدیگر جوش خورده تنه درخت را نامنظم‌تر می‌کند. ریتیدوم1 آن صاف است و به صورت صفحه‌ای از تنه جدا می‌شود. رنگ ساقه‌های جوان خاکستری است ولی در درختان کهن سال، به رنگ تیره و مفرغی در می‌آید. این درخت تولید جست‌های ریشه جوش و تنه جوش می‌کند و در جنگل‌های شمال کشور به صورت دانه‌زاد و شاخه‌زاد دیده می‌شود. درختی است ناسوز و در برابر آتش بردباری دارد (ثابتی، 1382). چوب آن به رنگ کرم مایل به صورتی است و درون چوب و برون چوب مشخص دارد. حدود حلقه‌های سالیانه انجیلی، کم و بیش مشخص و حدود چوب بهاره و تابستانه نامشخص است. پراکنده آوند است و آوندهای بسیار ریز دارد. پره‌های چوبی آن دیده نمی‌شود. در کل، چوب آن ساده و مات محسوب می‌شود (سلطانی، 1381). پراکنش انجیلی بومی جنگل‌های شمال ایران و باقیمانده از دوران سوم زمین‌شناسی است (مظفریان، 1383). این درخت در آستارا و لنکران (جمهوری آذربایجان) و جنگل‌های شمال ایران، از سواحل آستارا تا گلی داغ انتشار دارد و از جلگه‌های ساحلی دریای خزر تا ارتفاعات میان بند امتداد می‌یابد. در کلاردشت تا ارتفاع 1400 متری از سطح دریا دیده می‌شود (ثابتی، 1382). بوم‌شناسی درخت انجیلی تا حدی سایه پسند است و با خاک‌های آهکی سازگاری بیشتری دارد ولی در هر خاکی می‌روید. مقاومتش در برابر خشکی و سرما زیاد است (ملکی، 1379). کاربردها چوب آن سنگین (چگالی ٨/٠ تا ٩/٠ گرم بر سانتی متر مکعب) و سخت و همگن است و مقاومت زیادی در برابر فشار دارد. خمش ‌پذیری آن متوسط و هم کشیدگی آن زیاد است و ترک‌های عمیق بر می‌دارد. کار با آن بسیار مشکل است ولی در برابر قارچ‌ها و حشرات مقاومت خوبی دارد. از چوب انجیلی در شمع معادن، چوب تونلی، پارکت‌سازی، فیبرسازی، تخته خرده سازی، خراطی، قرقره سازی استفاده می‌شود (سلطانی، 1381). چوب درخت انجیلی سخت است و در شمال کشور به مصرف تهیه زغال و مصارف تونلی می‌رسد. جست‌های ساقه آن را که در شمال «شوش» می‌نامند، برای ساختمان‌های روستایی و زگالی به کار می‌برند. به علت سختی چوب، این درخت را در زبان‌های خارجی «چوب آهن» (iron wood) می‌گویند (ثابتی، 1382). پاورقی [1] - ریتیدوم (Rhytidome): پوشش ضخیم چوب پنبه‌ای و شیاردار ساقه که در اغلب موارد، چسبیده به ساقه باقی می‌ماند و به مرور ضخیم‌تر می‌شود. مردم عادی به آن پوست درخت می‌گویند (قهرمان،1378).

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)