Sasha

پارك ملي گلستان، بهشت گمشده ايران زمين، جواهر جنگل هاي شمال در شرقي ترين نقطه استان گلستان اكنون يك هزار و ۳۵۰ گونه گياهي، ۳۰۲ گونه جانوري، هشت گونه ماهي و حشرات متنوع را در خود جاي داده و به همين سبب هر بيننده علاقه مند بومي و غيربومي را مسحور زيبايي هاي نهان خود كرده است.

اين پارك ملي كه به جنگل گلستان نيز مشهور بوده، نام هاي زيادي تاكنون داشته است. منطقه حفاظت شده آلمه و ايشكي، منطقه حفاظت شده آلمه، پارك حيات وحش، پارك ملي و در آخر پارك ملي گلستان نام هايي بودند كه به ترتيب از مرداد ۱۳۶۶ تا بعد از پيروزي انقلاب روي اين زيستگاه گياهي و جانوري گذاشته شده است اما اين پارك با وسعت حدود ۹۲ هزار هكتار يك عنوان بين المللي نيز دارد پارك ملي گلستان؛ نام جهاني نخستين پارك ملي ايران است كه در سطح دنيا موقعيت ممتازي دارد. اين پارك در سال ۱۹۷۷ از سوي سازمان يونسكو به عنوان ذخيره گياهي زيست كره مسكون نام گرفته است. پارك ملي گلستان به تنهايي حدود يك هشتم گونه هاي گياهي و يك سوم گونه هاي پرندگان و بيش از ۵۰ درصد پستانداران ايران را در خود جاي داده و داراي نمونه هاي بسيار منحصر به فرد از حيات طبيعي است.




از نظر اقليمي اين پارك در بخش غربي از آب وهواي نيمه مرطوب و معتدل و در بخش هاي جنوبي و شرقي از آب و هواي سرد، خشك و نيمه خشك با اختلاف بارندگي سالانه ميان ۱۵۰ تا ۱۰۰۰ ميلي متر برخوردار است. وجود مناطق جنگلي و استپي، مناطق حفاظت شده، آبشارهاي زيبا و منحصر به فرد طبيعي در اين منطقه، خلقت بي نظير و بي بديل آفريدگار توانا را به رخ هر بيننده اي مي كشاند.

در اين پارك آبشارهاي زيبايي وجود دارد كه مسافران در كنار اين آبشارها و رودخانه هاي آن به استراحت مي پردازند. علاوه بر آبشار زيباي آق سو، آبشار جنگل گلستان با ارتفاع ۷۰ متر ۳۰ ليتر در ثانيه آبدهي دارد. در اين پارك رودخانه ها و چشمه هاي متعددي هم هست كه سبب شده گياهان و جانوران متعدد به سبب برخورداري از منابع آبي نظير چشمه ها، رودخانه ها، نهرها و آبشارها در آن زندگي كنند.

مهم ترين گونه هاي گياهي غالب در پارك عبارتند از: راش، ملج، آزاد، بلندمازو، نارون، نمدار، افرا، انجيلي، زبان گنجشك، زرشك، اورس، كلاه ميرحسن، درمنه و انواع گونه هاي علفي كه هزاران سال است در اين منطقه وجود دارند و گفته مي شود، قطعه اي از جنگل هاي هيركاني از بقاياي دوران سوم زمين شناسي را تشكيل مي دهند.
در اين ميان اورس ها درختاني از خانواده سرو و كاج بسيار مشهورند. بومي ها به آنها مي گويند اورس يعني درختي كه ريشه اش به آب مي رسد. آنها مي گويند اين درخت ريشه هايش را آن قدر به عمق زمين مي فرستد تا ريشه هايش به كاسه هاي آب برسند.

به جز گياهان، پرندگان نيز از مهم ترين گونه هاي حيات وحش پارك هستند. پرندگاني شامل قرقاول، كبك، تيهو، زنگوله بال، كوكر، سينه سياه، بلدرچين، ابيا، طرلان، بالابان، انواع پرندگان نغمه خوان جنگلي و هما. همان هماي سعادت كه بارها در قصه ها و افسانه ها شنيده شده يكي از پرندگان خاص پارك است.

زير بدن اين پرنده پرتقالي رنگ است. پرنده اي شكاري كه هميشه گمان مي رود افسانه اي بيش نيست. هما، پرنده اي باشكوه و زيبا كه در صخره زارهاي مرتفع لانه مي سازد، غذاي اصلي اش مغز قلم استخوان پستانداران است. وسعت پرواز هما روزانه ۲۰۰ تا ۷۰۰ كيلومتر مربع و فاصله لانه هايشان از يكديگر حدود يك كيلومتر است.
همايي كه بر فراز جنگل هاي انبوه و دشت هاي سرسبز و بكر پارك پرواز مي كند و از آن بالاحركت حيواني همچون مرال، شوكا، كل، بز، قوچ و ميش، گرگ، شغال، روباه، راسو جنگلي، پلنگ، خرس قهوه اي، خارپشت، خوك وحشي و قوچ اوريال را نظاره مي كند.

قوچ هاي بزرگي كه با شاخ هاي كج خود بر روي كوه هاي سنگي مي ايستند و به نشانه اي از پارك تبديل شده اند. قوچ اوريال پارك، قديمي ترين نژاد گوسفند وحشي و بزرگ ترين قوچ و ميش ايران است. زيستگاه اصلي اين قوچ هر چند ايران و افغانستان و تركمنستان است اما پارك ملي گلستان يكي از زيستگاه هاي اصلي قوچ اوريال به حساب مي آيد.

