همیشک

[Magnum]

همیشک

نام علمی:Daneae racemosa (L.) Moench

= Ruscus racemosus L.

نام انگلیسی:Alexandrian Laurel

نام‌های دیگر: هَمیشَگ، هَمیشه، تَلَم، چَلَم، مازرا، ویج، کرویچ، زن کیش، زن کش، زَرْگِن، غار الارض، دفنهٔ اسکندریه، دفنهٔ اسکندرانی، غار اسکندریه، غار الاسکندرانی، اَنْبُوبُ الرّاعی، قفندر، قافندار، قفاندار، خاماذاقی، خامادافنی، حَبُّ ‌النار (معین، 4/5201؛ 4/ترکیبات خارجی، 219).


هَمیشَک، درختچه‌ای کوچک از تیرهٔ لاله (Liliaceae) به ارتفاع 50 تا 100 سانتی‌متر (مظفریان، درختان ...، 334) و گیاهی همیشه سبز و شبیه بامبو است (شیبانی، 97).

گیاه‌شناسی

شاخ و برگ: نازک، راست ـ گسترده، پوشیده از شاخه‌های برگی متناوب اما انبوه. شاخهٔ ‌برگی (Cladode) به طول 5- 8 و به عرض 1- 5/2 سانتی‌متر، با پهنای متنوع، سرنیزه‌ای، نوک تیز، با قاعدهٔ کوتاه، با رأس بلندِ باریک شده، سبز روشن.

گل: کوچک، سفید، 6- 9 تایی، در خوشه‌های انتهایی و در محور شاخه‌های برگی بالایی قرار گرفته‌اند. دمگل‌ها از گل‌ها کمی کوتاه‌تر، در زیر گل مفصل‌دار.

میوه: سِته‌، کروی، قرمز، به قطر 7- 9 (12) میلی‌متر (مظفریان، درختان ...، 334).

پراکنش

این درختچهٔ کوچک در سراسر جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران و اغلب در نواحی صخره‌ای و پرشیب و سایه‌دار می‌روید.

استان گلستان: بین بندر گز و نوکنده، جنگل‌های بندر گز، جنگل‌های رباط قزلق، بین رباط قزلق و گرگان، مینودشت، زرین گل، جنگل‌های آزادشهر، زیارت، جنگل‌های گرگان، لُوِه، پارک ملی گلستان.

استان مازندران: سراسر جنگل‌های مازندران از جمله رامسر، جنگل‌های نور و رُویان، درهٔ وِیسَر، درهٔ هراز.

استان گیلان: سراسر جنگل‌های گیلان از جمله امام‌زاده هاشم، درهٔ سفیدرود، لاهیجان، اطراف رشت، جنگل‌های اسالم به خلخال، اطراف اسالم، اطراف آستارا، آستارا به اردبیل (مظفریان، درختان ...، 334).


بوم‌شناسی

همیشک در خاک معمولی و متوسط و سبک و اغلب سنگلاخی و در زیر سایه درختان می‌روید (شیبانی، 97).


کاربردها

همیشک گونه‌ای است زینتی که در آرایش گل‌ها به کار می‌رود (شیبانی، 97) و از شاخه‌های برگی آن برای تزیین دسته گل استفاده می‌شود (مظفریان، درختان ...، 334). این گیاه زینتی در پارک‌ها نیز کاشته می‌شود (معین، 4/5201).

عصارهٔ اندام‌های سبز همیشک و همچنین جوشانده‌اش در طب سنتی، مُدِر و قاعده‌آور محسوب می‌شود (معین، 4/ترکیبات خارجی، 218).


زادآوری

تکثیر همیشک با کاشت بذر آن یا تقسیم ریشهٔ گیاه در فصل پاییز انجام می‌شود (شیبانی، 97).