بیماریهای ماهیان

[neda]

بیماریهای ماهیان

شاید بارها شنیده باشید که ماهیان منطقه ای دارای انگل هستند یا از نزدیک اینگونه ماهیان بیمار را مشاهده کرده باشید. این انگل ها می توانند انسان را به عنوان یک بیماری غیر معمول درگیر کنند . آنها از طریق استفاده انسان از ماهی مبتلا به صورت خام و یا کم پخته شده وارد بدن انسان می شوند.

پختن مناسب و یا فریز کردن می تواند از انتقال عوامل بیماری زا به بدن انسان جلو گیری کند . بیاد دارم یکی از دوستان دامپزشک تاکید می کردند حتی اگر خودتان ماهی را از دریا صید کردید اول فریز کنید بعد مصرف نمائید.

امروزه با گسترش آلودگی محیط زیست فشار مضاعفی بر روی جانداران آبزی وارد شده و آنان را در معرض ابتلا به انواع بیمار ها قرار داده است. پر واضح است که ماهیگیران عزیزی که در کنار آب حضور پیدا می کنند می بایستی در خصوص انواع این بیماری ها، نشانه ها و اثراتی که بر روی ماهیان دارند آگاهی داشته باشند.

بيماري با تغيير در شكل بدن و يا تغيير در رفتار ماهي حاصل مي گردد. بيماري كيفيت ماهي را پائين آورده و در پاره اي از مواقع مشكل ساز مي شود. عفونت هاي ناشي از وجود باكتري قارچ و پروتوزوئرها سبب مرگ و مير در مقياس بالا مي گردد. در بسياري مواقع محيط آب مسئول ايجاد بيماري در ماهي است اما گاهي هم غذا موجب ايجاد بيماري مي گردد. اگر ماهي به سطح آب آمده و دهان و سرپوش آبششي را به دفعات زياد باز و بسته كند و يا اگر نسبت به محرك خارجي عكس العمل زيادي نشان ندهد و يا به كف آب رفته و در آنجا كم تحرك باقي بماند و ... اينها همه مي تواند دليل بر وجود بيماري در ماهي باشد و يا تغييراتي كه در ظاهر بدن ايجاد مي گردد كه مي بايست در اين زمينه اطلاعاتي داشته باشيم تا بتوانيم عامل ايجاد بيماري را تشخيص دهيم.

در زير بصورت خلاصه برخي از بيماري هاي مختلف را همراه با علائم آن عنوان مي كنيم:


بيماري هاي ناشي از عوامل زنده و انگلي

بيماري هاي ويروسي و باكتريائي

1) پوسيدگي دم و باله: پيدايش خطوط سفيد در حاشيه باله و شكنندگي شعاع باله ها و خونريزي پوست كه با بيرون زدگي يك يا دو طرف چشم همراه است .


2) آبله پوستي: پيدايش زخم يا آبله سرباز در بدن همراه با برآمدگي فلس ها مي باشد .

3) استسقاء عفوني(تجمع مايعات در بدن يا آب آوردگي شكم): با تجمع مايعات در محوطه شكمي بيرون زدگي فلس ها و خونريزي هاي كوچك زير جلدي در باله ها همراه بوده .

4) بيماري چشمي: قرنيه چشمي پر خون شده و بعد مات مي گردد و كره چشمي تخريب مي شود.

بيماري هاي قارچي

1) بيماري كپك آبي: عفونت قارچي معمولا توام با عفونت ثانويه در اثر انگل ها باكتريها و صدمات مكانيكي و يا تغييرات ناگهاني درجه حرارت آب حاصل مي گردد. اين بيماري كه كپك آبي يا ساپروليگنيازيس نام دارد بعد از زخم هاي پوستي حاصل شده و همراه با رشته هاي پنبه اي شكل سفيدرنگي نمودار مي گردد.


بيماري حاصله از تك ياخته ايها ( پروتوزوئرها )

1) ايكتيوفتيروس مولتي فيليس: سبب ايجاد بيماري لكه سفيد مي شود كه همراه با سيست هاي سفيد كوچكي به قطر 1 ميليمتر روي پوست آبشش ها و باله ها مي باشد و خارش و تنفس سريع و بي اشتهائي در ماهي نمودار شده .

2) اسپورزوآ: ايجاد بيماري كوكسيدوز دانه اي را مي كند كه همراه با بروز لكه هاي شيري رنگ كوچكي در حد 1 تا 2 ميلي متر در پوشش روده مي باشد .

3) كاستيا: سبب بروز بيماري كاستيازيس مي شود كه پوشش آبي رنگي روي پوست بصورت لكه هاي نا منظم پديدار شده .

4) كورك انگلي: جوش هاي بزرگي با اندازه هاي متفاوت(به اندازه يك مهره كوچك تا اندازه تخم مرغ) بر روي بخش هائي از بدن را حاصل مي كند .

5) ميكسوسوما سربراليس: ايجاد بيماري چرخش را مي كند كه با انحناي دمي و تغيير محوطه دهان و ايجاد لكه هاي سياه در دم ماهي همراه است و راه درماني ندارد .

انگل هاي كرمي شكل(ترماتودها)

1)ژيروداكتيلوس: انگلي كه سبب شناي غيرطبيعي و كمرنگي پوست و ريزش فلس و بلند شدن پوست مي گردد.

2) داكتيلوژيروس: انگلي كه سبب شناي غير طبيعي با برآمدگي هاي غير طبيعي در آبشش ها و خونريزي آبشش مي شود .

3) ديپلوستوموم: سبب بيماري كوري انگلي مي شود و به شكل برآمدگي هاي كوچك سياهي در حد 1 تا 5 ميليمتر در پوست و بروز تيرگي چشم نمودار مي گردد.

كرم هاي نواري پهن( سستودها)

1) ليگولا: اين انگل سبب كمي تحرك ماهي و متورم شدن قسمت هايي از كانال غذائي يا مسدوديت كامل توسط سيست هاي سستودي مي گردد .


كرم هاي نخي(نماتودها)

1) فيلومترا: : اين انگل سبب كمي تحرك ماهي و متورم شدن قسمت هايي از كانال غذائي يا مسدوديت كامل توسط اين كرم هاي گرد مي گردد .

2) كامالانوس: با كمي تحرك و تحليل شكم و پريدگي رنگ و انحنا در قسمت قدامي ستون مهره ها همراه است .


آكانتوسفال(كرم سر خاردار)

كه سبب كمي تحرك ماهي شده و در انتهاي خلفي روده جايگزين شده و چشم ها هم بيرون زده مي شود.


هيرودينا (زالوي انگلي)

بدليل تغذيه اين انگل از خون ميزبان ماهي ميزبان دچار تحرك غير عادي مي شود.

سخت پوستان انگلي(كپه پودها)

1) آرگولوس (شپشک ماهی): جانوري خرچنگ مانند است كه سبب ريزش فلس ها و ايجاد لكه هاي قرمز و آسيب به آبشش ها مي شود .

2) كرم قلابدار لرنه آ: در عضلات ماهي فرو رفته و از پوست ماهي آويزان مي گردد و در ماهي هاي كوچك از پوست و عضلات رد شده و وارد اندام هاي داخلي مثل كبد مي گردد.