پارك ملي گلستان با طبيعتي بكر و دست نيافتني به تنهايي به آئينه تمام عيار نيمي از تنوع گياهي و جانوري كشور در سطح دنيا تبديل شده و در حال حاضر نه تنها به دليل زيستگاه هاي حيات وحش اهميت ويژه اي دارد بلكه به دليل حفظ بخش قابل توجهي از تنوع زيستي جايگاه خود را حفظ كرده است، در اين راه محيط بانان پارك كه در عرق ريزان تابستان و سرماي سوزان زمستان در يك زندگي صحرايي، شبانه روز پاسداري مي دهند، براي حفاظت پارك زحمت بسيار كشيده اند.

جنگل هاي شمال ايران از آستارا تا پارك ملي گلستان اگر در قاره اروپا بود به تمامي پارك ملي اعلام مي شد و مورد حفاظت قرار مي گرفت؛ چرا كه بهترين جنگل هاي پهن برگ دنيا كه در نيمكره شمالي زمين قرار دارد در شمال ايران آن هم در نوار باريك و سبز رشته كوه البرز قرار گرفته است.
«برناردگوتلب» يكي از مسئولان محيط زيست كشور اتريش و علاقه مند به حيات وحش كه به همراه جمعي از كارشناسان محيط زيست اتريش مدتي پيش در سفري علمي از پارك ملي گلستان بازديد كرد، مي افزايد: بيش از ۶۰ درصد جنگل هاي ما در اتريش سوزني برگ و دست كاشت هستند. جنگل هاي با رديفي از يك گونه خاص از درخت هاي سوزني برگ كه شباهتي به جنگل هاي طبيعي ندارد.

وي ادامه مي دهد: اين جنگل ها در گذشته از سوي جنگلباني اتريش كاشته شده، ولي امروزه بيشتر تمايل به جايگزيني با پهن برگان وجود دارد، به همين خاطر مردم مي توانند با كسب مجوز درختان سوزني برگ بالغ را قطع و به كارخانجات چوب بري بفروشند و به جاي آن نهال پهن برگ را جايگزين كنند.
گوتلب، با بيان اين كه ايرانيان بايد به داشتن جنگل هاي خود افتخار و با غرور از ميراث طبيعي كهن ايران صحبت كنند، مي گويد: لطفاً تمامي سعي خود را براي حفاظت از اين جنگل ها به كار بگيريد.

kodiak

پارك ملي گلستان با مساحتي بالغ بر88576 هكتار اولين پاركي است كه در كشور عنوان پارك ملي را به خود اختصاص داده است و درطول زمان عناوين حفاظتي مختلفي را كسب و در حال حاضر طي مصوبه شماره 97 مورخ 21/6/61 شورايعالي حفاظت محيط زيست با عنوان پارك ملي تحت مديريت سازمان حفاظت محيط زيست همچنان باقي مانده است . علاوه بر آن اين منطقه بعنوان ذخيره گاه زيسپهر به مجامع بين المللي معرفي گرديده است .


موقعيت جغرافيائي :

پارك ملي گلستان با 4154208 تا 4125917 عرض جغرافيائي و 437660 تا 396956 طول جغرافيائي بين استانهاي گلستان ، خراسان ،سمنان واقع گرديده است و مديريت آن با نظارت اداره كل حفاظت محيط زيست استان گلستان مي باشد .


ويژگيهاي منطقه :

پارك ملي گلستان به حق يكي از متنوع ترين اكوسيستمهاي طبيعي كشور را دارا مي باشد و داراي نواحي رويشي ، جنگلهاي خزان دار خزري ، رويشگاههاي كوه سري و ارتفاعات ، بيشه هاي بينابيني و سوزني برگها و مناطق استپي و تپه ماهورهاي مي باشد .

ازگونه هاي شاخص جانوري مي توان از مرال ، شوكا ، خرس قهوه اي ، پلنگ ، آهو ، قوچ و ميش و انواع مختلف پرندگان خصوصا“ هما ، انوع خزندگان و آبزيان نام برد . از گونه هاي شاخص گياهي مي توان از توسكا ، انجير ، ازگيل تمشك ، ارس ، سرخس ، تاغ گز نام برد .


عوامل تهديد كننده منطقه :

از مهمترين عوامل تهديد كننده مي توان به تصرف و تغيير كاربري خصوصا“ كاربري هاي ناهمسو اراضي ، شكار و صيد غيرمجاز ، وجود بزرگراه تهران - مشهد ، حريق وآتش سوزي ، جمع آوري گياهان دارويي ، كمبود نيروهاي كنترلي نام برد .

neda

اين منطقه كه ازسال 1336 تحت حفاظت بوده در سال 1346 به عنوان نخستين پارك ملي ايران تعيين و در سال 1355 به عنوان ذخيره گاه زيست كره انتخاب شد .

اين پارك با مساحتي برابر با 87402 هكتار در استانهاي گلستان ،خراسان شمالي و سمنان و در منتهي اليه شرقي جنگلهاي خزري قرار دارد.رودخانه مادرسو پارك را به دونيمه شمالي و جنوبي تقسيم مي كند .پارك ملي گلستان از اقليمهاي نيمه مر طوب تا مرطوب معتدل و تنوع بالايي برخوردار است،به طوريكه بيش از 1400 گونه گياهي در آن شناسايي شدند.از جمله گونه هاي مهم جانوري پارك مي توان به : مرال،شوكا،آهو،قوچ . ميش اوريال،بزو پازن،خرس قهوه اي،پلنگ،گربه جنگلي،گربه پالاس،گربه دشتي،سمور جنگلي،سمور سنگي،گراز،گرگ،تشي،خارپشت اروپايي،زنبور خور،كمر كلي،قرقي،قرقاول،هما،شاهين ،بحري،بالابان،تيهو،زرده پره و انواع سارگپه اشاره نمود.ببرو يوز پلنگ از جمله گونه هاي منقرض شده منطقه به شمار مي روند.